Чым аргумэнтуе “вэртыкаль” за сваю прапанову? “Цяперашняя назва Савецкай плошчы страціла сваю актуальнасьць”, – так сказаў журналістам намесьнік старшыні Магілёўскага аблвыканкаму ў справах ідэалёгіі Анатоль Глаз. Аднак галоўная мэта ўладаў – не пазбавіцца назвы, якую набыла плошча за савецкім часам, а адзначыць 60-годзьдзе перамогі ў другой усясьветнай вайне.
Справа ў тым, што ўлады і вэтэраны дамагаліся прысваеньня Магілёву званьня горада-героя – за абарону ў 1941 годзе. Аднак нічога з гэтых амбіцыяў не атрымалася. Гаворыць старшыня Магілёўскага абласнога савету вэтэранаў Віктар Абрамаў.
(Абрамаў: ) “І вось мы падумалі: калі ўжо ня горад-герой, дык няхай у нас будзе хоць плошча Герояў, на якой будзе ўсталявана 115 бюстаў герояў Савецкага саюза”.
Савецкая плошча – гэта гістарычны цэнтар Магілёва. У 16-м стагодзьдзі яна называлася Гандлёвай, у 19-м – Губэрнатарскай (на плошчы быў дом губэрнатара, у якім жыў расейскі імпэратар Мікалай Другі і цэсарэвіч Аляксей), а за савецкім часам цэнтрам плошчы стаў мэмарыял “Барацьбітам за савецкую ўладу”. І цяпер, з нагоды юбілею перамогі, плошчу назавуць у гонар герояў Савецкага саюза.
Магілёўская грамадзкасьць да перайменаваньня Савецкай плошчы ў плошчу Герояў паставілася па-рознаму. Некаторыя гісторыкі падтрымалі прапанову ўладаў. Яны мяркуюць, што можна разьвітацца бяз сьлёз з савецкімі назвамі. Іншыя называюць ініцыятыву магілёўскай “вэртыкалі” няўдалай. Аляксандар Агееў лічыць, што ў старой частцы горада вуліцам і плошчам трэба вярнуць менавіта гістарычныя назвы.
(Агееў: ) “Новыя часткі гарадоў, пабудаваныя у савецкі час – там апраўданыя савецкія назвы, яны ўспрымаюцца нармалёва насельніцтвам. І самае галоўнае, яны характарызуюць эпоху. А ў гістарычнай частцы трэба вярнуць тое, што рабілі нашыя продкі”.
Такую думку падтрымлівае магілёўскі дэмакрат Генадзь Суднік, які лічыць, што ідэалягічныя перайменаваньні ня маюць рацыі.
(Суднік: ) “Ніяк гісторыя не навучыць таму, што ўсе гэтыя ідэалягічныя назовы – насамрэч, атрымліваецца, што яны часовыя. Няхай працяглым часам, але часовыя. Таму ідэалягічныя назвы, перайменаваньні, вяртаньні – гэта вялікая памылка”.
Таму магілёўцы спадзяюцца, што калі-небудзь вуліцу Ленінскую зноў будуць называць Вялікай Садовай, вуліцу імя Лепяшынскага – Шклоўскім кірмашом, а Савецкую плошчу – Гандлёвай альбо Губэрнатарскай, без усялякай ідэалёгіі.
Справа ў тым, што ўлады і вэтэраны дамагаліся прысваеньня Магілёву званьня горада-героя – за абарону ў 1941 годзе. Аднак нічога з гэтых амбіцыяў не атрымалася. Гаворыць старшыня Магілёўскага абласнога савету вэтэранаў Віктар Абрамаў.
(Абрамаў: ) “І вось мы падумалі: калі ўжо ня горад-герой, дык няхай у нас будзе хоць плошча Герояў, на якой будзе ўсталявана 115 бюстаў герояў Савецкага саюза”.
Савецкая плошча – гэта гістарычны цэнтар Магілёва. У 16-м стагодзьдзі яна называлася Гандлёвай, у 19-м – Губэрнатарскай (на плошчы быў дом губэрнатара, у якім жыў расейскі імпэратар Мікалай Другі і цэсарэвіч Аляксей), а за савецкім часам цэнтрам плошчы стаў мэмарыял “Барацьбітам за савецкую ўладу”. І цяпер, з нагоды юбілею перамогі, плошчу назавуць у гонар герояў Савецкага саюза.
Магілёўская грамадзкасьць да перайменаваньня Савецкай плошчы ў плошчу Герояў паставілася па-рознаму. Некаторыя гісторыкі падтрымалі прапанову ўладаў. Яны мяркуюць, што можна разьвітацца бяз сьлёз з савецкімі назвамі. Іншыя называюць ініцыятыву магілёўскай “вэртыкалі” няўдалай. Аляксандар Агееў лічыць, што ў старой частцы горада вуліцам і плошчам трэба вярнуць менавіта гістарычныя назвы.
(Агееў: ) “Новыя часткі гарадоў, пабудаваныя у савецкі час – там апраўданыя савецкія назвы, яны ўспрымаюцца нармалёва насельніцтвам. І самае галоўнае, яны характарызуюць эпоху. А ў гістарычнай частцы трэба вярнуць тое, што рабілі нашыя продкі”.
Такую думку падтрымлівае магілёўскі дэмакрат Генадзь Суднік, які лічыць, што ідэалягічныя перайменаваньні ня маюць рацыі.
(Суднік: ) “Ніяк гісторыя не навучыць таму, што ўсе гэтыя ідэалягічныя назовы – насамрэч, атрымліваецца, што яны часовыя. Няхай працяглым часам, але часовыя. Таму ідэалягічныя назвы, перайменаваньні, вяртаньні – гэта вялікая памылка”.
Таму магілёўцы спадзяюцца, што калі-небудзь вуліцу Ленінскую зноў будуць называць Вялікай Садовай, вуліцу імя Лепяшынскага – Шклоўскім кірмашом, а Савецкую плошчу – Гандлёвай альбо Губэрнатарскай, без усялякай ідэалёгіі.
