Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Беларускія габрэі сьвяткуюць Пэйсах


Галіна Жарко, Менск Да праваслаўнай Пасхі застаўся тыдзень. Дата, паводле правіла замацаванага на Ўсяленскім саборы ў 325 годзе, вызначаецца так: першая поўня пасьля дня сонечнага раўнадзенства – і абавязкова пасьля таго, як габрэі адсьвяткуюць Пэйсах. Юдэйскае сьвята, якое будзе доўжыцца 8 дзён, пачалося 23 красавіка. Менавіта са сьвяткаваньнем Пэйсаху ў народзе чамусьці зьвязваюць пагаршэньне надвор’я.

Гідрамэтэацэнтар паведамляе пра халодныя масы паветра, якія абрынуліся на нас з поўначы, а людзі тым часам даюць сваё тлумачэньне моцнаму пахаладаньню.

(Галасы: ) “Холадна, кепска. “Кучкі” вінаватыя. Але ў нас круглы год “кучкі”.

“Пахаладала, бо, як у народзе кажуць, “кучкі”. На “кучкі” заўсёды надвор’е псуецца”.

Каб высьветліць нешта наконт гэтай загадкавай зьявы, тэлефаную асабістаму памочніку галоўнага рабіна Беларусі Элэйзэру Сьцяпанскаму.

(Карэспандэнтка: ) “Ці існуе такое сьвята “кучкі”?”

(Сьцяпанскі: ) “Аналягаў не прыпомню. Я таксама чуў, што на габрэйскае сьвята прыпадае зьмена надвор’я. Ня ведаю з чым гэта зьвязана”.

А старшыня клюбу Хэсэд Рахмаім Міхаіл Гальперын сказаў так:

(Гальперын: ) “Хлусьня самая звычайная. Яна нават абражае нацыянальныя пачуцьці габрэяў. Ня ведаючы ні чужой гісторыі, ні чужой рэлігіі выдумляюць усякія плёткі, забабоны. Такога сьвята “кучкі” няма”.

У прэамбуле закону аб веравызнаньнях юдаізм названы адной з традыцыйных канфэсіяў у Беларусі. Паводле самых прыблізных дадзеных, 96% вернікаў у краіне складаюць праваслаўныя, каталікі й пратэстанты. Невялікая колькасьць астатніх – прадстаўнікі іншых веравызнаньняў, сярод якіх юдэі.

Намесьнік старшыні Камітэту па справах рэлігій і нацыянальнасьцяў Уладзімер Ламека.

(Ламека: ) "Статыстыку па веравызнаньнях мы ня вядзем. Толькі хто падчас перапісу заявіў, да якой нацыянальнасьці сябе адносіць. Габрэяў у нас прыкладна 28 тысяч. За 99 год перапіс. Вельмі рэзкае скарачэньне ў параўнаньні з 89. Тады іх было 111 тысяч. Асыміляцыя, заяўляюць сябе іншымі, у Ізраіль паехалі".

У Беларусі дзейнічае тры рэлігійныя юдаісцкія аб’яднаньні.

Пэйсах сьвяткуецца заўсёды 15 нісана, але гэтая дата бывае ў розны час паводле агульнапрынятага календара. Габрэі маюць свой каляндар, які залежыць ад фазаў месяца, а таксама ўлічвае й сонечны цыкл. Цяпер, калі гэты каляндар існуе ў электронным варыянце, даты Пэйсаху вядомыя наперад. Раней дату вызначалі равіны. А пачаткам кожнага месяца лічыўся дзень, калі двое сьведкаў прысягалі ў храме, што бачылі на небе новы месяц.

Пэйсах сьвяткуецца ў гонар выхаду з эгіпецкага рабства. Цягам сьвята габрэі павінныя ўжываць той хлеб, які мелі падчас 40-гадовага блуканьня па пустыні. Гэта маца, сьпечаная толькі з мукі й вады.

(Гальперын: ) “Трэба было, каб народ забыў пра рабства. Пра тую ежу, якую яму гатавалі ў Эгіпце. Ён быў падрыхтаваны да свабоды. І ўжо ня мог уявіць сабе, як можна жыць у іншым стане. Толькі свабода. А старыя, якія памяталі рабства, не былі падрыхтаваныя. За гэты час натуральным чынам яны памерлі. А ўжо моладзь увайшла ў сьвятую зямлю”.

Дзеці прымаюць у сьвяткаваньні Пэйсаху самы актыўны ўдзел. Старэйшы сын павінен пытацца: “Чаму ў гэтую ноч мы ня сьпім? Чаму ўжываем такія горкія травы?” Рытуал выконваецца больш за 3300 гадоў.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG