Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Маладыя галасы пра вулічнае мастацтва, бел-чырвона-белыя сьцягі на дахах, заробкі ў сеціве і беларускія інтэрнэт-крамы


Франак Вячорка, Менск (Эфір 9 студзеня). Новая перадача сэрыі “Маладыя галасы”.

Гаворкі пра вулічнае мастацтва

Насьценныя надпісы — пазацэнзурнае слова з трох літараў, назва якой-небудзь арганізацыі альбо паведамленьне пра тое, што “Ваня кахае Машу” — усё гэта вулічнае мастацтва, па-іншаму кажучы стрыт-арт. У Эўропе такое вывучаюць, а пасьля абараняюць навуковыя працы. У Беларусі ж лічаныя мінакі пасьпеюць ацаніць вартасьці твору да таго, як дворнікі зафарбуюць малюнак. Аўтар рызыкуе патрапіць у рукі міліцыянтаў, і як вынік атрымаць штраф, а то й апынуцца за кратамі.

Стрыт-арт не абмяжоўваецца напісаньнем на сьценах словаў ці крэсьленьнем абрысаў. Так цьвердзіць госьця нашае праграмы Аляксандра. Яна запрасіла мяне ў вандроўку па вуліцах Менску.

(Карэспандэнт: ) “Мы знаходзімся каля сьценкі нейкага няяснага гаражу ці дому, толькі што закончылася нашае доўгае паляваньне на ўдалае месца, мы абышлі ўвесь цэнтар і, як вынік, знайшлі ў некім закутку нармальную сьценку, дзе можна намаляваць наш стэнсыл. Нанясеньне стэнсылу адбываецца наступным чынам: бярэм загадзя падрыхтаваны трафарэт, які выразаны з паперы, на якой ужо загадзя падрыхтаваная выява, прыкладаем да сьцяны, на якой хочам зрабіць выяву, і балёнчыкам фарбы замалёўваем, пшыкаючы ў прамежкі выразанага трафарэту”.

(Аляксандра: ) “Давай ты будзеш трымаць, а я буду фарбаваць. Будзем спадзявацца, што яна не замерзла. Так, давай!”

(Карэспандэнт: ) “На стэнсыле выбіта “De Moritus veritas” і партрэт Лукашэнкі. Гэты стэнсыл мы залілі фіялетавай фарбай і атрымаўся нішто сабе партрэцік. У выніку мы атрымліваем малюнак. Не заўсёды ён цалкам гатовы, часам ён падцякае, бо часам фарба не згушчаецца на марозе і проста расьцякаецца”.

(Аляксандра: ) “У прынцыпе, я лічу, што калі не падцёкі, то нават добра атрымалася”.

(Карэспандэнт: ) “Мы зрабілі не адзін, а цэлыя два стэнсылы: адзін на сьценцы, а адзін на сьнезе, каля гэтай сьценкі. Сьнег жа хутка сыдзе, а стэнсыла не застанецца?”

(Аляксандра: ) “Так, але гэта быў проста імгненны парыў, проста было цікава паглядзець, як гэта будзе выглядаць на нашым чыстым сьнезе. Нармальна атрымалася”.

(Карэспандэнт: ) “Мы з табой зрабілі партрэты Аляксандра Рыгоравіча на сьценцы. Чаму ты выбрала менавіта гэтага героя і чаму менавіта такі надпіс?”

(Аляксандра: ) “Гэта даволі-такі стары стэнсыл, толькі, адна справа, ён быў вельмі доўгі час ня скончаны. Ён рабіўся якраз перад рэфэрэндумам. Натуральна, толькі для сябе мы гэта не рабілі. Хоць месца тут досыць глухое, людзі тут, думаю, усё роўна будуць хадзіць, у тым ліку і школьнікі. Можа, ім спадабаецца гэта, і яны таксама будуць нешта рабіць, таксама дзеля ўласнага задавальненьня. Бо кожны мастак, ён атрымлівае задвальненьне ад сваёй працы”.

(Карэспандэнт: ) “Я так зразумеў, што гэтыя стэнсылы можна выкарыстоўваць падчас нейкіх палітычных кампаніяў. Чаму перад рэфэрэндумам ці перад прэзыдэнцкімі выбарамі 2001 году не была шырока распаўсюджаная гэтая зьява?”

(Аляксандра: ) “Ніхто не перашкаджаў рабіць гэтага, але ж даволі мала людзей гэтым займаецца, нікому асабліва так гэта не было патрэбна”.

(Карэспандэнт: ) “Як у палітычных кампаніях гэта можна выкарыстоўваць?”

(Аляксандра: ) “Тое ж самае, як там робяць розныя налепкі, для прыцягненьня ўвагі, натуральна”.

(Карэспандэнт: ) “Такім чынам, я з Сашай зрабіў свой першы ў жыцьці стэнсыл, і зараз мы рушым шукаць іншыя месцы для іншых стэнсылаў. Як будзе далей — паглядзім. Адчуваньне наагул выдатнае! Рукі ў фарбе з цудоўным пахам. Далей — новыя сьцены, новыя сьнягі, дзе мы будзем маляваць”.

Гаворкі пра маладых Міронаў

Досьвед аматараў стрыт-арту, дарэчы, спатрэбіўся б актывістам моладзевага руху супраціву “Зубр”. Згадзіцеся, прыгожа размаляваная сьцяна — гэта лепей за некалькі словаў, выведзеных балёнчыкам. Дый узьдзейнічае эфэктыўней.

Але варта аддаць належнае — няма большых за “зуброў” майстроў вывешваць бел-чырвона-белыя сьцягі. Аб’екты іхнае ўвагі — дахі дамоў, рознага кшталту вежы й нават ліні высакавольтных перадачаў. Незаангажаваныя суграмадзяне заўсёды бачаць толькі вынік — нацыянальны сымбаль на недасягальнай для міліцыянтаў вышыні. Падрыхтоўчая ж праца — не для пабочных вачэй.

Каардынатар “Зубру”, які прадставіўся Сержуком, на нашую просьбу распавёў пра схаванае жыцьцё маладога пакаленьня беларускіх міронаў.

(Карэспандэнт: ) “Хто гэтым займаецца ў Беларусі?”

(Сяржук: ) “Моладзь. Колькасьць мы казаць ня будзем, трэба заўжды казаць пра якасьць. Моладзь розная, рознага ўзросту, але ў сваіх думках, сваіх поглядах аднолькавая, прынамсі, у поглядах на будучыню, і на сучаснасьць таксама. Збольшага такога кшталту акцыі ладзяцца моладзьдзю палітычна заангажаванай. Першае, што трэба, гэта знайсьці месца. Звычайна мы ладзім такія акцыі ў месцах бачных. Знаходзіцца выхад на дах, на тым жа праспэкце ёсьць багата дамоў, у якіх ёсьць выхад на дах. Шукаецца месца, група туды адпраўляецца, усё займае 5–10 хвілінаў. Калі замок, то звычайна спрабуем неяк абысьці яго. Узломваньнем замкоў мы не займаемся, таму што ўсё-ткі гэта не зусім станоўча”.

(Карэспандэнт: ) “Меры бясьпекі: ці ёсьць яны, што яны прадугледжваюць?”

(Сяржук: ) “Безумоўна, падстрахоўка мусіць быць, калі на гэта хапае людзей. Бо, калі два чалавекі вывешваюць сьцяг, тут больш думак, як гэта лепш зрабіць, і на бясьпеку забываесься зусім. Дзякуй богу, не было выпадкаў, каб хтосьці сур’ёзна сабе нешта пашкодзіў падчас такога кшталту мерапрыемстваў. Акцыя ад яе пачатку да яе сканчэньня мусіць быць сплянаваная. Рэпэтыцыяў няма, звычайна гэта адбываецца такім чынам: ідзе чалавек вопытны і тыя, хто гэта ніколі не рабіў. Трэба паглядзець на гэта адзін раз, каб самому гэтым займацца. Ёсьць пэўная тэарытычная падрыхтоўка, але бяз практыкі нічога ня будзе”.

(Карэспандэнт: ) “Што вы тлумачыце навічкам?”

(Сяржук: ) “Як лепш павесіць сьцяг. Як не нашкодзіць самому сабе, нічога не зламаць, таму што дахі бываюць небясьпечныя. І як граматна сыходзіць, людзі ўспрымаюць па-рознаму розныя зварушэньні на даху, хтосьці думае, што, можа, яго прыйшлі рабаваць. Выходзяць зь пісталетам, з нажом. Хтосьці з суседняга дому крычыць у фортку: “Я вам тут зараз пакажу!” — і хуценька выбягае. Сыходзіць трэба хутка і, пажадана, праз дах іншага пад’езду”.

(Карэспандэнт: ) “Дзе лічыцца вывесіць сьцяг найбольш прэстыжна, найбольш складана? Якія месцы, якія акцыі дадаюць выканаўцу больш аўтарытэту, больш прафэсійнай павагі?”

(Сяржук: ) “Больш прэстыжна, безумоўна, будзе павесьці сьцяг на Рэзыдэнцыі, але… На другім месцы, бадай, гэта самы цэнтар гораду. У 2001 годзе 9 верасьня мы павесьілі сьцяг на Палацы прафсаюзаў. Вось гэта было файна. Мне даводзілася браць удзел. Вось гэта самы-самы цэнтар гораду. Што да небясьпечнасьці, то гэта, вядома, небясьпечна, але гэта такія файныя ўражаньні, што гэта таго варта. Безумоўна! І тым больш, калі ты ідзеш побач з тым месцам, дзе вісіць сьцяг, людзі ходзяць, задзіраючы галовы, альбо калі прыяжджае пажарная машына здымаць сьцяг — гэта відовішча, вядома, зьбірае вельмі шмат аматараў. Глядзіш, такая карцінка вельмі прыгожая атрымліваецца! Прыемна вельмі”.

Гаворкі пра хатнія кампутарныя сеткі

Тэарэтычна можна ўявіць такую сытуацыю. На даху шматпавярховіка актывісты “Зубра”, умацоўваючыя сьцяг, сустракаюць маладых кампутарнікаў. Тыя ўначы цягнуць дрот. Віртуальная рэальнасьць у межах тысяч кватэраў, сотняў пад’ездаў і дзясяткаў дамоў называецца “хатняя кампутарная сетка”.

Як і шмат якія навінкі, лякальнае павуціньне на ўра вітае моладзь, і неадназначна ўспрымае старэйшае пакаленьне пры пасадах — у прыватнасьці, усё тыя ж супрацоўнікі ЖЭСаў.

Андрусь Бандаровіч такія сеткі й стварае. Дамо яму слова:

(Бандаровіч: ) “Няма ніякіх абмежаваньняў на тое, якія зьвесткі перадаюцца ў сетцы. Сетка — гэта нешта такое, што дазваляе адчуць сваю свабоду, сваю незамкнёнасьць на сваім кампутары”.

(Карэспандэнт: ) “Раней у грамадзтве панавала меркаваньне, што кампутар — гэта нешта такое прафэсійнае, нешта такое спэцыфічнае. Пасьля кампутар прыйшоў калі ня ў кожны дом, то праз дом. Вас паслухаеш, пачынае здавацца, што гэта таксама нешта такое спэцыфічнае, што выкарыстоўваюць выключна кампутарнікі? Ці я памыляюся, і сеткі таксама ўжо ў кожнай другой кватэры й імі карыстаюцца і простыя аматары?”

(Бандаровіч: ) “Так. Сетка выкарыстоўваецца цяпер у асноўным для таго, каб знаходзіць фільмы, музыку, абменьвацца гульнямі. Цяпер бальшыня сетак, дзе ёсьць пятнаццаць камутараў, даюць доступ да інтэрнэту, таму вось гэты кантэнт цікавіць далёка ня толькі прафэсійных карыстальнікаў”.

(Карэспандэнт: ) “А хатнія сеткі — гэта трэба цягнуць ад кампутара да кампутара адмысловы дрот. Тэхнічна як гэта выглядае?”

(Бандаровіч: ) “Да прыкладу, сетка аб’ядноўвае два дамы. Трэба працягнуць гэты дрот праз гэтыя дамы. Даволі цікава адбываецца сёньня гэта ў Менску, таму што 99% усіх гэтых махінацыяў сёньня адбываецца бязь ведама ЖЭСаў. Таму ўсё гэта праходзіць звычайна па начах і двума шляхамі. Альбо па паветры: прымацоўваецца дрот да даху аднаго дому, перакідваецца на іншы дом, прычым розныя спосабы перакіданьня гэтага дроту. Бываюць розныя прыгоды, да прыкладу, трэба сьвідраваць практычна ў любым выпадку на даху нешта, а гэта адбываецца ўначы. Выбягаюць такія, мякка кажучы, незадаволеныя жыхары, прыходзіцца бегаць па дахах ад іх. Такія прыгоды ёсьць. Акрамя гэтага, працягваюць пад зямлёй, па розных каналізацыях, і там таксама ўсё цікава, таму што гадоў, як мінімум, дзесяць-пятнаццаць ніхто туды не зазіраў: мышы нежывыя, і яны так адмыслова пахнуць. Зноў-такі ёсьць пэўныя праблемы з тым, каб атрымаць доступ да гэтых каналізацыяў. Таму працяг сеткі з аднаго дому ў іншы — гэта ўжо такая справа, поўная прыгодаў. Рабіць сетку, гэта як цікава, так і даволі небясьпечна. Здараецца ўсялякае”.

(Карэспандэнт: ) “Да чаго, скажам, прыводзіць сустрэча з супрацоўнікамі ЖЭСу, альбо сустрэча з супрацоўнікамі міліцыі?”

(Бандаровіч: ) “Наступстваў, пакуль што, наколькі я ведаю, не было. Вядома, сутычкі з ЖЭСам. Прыходзяць, і ўсе драты проста абразаюцца. Даводзіцца рабіць усё гэта па-новаму. Яшчэ раз даводзіцца жыхарам крышку пацярпець. Аднак я ведаю выпадак, калі ў адной сетцы быў супрацоўнік міліцыі, ён якраз такі дапамагаў уначы працягваць гэтую сетку. Калі прыйшлі незадаволеныя жыхары, яго пасьведчаньня хапіла для таго, каб усе адчапіліся”.

(Карэспандэнт: ) “Фінансавы рэсурс для разьвіцьця сетак, адкуль ён бярэцца?”

(Бандаровіч: ) “Група чалавек, якая зьбіраецца стварыць сетку, то звычайна яны зьбіраюць проста між сабой грошы, папярэдне разьлічыўшы пэўную суму, і сетка пачынаецца менавіта такім чынам. А вось як яна далей разьвіваецца, гэта залежыць ад адміністратараў сеткі. У сярэдніх сетках ад 50 да 150 чалавек, там ёсьць звычайна абанэнцкая плата прыкладна 5–10 даляраў, падключэньне сеткі каштуе каля 30$”.

(Карэспандэнт: ) “Колькі ў двухмільённым Менску сетак і колькі карыстальнікаў у гэтых сетках?”

(Бандаровіч: ) “Дакладнай колькасьці ў прынцыпе няма, таму што ёсьць шмат маленькіх сетак, пра якія ніхто й ня ведае. Сетак, якія налічваюць больш за 100 чалавек, — іх болей як паўсотні, дакладна. Прычым некаторыя сеткі налічваюць і 500 чалавек, нават пад тысячу падыходзіць”.

(Карэспандэнт: ) “Карыстальнікі сетак, іх будаўнікі, людзі, якія адказваюць за тэхнічны стан гэтых сетак, яны ніколі не спрабавалі легалізавацца?”

(Бандаровіч: ) “Гэтыя спробы былі і ёсьць, але звычайна стасункі наладжваюцца на ўзроўні неафіцыйным. Шмат якія сеткі вельмі актыўна кантактуюць з ЖЭСамі. Наколькі я памятаю, у беларускім заканадаўстве хатніх сетак не існуе. Ну, прынамсі, у Грамадзянскім кодэксе, дзе яны маглі быць адлюстраваныя, там іх няма. А што тычыцца патрэбнасьці іх легалізацыі, то, магчыма, яна і ёсьць, аднак гэта датычыцца толькі буйных сетак, дзе ёсьць сэнс гэта рабіць, таму што ў буйных сетках ёсьць доступ да інтэрнэту, там усе паслугі робяцца за грошы, і таму гэтая дзейнасьць фінансавая, яна ў прынцыпе падпадае пад прыватнае прадпрымальніцтва”.

Гаворкі пра заробкі ў інтэрнэце

Гэта толькі непрасунутыя карыстальнікі вандруюць па інтэрнэце дзеля бязьмежных калекцыяў музыкі, фільмаў і фатаздымкаў. Тыя ж, хто да ўсяго падыходзіць па-дзелавому, даўно ўцямілі: ва ўсясьветным павуціньні можна зарабляць грошы і вельмі нават неблагія.

Ягора Шумскага мы адарвалі ад кампутара і пасадзілі пры мікрафоне.

(Шумскі: ) “Можна зарабляць грошы праграмаваньнем тых жа сайтаў, напрыклад, ці праграмнага забесьпячэньня. Самы складаны й невідавочны, я думаю, гэта фондавыя біржы, вось “Форэкс” цяпер такая папулярная сыстэма: людзі адсочваюць катыроўкі праз інтэрнэт. Нідзе не працуюць, сядзяць дома перад маніторамі, зарабляюць шалёныя грошы, калі як атрымаецца”.

(Карэспандэнт: ) “Праграмаваньне і распрацоўка сайтаў, наколькі гэта лёгка робіцца? Наколькі запатрабавана на рынку паслугаў?”

(Шумскі: ) “Беларускія спэцыялісты ў гэтай галіне даволі-такі запатрабаваныя, з прычыны патрабаваньняў у фінансавым пляне. Прынамсі, у нашай краіне праграмаваньне знаходзіцца на даволі прыстойным узроўні. Можна сапраўды рабіць добрыя сайты, зарабляць пры гэтым грошы, каб былі толькі замоўцы. Мабыць, у Беларусі самая такая актуальная праблема. Сфэра працы ў інтэрнэце — пошук менавіта замоўцаў. Што да мяне, я хаджу па такіх сайтах, дзе замоўцы самі кажуць: мне патрэбны сайт, мне патрэбны банэр, графічныя выявы”.

(Карэспандэнт: ) “Некарэктнае пытаньне: колькі праз інтэрнэт можна зарабіць грошай?”

(Шумскі: ) “Сайты ствараюцца ад 200 даляраў, гэта просьценькія. І навялікшую суму, якую я ведаю, гэта было 10 тысяч даляраў. Гэта рабілася крама паўночна-афрыканскіх вінаў. Там была вялікая база, на больш чым 1000 гатункаў віна”.

(Карэспандэнт: ) “Любы бізнэс — гэта рызыка. Як можна пракантраляваць, каб вас не падманулі, каб вас не ашукалі?”

(Шумскі: ) “Ніхто ня можа даць ніякіх гарантыяў, што грошы ўсё ж такі будуць атрыманыя, і кліент проста не прападзе куды. З боку іншаземнага замоўцы — рызыка ў яго невялікая. Грошы, якія ён выплачвае, яны непараўнальна меншыя за тыя, якія б яму заплацілі на радзіме”.

(Карэспандэнт: ) “Ёсьць такі крымінальны, паўлегальны інтэрнэт-бізнэс, як адалтары”.

(Шумскі: ) “Адалтары — гэта людзі, якія займаюцца стварэньнем рэсурсаў для ўжо дарослага насельніцтва нашай краіны: эротыка, парнасайты. Думаю, што насамрэч гэта такі вялікі бізнэс, ён крыху схаваны, як айсбэрг пад вадой, там грошы таксама круцяцца немаленькія”.

(Карэспандэнт: ) “А картынг?”

(Шумскі: ) “Картынг — гэта такая сфэра, калі людзі крадуць нумары картак, замаўляюць нейкія тавары, грошы пераводзяць у гатоўку. Чалавек, які ведае нумар крэдыткі, ён ужо можа аплачваць у інтэрнэце амаль што ўсё. Насамрэч, сыстэмы электронных плацяжоў, яны вельмі неабароненыя”.

(Карэспандэнт: ) “Зразумела з адалтарамі і з картынгам — гэта па-за законам. А што тычыцца гульні на біржах, распрацоўкі сайтаў і афшорнага праграмаваньня? Гэта адпавядае беларускаму заканадаўству?”

(Шумскі: ) “Цалкам адпавядае такая дзейнасьць беларускаму заканадаўству, іншая справа, што мала хто насамрэч усё гэта робіць законна ў гэтай сфэры, таму што праца віртуальная. Не прасочыш, куды што пайшло, таму ёсьць спакуса гэта паспрабаваць, ня плацячы падаткаў”.

(Карэспандэнт: ) “Некалькі гадоў таму ў Міністэрстве ўнутраных справаў быў створаны адмысловы аддзел, які займаецца раскрыцьцём злачынстваў у сфэры высокіх тэхналёгіяў. Самі вы сустракаліся з супрацоўнікамі гэтага падразьдзяленьня?”

(Шумскі: ) “Сустракаўся толькі віртуальна, калі ў час выбараў абаранялі сайты апазыцыйныя, у той час, калі афіцэры блякавалі. Я ў той час спрабаваў ім перашкодзіць”.

(Карэспандэнт: ) “Калі параўноваць прафэсійныя здольнасьці й досьвед вольных мастакоў у інтэрнэце й людзей з пагонамі — хто больш прафэсійны, хто больш моцны?”

(Шумскі: ) “Думаю, прыкладна, аднолькава моцныя, таму што хадзілі такія чуткі ў свой час, што там працуюць тыя людзі, якія “спатыкнуліся” на картынгу. Ім проста прапанавалі, вядома, неяк неафіцыйна, што мы гэтую справу зачыняем на цябе, а ты на нас працуеш. Такія чуткі мелі грунт, таму што спэцыялістаў добрых ніяк не зацягнеш у міліцыю працаваць. Гэта была добрая крыніца для папаўненьня аддзелу”.

Гаворкі пра інтэрнэт-пакупкі

Калі ўвесь час баяцца гакераў, картэраў ды вірусаў, можна састарыцца і ня ўведаць усіх магчымасьцяў глябальнай сеткі. Маладыя беларусы, зь ліку сьмелых і тэхнічна адукаваных, даўно адчулі перавагі інтэрнэт-крамаў у параўнаньні са звыклымі салёнамі й гандлёвымі дамамі. Мянчук Аляксей паспрабаваў пераканаць нас у слушнасьці сваіх поглядаў.

(Аляксей: ) “Мне вельмі захацелася набыць адну кніжку, якой я ня мог нідзе знайсьці. Мы зайшлі на беларускую інтэрнэт-кнігарню, і там вось якраз мне пашанцавала — я знайшоў гэтую кнігу. Тады я нават не ўяўляў, як гэта ўсё адбываецца. Мне зрабілі замову, мне патэлефанавалі, яшчэ раз запыталі, ці сапраўды я хацеў замовіць, спыталі зручны час. Тады ж прыйшоў кур’ер, зь якім я разьлічыўся грашыма, ён даў мне тую самую кніжку”.

(Карэспандэнт: ) “Беларускі варыянт набыцьця тавараў праз інтэрнэт адрозьніваецца ад сусьветнага?”

(Аляксей: ) “У сеціве існуюць шмат варыянтаў аплаты. У нас гэта яшчэ не настолькі пашырана. Набыць тую ж кніжку, заплаціўшы крэдытнай карткай, у нас немагчыма, бо ў нас проста няма такой функцыі. Гэта хутчэй зьвязана з тым, што тыя ж карткі пачалі зьяўляцца адносна нядаўна. І таму гэта настолькі новае й невядомае. У Беларусі не здараецца падману, бо падман звычайна здараецца з рознымі высокімі тэхналёгіямі, з рознымі карткамі. А паколькі да вас прыходзіць кур’ер, які вам прыносіць тавар, якому вы даяце наяўныя беларускія грошы, такога падману тут быць ня можа”.

(Карэспандэнт: ) “Што можна купляць праз інтэрнэт, акрамя кніжак?”

(Аляксей: ) “Асабіста я яшчэ набываю дыскі. Гэта вельмі выгадна й зручна. Набываюць тыя ж мабільныя тэлефоны. Замаўляеш — адразу могуць прынесьці 5–6 мадэляў. Выбраў, спадабалася — не спадабалася, можаш адмовіцца. Таксама яшчэ час ад часу ў Беларусі можна было набываць праз інтэрнэт піцу і хлеб”.

(Карэспандэнт: ) “Чаму людзі набываюць тавары ў інтэрнэт-крамах? Няўжо не прасьцей пайсьці ў звычаную і памацаць усё сваімі рукамі? Гэта нейкі такі віртуальны шык?”

(Аляксей: ) “Гэта проста, па-першае, звычайная чалавечая лянота: вам трэба падымацца, ісьці ў краму, ехаць, можа, некалькі прыпынкаў, тут добры прыклад пра піцу. Ты сядзіш дома, у цябе шмат народу, ужо вечар. Нікому нікуды ня хочацца выходзіць. У цябе ўключаны кампутар. Залез у інтэрнэт — замовіў піцу. Табе прынесьлі, ты шчасьлівы”.

(Карэспандэнт: ) “Чым інтэрнэт-крамы выгаднейшыя за сапраўдныя?”

(Аляксей: ) “Зручная сыстэма пошуку, калі вам патрэбны тавар, вам будзе вельмі лёгка яго знайсьці, вам ня трэба будзе аб’яжджаць 5–10 крамаў дзеля аднаго тавару. Я думаю, там працуе сапраўды няшмат людзей. Большасьць там, відаць, кур’еры”.

(Карэспандэнт: ) “Ня так даўно ў беларускім заканадаўстве зьявіліся такія паняткі як “злачынствы ў сфэры высокіх тэхналёгіяў”, як “інтэрнэт”. Віртуальныя крамы — яны таксама знайшлі нармальнае пачэснае месца ў беларускім заканадаўстве, або гэта таксама зьява, неакрэсьленая юрыдычна?”

(Аляксей: ) “Я чытаў гэтае заканадаўства, цікавіўся: менавіта пра інтэрнэт-крамы там няма ні слова. Хутчэй за ўсё, я думаю, заканадаўцы не карыстаюцца інтэрнэт-крамамі”.

* * * Да сустрэчы ў рэчаіснасьці й віртуальнасьці! З намі можна зьвязацца праз электронную пошту: moladz@tut.by
XS
SM
MD
LG