Пачаўся кангрэс канцэртам Нацыянальнага хору імя Г.Цітовіча, які прадставіў прысутным сьпеўны абрад-дзею “Беларускае вясельле”. Паўгадзінная музычная фальклёрная праграма скіравала ўвагу публікі да традыцыйнае народнае культуры. Этнаграфізм, які ўкладвала ў панятак нацыянальнае культуры савецкая ўлада, пераняты цяперашняй беларускай дзяржавай. Яе прадстаўнікоў, якія займалі месцы ў прэзыдыюмах папярэдніх кангрэсаў, сёньня не было. Намесьнік старшыні Міжнароднай арганізацыі беларусістаў Аляксей Мікуліч, які адкрываў кангрэс, на пытаньне, чаму няма нікога зь міністэрстваў замежных справаў і адукацыі, якія былі сузаснавальнікамі асацыяцыі, сказаў:
(Мікуліч: ) “На жаль, яны так і не зьявіліся, але яны былі запрошаныя”.
Спадар Мікуліч сказаў, што дзяржаўныя структуры ня бралі ніякага ўдзелу ў падрыхтоўцы кангрэсу. Яго часткова фінансавала ЮНЭСКА, але праезд замежным удзельнікам было прапанавана зрабіць уласным коштам, што паўплывала на рашэньне многіх ня ехаць у Менск. Але на думку тых, хто ўсё ж прыехаў, галоўная прычына ў іншым. Гаворыць загадчыца славянскага аддзелу Нацыянальнай бібліятэкі Чэхіі Францішка Сокалава:
(Сокалава: ) “Гэты кангрэс, мне здаецца, не такі вялікі, мала людзей прыйшло. І здаецца, што малы інтарэс да беларусістыкі тут, у Беларусі. Я шкадую, што не прыехала шмат людзей з Захаду”.
А вось якія ўражаньні зрабіла беларуская рэчаіснасьць на ўкраінскага ўдзельніка кангрэсу пісьменьніка Міколу Чабана:
(Чабан: ) “Бачыў тэлевізію беларускую. Быў вельмі зьдзіўлены тым, што два каналы, тыя, што я бачыў, на іх толькі расейская мова, беларускай амаль не чуваць. Гэта не прыродна, я ўважаю. І вышэйшыя пасадоўцы мусілі б зьвяртацца да свайго народу роднаю моваю, гэта было б прыродна. А так, як гэта ёсьць, мне гэта цяжка зразумець. Нацыянальнае адраджэньне адбываецца ў розных краінах, і тут яно мусіць падтрымлівацца дзяржавай”.
Прафэсар Варшаўскага ўнівэрсытэту былы Надзвычайны і Паўнамоцны пасол Польшчы ў Беларусі Эльжбета Смулкова зазначыла, што, нягледзячы на неспрыяньне дзяржавы, яе цешыць беларуская моладзь, якая размаўляе на роднай мове.
(Смулкова: ) “Я як мовазнаўца вельмі рада, калі бачу, што ўсё-такі людзі на гэтай мове размаўляюць, што яна жывая. І жадаю Беларусі, каб не пазбавілася гэтага, бо гэта яе спэцыфіка”.
Заўтра IV Міжнародны кангрэс беларусістаў працягне сваю працу.
(Мікуліч: ) “На жаль, яны так і не зьявіліся, але яны былі запрошаныя”.
Спадар Мікуліч сказаў, што дзяржаўныя структуры ня бралі ніякага ўдзелу ў падрыхтоўцы кангрэсу. Яго часткова фінансавала ЮНЭСКА, але праезд замежным удзельнікам было прапанавана зрабіць уласным коштам, што паўплывала на рашэньне многіх ня ехаць у Менск. Але на думку тых, хто ўсё ж прыехаў, галоўная прычына ў іншым. Гаворыць загадчыца славянскага аддзелу Нацыянальнай бібліятэкі Чэхіі Францішка Сокалава:
(Сокалава: ) “Гэты кангрэс, мне здаецца, не такі вялікі, мала людзей прыйшло. І здаецца, што малы інтарэс да беларусістыкі тут, у Беларусі. Я шкадую, што не прыехала шмат людзей з Захаду”.
А вось якія ўражаньні зрабіла беларуская рэчаіснасьць на ўкраінскага ўдзельніка кангрэсу пісьменьніка Міколу Чабана:
(Чабан: ) “Бачыў тэлевізію беларускую. Быў вельмі зьдзіўлены тым, што два каналы, тыя, што я бачыў, на іх толькі расейская мова, беларускай амаль не чуваць. Гэта не прыродна, я ўважаю. І вышэйшыя пасадоўцы мусілі б зьвяртацца да свайго народу роднаю моваю, гэта было б прыродна. А так, як гэта ёсьць, мне гэта цяжка зразумець. Нацыянальнае адраджэньне адбываецца ў розных краінах, і тут яно мусіць падтрымлівацца дзяржавай”.
Прафэсар Варшаўскага ўнівэрсытэту былы Надзвычайны і Паўнамоцны пасол Польшчы ў Беларусі Эльжбета Смулкова зазначыла, што, нягледзячы на неспрыяньне дзяржавы, яе цешыць беларуская моладзь, якая размаўляе на роднай мове.
(Смулкова: ) “Я як мовазнаўца вельмі рада, калі бачу, што ўсё-такі людзі на гэтай мове размаўляюць, што яна жывая. І жадаю Беларусі, каб не пазбавілася гэтага, бо гэта яе спэцыфіка”.
Заўтра IV Міжнародны кангрэс беларусістаў працягне сваю працу.
