Як расцэньваюць новую ініцыятыву ў Беларусі? Аналітыкі ў Менску лічаць, што гэты крок Эўракамісіі ёсьць спробай уплывовай міжнароднай арганізацыі напоўніць канкрэтным зьместам праграму для новых суседзяў, якія зьявіліся пасьля леташняга пашырэньня Эўразьвязу. Праўда, раней казалі, што ў гэтую праграму ўваходзяць толькі Малдова ды Ўкраіна. А што тычыцца Беларусі, дык для яе быццам ствараецца нейкая адмысловая праграма.
Але ў любым выпадку гэта, безумоўна, спроба наводзіць масты і выйсьці за ранейшыя рамкі ўзаемадзеяньняў Беларусі з Эўразьвязам. А яны да гэтага часу фармальна ды й фактычна абмяжоўваюцца выключна праграмай ТАСІС. Дарэчы, любы праект праграмы ТАСІС мусіць абавязкова ўзгадняцца зь беларускім урадам. І калі казаць пра канкрэтныя прыклады, дык узгадваецца шматгадовая сыстэма навучэньня пад эгідай ТАСІС, калі супольныя групы для паездак за мяжу фармавалі Беларуская асацыяцыя журналістаў і факультэт журналістыкі Белдзяржунівэрсытэту.
Ініцыятыва адкрыцьця ў Менску прадстаўніцтва Эўракамісіі зыходзіла ад беларускай апазыцыі. Між тым у Менску ўжо даволі доўга працуе офіс АБСЭ. Навошта ж тут яшчэ адна міжнародная ўстанова?
Перадусім, АБСЭ і Эўракамісія хаця й міжнародныя, але ўсё ж і вельмі розныя арганізацыі. АБСЭ паводле сваёй структуры ўключае ўдвая больш дзяржаваў, чым Эўразьвяз: як звычайна кажуць, ад Ванкувэра да Ўладзівастока. Краінаў вельмі розных, і таму тут вельмі цяжка знайсьці кансэнсус, безь якога рашэньні прыняць ніяк нельга. Існуе шмат прыкладаў, калі нават двума галасамі – Беларусі і Расеі – блякавалася прыняцьце важных дакумэнтаў.
Эўразьвяз аб’ядноўвае дзяржавы з сумеснымі поглядамі. І ўжо адно гэта дае магчымасьць тут знаходзіць згоду куды лягчэй. Дый магчымасьцяў узьдзеяньня, перадусім эканамічнага, у Эўразьвязу й Эўракамісіі значна больш. Таму ў беларускай апазыцыі ёсьць спадзяваньні на тое, што новы офіс, калі яго адкрыюць, ня будзе абмяжоўвацца толькі маніторынгам сытуацыі. Пра гэта мне сказаў Яраслаў Раманчук – намесьнік у міжнародных справах старшыні Аб’яднанай грамадзянскай партыі:
(Раманчук: ) “Мы ўжо на працягу амаль трох апошніх гадоў ставім гэтае пытаньне перад эўраструктурамі, перад эўрапейскім парлямэнтарамі. Калі б Эўразьвяз хацеў зрабіць нармальныя стасункі з Беларусьсю, дык патрэбны альбо амбасада, альбо офіс. І гэта, безумоўна, будзе крок насустрач, таму што гэта яшчэ і прызнаньне сувэрэнітэту Беларусі. Таму я лічу, што адкрыцьцё офісу будзе спрыяць ня толькі разьвіцьцю стасункаў паміж афіцыйным Менскам і Эўракамісіяй, але таксама будзе накіраваная на тое, каб дапамагаць працэсу дэмакратызацыі.
Справа ў тым, што мы ставім пытаньне аб адкрыцьці офісу Эўракамісіі ня толькі для таго, каб яна толькі зьбірала інфармацыю, а для таго, каб яна пры дапамозе ўсіх зацікаўленых бакоў знайшла інструмэнты працы на Беларусі. Пасьля нашых спатканьняў, прынамсі, пасьля нядаўняй канфэрэнцыі ў Вільні з фондам Бэртрызмана, які зьяўляецца адной з асноўных структураў у справе зьнешняй палітыкі Нямеччыны, а таксама кансультантам Эўракамісіі, мы бачым канкрэтныя рашэньні”.
Ці ёсьць нейкія надзеі, наконт таго, што афіцыйныя ўлады дадуць згоду на адкрыцьцё офісу? Мае спробы знайсьці кагосьці з афіцыйных асобаў учора плёну не далі, паколькі краіна чатыры дні запар сьвяткуе. А некалькі чыноўнікаў, да якіх я датэлефанаваўся, адказалі, што яны пакуль нічога ня ведаюць пра захады з боку Эўразьвязу і Эўракамісіі. Таму я вымушаны абмежавацца камэнтаром таго ж спадара Раманчука. Ён думае, што афіцыйны Менск можа пагадзіцца з прапановай, але паспрабуе абмежаваць дзейнасьць новага офісу.
(Раманчук: ) “Я думаю, што дадуць дабро, таму што, калі афіцыйны Менск ня мае добрых стасункаў з Расеяй, і яны пагаршаюцца штогод, дык нават дзеля таго, каб паказаць Маскве, што мы таксама можам выкарыстаць эўрапейскую карту ў перамовах, яны, безумоўна, на гэта пойдуць. Іншая справа, што беларускія ўлады зробяць усё, каб зьвесьці працу Эўракамісіі да фармату той, якая існуе сёньня ў офіса АБСЭ. Але гэта розныя рэчы. Таму калі такая структура зьявіцца, я думаю, нам усім будзе лепш”.
Але ў любым выпадку гэта, безумоўна, спроба наводзіць масты і выйсьці за ранейшыя рамкі ўзаемадзеяньняў Беларусі з Эўразьвязам. А яны да гэтага часу фармальна ды й фактычна абмяжоўваюцца выключна праграмай ТАСІС. Дарэчы, любы праект праграмы ТАСІС мусіць абавязкова ўзгадняцца зь беларускім урадам. І калі казаць пра канкрэтныя прыклады, дык узгадваецца шматгадовая сыстэма навучэньня пад эгідай ТАСІС, калі супольныя групы для паездак за мяжу фармавалі Беларуская асацыяцыя журналістаў і факультэт журналістыкі Белдзяржунівэрсытэту.
Ініцыятыва адкрыцьця ў Менску прадстаўніцтва Эўракамісіі зыходзіла ад беларускай апазыцыі. Між тым у Менску ўжо даволі доўга працуе офіс АБСЭ. Навошта ж тут яшчэ адна міжнародная ўстанова?
Перадусім, АБСЭ і Эўракамісія хаця й міжнародныя, але ўсё ж і вельмі розныя арганізацыі. АБСЭ паводле сваёй структуры ўключае ўдвая больш дзяржаваў, чым Эўразьвяз: як звычайна кажуць, ад Ванкувэра да Ўладзівастока. Краінаў вельмі розных, і таму тут вельмі цяжка знайсьці кансэнсус, безь якога рашэньні прыняць ніяк нельга. Існуе шмат прыкладаў, калі нават двума галасамі – Беларусі і Расеі – блякавалася прыняцьце важных дакумэнтаў.
Эўразьвяз аб’ядноўвае дзяржавы з сумеснымі поглядамі. І ўжо адно гэта дае магчымасьць тут знаходзіць згоду куды лягчэй. Дый магчымасьцяў узьдзеяньня, перадусім эканамічнага, у Эўразьвязу й Эўракамісіі значна больш. Таму ў беларускай апазыцыі ёсьць спадзяваньні на тое, што новы офіс, калі яго адкрыюць, ня будзе абмяжоўвацца толькі маніторынгам сытуацыі. Пра гэта мне сказаў Яраслаў Раманчук – намесьнік у міжнародных справах старшыні Аб’яднанай грамадзянскай партыі:
(Раманчук: ) “Мы ўжо на працягу амаль трох апошніх гадоў ставім гэтае пытаньне перад эўраструктурамі, перад эўрапейскім парлямэнтарамі. Калі б Эўразьвяз хацеў зрабіць нармальныя стасункі з Беларусьсю, дык патрэбны альбо амбасада, альбо офіс. І гэта, безумоўна, будзе крок насустрач, таму што гэта яшчэ і прызнаньне сувэрэнітэту Беларусі. Таму я лічу, што адкрыцьцё офісу будзе спрыяць ня толькі разьвіцьцю стасункаў паміж афіцыйным Менскам і Эўракамісіяй, але таксама будзе накіраваная на тое, каб дапамагаць працэсу дэмакратызацыі.
Справа ў тым, што мы ставім пытаньне аб адкрыцьці офісу Эўракамісіі ня толькі для таго, каб яна толькі зьбірала інфармацыю, а для таго, каб яна пры дапамозе ўсіх зацікаўленых бакоў знайшла інструмэнты працы на Беларусі. Пасьля нашых спатканьняў, прынамсі, пасьля нядаўняй канфэрэнцыі ў Вільні з фондам Бэртрызмана, які зьяўляецца адной з асноўных структураў у справе зьнешняй палітыкі Нямеччыны, а таксама кансультантам Эўракамісіі, мы бачым канкрэтныя рашэньні”.
Ці ёсьць нейкія надзеі, наконт таго, што афіцыйныя ўлады дадуць згоду на адкрыцьцё офісу? Мае спробы знайсьці кагосьці з афіцыйных асобаў учора плёну не далі, паколькі краіна чатыры дні запар сьвяткуе. А некалькі чыноўнікаў, да якіх я датэлефанаваўся, адказалі, што яны пакуль нічога ня ведаюць пра захады з боку Эўразьвязу і Эўракамісіі. Таму я вымушаны абмежавацца камэнтаром таго ж спадара Раманчука. Ён думае, што афіцыйны Менск можа пагадзіцца з прапановай, але паспрабуе абмежаваць дзейнасьць новага офісу.
(Раманчук: ) “Я думаю, што дадуць дабро, таму што, калі афіцыйны Менск ня мае добрых стасункаў з Расеяй, і яны пагаршаюцца штогод, дык нават дзеля таго, каб паказаць Маскве, што мы таксама можам выкарыстаць эўрапейскую карту ў перамовах, яны, безумоўна, на гэта пойдуць. Іншая справа, што беларускія ўлады зробяць усё, каб зьвесьці працу Эўракамісіі да фармату той, якая існуе сёньня ў офіса АБСЭ. Але гэта розныя рэчы. Таму калі такая структура зьявіцца, я думаю, нам усім будзе лепш”.
