Першае маё пытаньне ў часе наведваньня музэю: хто асноўныя наведнікі? Вось што адказала вучоны сакратар Алена Бурбоўская:
(Бурбоўская: ) “Вядома ж, наш асноўны наведвальнік – гэта школьнікі. Купалу вывучаюць у школе, і, дзякуй Богу, сёньня настаўнікі вядуць дзяцей у музэй. Яны хочуць, каб дзеці ведалі значна больш пра Купалу, чым ёсьць у падручніку”.
Алена Бурбоўская патлумачыла, што музэй Янкі Купалы актыўна займаецца лекцыйнай працай. А ў часе летніх вакацыяў супрацоўнікі падзарабляюць тым, што ладзяць у месцах адпачынку выязныя выставы.
Музэй месьціцца ў цэнтры Менску – у парку, дзе стаіць вялікі помнік песьняру. Маляўнічае месца з фантанамі прываблівае шмат маладых менчукоў. Я стаў недалёка ад будынку, каб даведацца, наколькі абазнаная новая генэрацыя беларусаў што да асобы Янкі Купалы.
(Карэспандэнт: ) “Вы ведаеце, што гэта за будынак?”
(Дзяўчына: ) “Не”.
(Карэспандэнт: ) “Гэта музэй Янкі Купалы. Што вы ведаеце пра Янку Купалу?”
(Дзяўчына: ) “Гэта пісьменьнік” (сьмяецца).
(Карэспандэнт: ) “А што ён напісаў?”
(Дзяўчына: ) “Нават не згадаю цяпер”.
(Карэспандэнт: ) “Якіх людзей Вы б назвалі сымбалямі Беларусі?”
(Дзяўчына: ) “Нават ня ведаю... Янка Купала, Якуб Колас... Іх шмат. Вельмі шмат. Я ня ведаю каго”.
Гэта вельмі тыповы дыялёг, які паўтараўся ў той ці іншай варыяцыі. Хіба што да імёнаў Янкі Купалы і Якуба Коласа дадавалі Францішка Багушэвіча і Францішка Скарыну. Зрэшты, я натрапіў на старшаклясьнікаў звычайнай менскай школы, якія больш-менш ведаюць пра Янку Купалу.
(Хлопец: ) “Гэта парк Янкі Купалы. Я быў у музэі разам з школьнай экскурсіяй. Я ведаю, што Янка Купала загінуў пры загадкавых абставінах у гатэлі “Масква” ў расейскай сталіцы. І што ёсьць вэрсія пра рэпрэсіі з боку савецкіх уладаў. Я ведаю шмат вершаў Янкі Купалы, але блытаю, якія зь іх ягоныя”.
Што да вершаў, мой суразмоўца крытычна ставіцца да савецкага пэрыяду творчасьці паэта:
(Хлопец: ) “Да прыходу савецкай улады ён пісаў адны вершы. А пасьля ён мусіў пісаць вершы, патрэбныя тагачаснай уладзе. І мне гэта ня вельмі падабаецца”.
Магчыма, апошнія словы могуць патлумачыць, чаму вобраз Янкі Купалы як сымбаль краіны не прысутнічае ў галовах маіх суразмоўцаў. Імя паэта асацыюецца з абавязковай школьнай праграмай, і ня больш за тое.
Ніводзін з маіх суразмоўцаў не згадаў Купалавай п''есы Купалы “Тутэйшыя”, якая праз восемдзясят зь лішкам гадоў па напісаньні зьбірае аншлягі. Па камэнтар я зьвярнуўся да Міхала Анемпадыстава – аўтара пляката да пастаноўкі “Тутэйшых”, якія адрадзілася ў купалаўскім тэатры на пачатку 1990-х. Міхал Анемпадыстаў прызнаўся, што да часу, пакуль не прачытаў п''есы “Тутэйшыя”, ставіўся да Янкі Купалы гэтаксама, як мае суразмоўцы ў сквэры ля музэю:
(Анемпадыстаў: ) “Праблема Купалы, трагедыя ягонай спадчыны ў тым, што асоба Купалы была перавараная савецкай ідэалёгіяй і ўвагнаная ў тыя рамкі, якія былі патрэбныя той ідэалёгіі. І таму ён неадэкватна ўспрымаецца, і ня вельмі цікавы як частка гэтай ідэалёгіі маладым людзям”.
Аднак жа менавіта ля помніка Янку Купалу зьбіраюцца некаторыя менскія паэты, а ў самімі музэі пэрыядычна ладзяцца непадцэнзурныя культурніцкія мерапрыемствы. А ў фінальнай сцэне “Тутэйшы” на сцэне тэатру штораз уздымаецца бел-чырвона-белы сьцяг.
(Бурбоўская: ) “Вядома ж, наш асноўны наведвальнік – гэта школьнікі. Купалу вывучаюць у школе, і, дзякуй Богу, сёньня настаўнікі вядуць дзяцей у музэй. Яны хочуць, каб дзеці ведалі значна больш пра Купалу, чым ёсьць у падручніку”.
Алена Бурбоўская патлумачыла, што музэй Янкі Купалы актыўна займаецца лекцыйнай працай. А ў часе летніх вакацыяў супрацоўнікі падзарабляюць тым, што ладзяць у месцах адпачынку выязныя выставы.
Музэй месьціцца ў цэнтры Менску – у парку, дзе стаіць вялікі помнік песьняру. Маляўнічае месца з фантанамі прываблівае шмат маладых менчукоў. Я стаў недалёка ад будынку, каб даведацца, наколькі абазнаная новая генэрацыя беларусаў што да асобы Янкі Купалы.
(Карэспандэнт: ) “Вы ведаеце, што гэта за будынак?”
(Дзяўчына: ) “Не”.
(Карэспандэнт: ) “Гэта музэй Янкі Купалы. Што вы ведаеце пра Янку Купалу?”
(Дзяўчына: ) “Гэта пісьменьнік” (сьмяецца).
(Карэспандэнт: ) “А што ён напісаў?”
(Дзяўчына: ) “Нават не згадаю цяпер”.
(Карэспандэнт: ) “Якіх людзей Вы б назвалі сымбалямі Беларусі?”
(Дзяўчына: ) “Нават ня ведаю... Янка Купала, Якуб Колас... Іх шмат. Вельмі шмат. Я ня ведаю каго”.
Гэта вельмі тыповы дыялёг, які паўтараўся ў той ці іншай варыяцыі. Хіба што да імёнаў Янкі Купалы і Якуба Коласа дадавалі Францішка Багушэвіча і Францішка Скарыну. Зрэшты, я натрапіў на старшаклясьнікаў звычайнай менскай школы, якія больш-менш ведаюць пра Янку Купалу.
(Хлопец: ) “Гэта парк Янкі Купалы. Я быў у музэі разам з школьнай экскурсіяй. Я ведаю, што Янка Купала загінуў пры загадкавых абставінах у гатэлі “Масква” ў расейскай сталіцы. І што ёсьць вэрсія пра рэпрэсіі з боку савецкіх уладаў. Я ведаю шмат вершаў Янкі Купалы, але блытаю, якія зь іх ягоныя”.
Што да вершаў, мой суразмоўца крытычна ставіцца да савецкага пэрыяду творчасьці паэта:
(Хлопец: ) “Да прыходу савецкай улады ён пісаў адны вершы. А пасьля ён мусіў пісаць вершы, патрэбныя тагачаснай уладзе. І мне гэта ня вельмі падабаецца”.
Магчыма, апошнія словы могуць патлумачыць, чаму вобраз Янкі Купалы як сымбаль краіны не прысутнічае ў галовах маіх суразмоўцаў. Імя паэта асацыюецца з абавязковай школьнай праграмай, і ня больш за тое.
Ніводзін з маіх суразмоўцаў не згадаў Купалавай п''есы Купалы “Тутэйшыя”, якая праз восемдзясят зь лішкам гадоў па напісаньні зьбірае аншлягі. Па камэнтар я зьвярнуўся да Міхала Анемпадыстава – аўтара пляката да пастаноўкі “Тутэйшых”, якія адрадзілася ў купалаўскім тэатры на пачатку 1990-х. Міхал Анемпадыстаў прызнаўся, што да часу, пакуль не прачытаў п''есы “Тутэйшыя”, ставіўся да Янкі Купалы гэтаксама, як мае суразмоўцы ў сквэры ля музэю:
(Анемпадыстаў: ) “Праблема Купалы, трагедыя ягонай спадчыны ў тым, што асоба Купалы была перавараная савецкай ідэалёгіяй і ўвагнаная ў тыя рамкі, якія былі патрэбныя той ідэалёгіі. І таму ён неадэкватна ўспрымаецца, і ня вельмі цікавы як частка гэтай ідэалёгіі маладым людзям”.
Аднак жа менавіта ля помніка Янку Купалу зьбіраюцца некаторыя менскія паэты, а ў самімі музэі пэрыядычна ладзяцца непадцэнзурныя культурніцкія мерапрыемствы. А ў фінальнай сцэне “Тутэйшы” на сцэне тэатру штораз уздымаецца бел-чырвона-белы сьцяг.
