Міт першы: Зёлкі лепей за таблеткі, бо ўтрымліваюць мноства кампанэнтаў. Насамрэч лекавыя рэчывы ў расьлінах не заўсёды спалучаюцца ўдала, да таго ж канцэнтрацыя рэчываў неаднолькавая нават ў двух кусьціках травы ў адным лесе.
Міт другі: У лекавых расьлінах няма “шкоднай хіміі”. Некалькі стагоддзяў таму так і было. Але ж не цяпер, калі ўсе шкодныя рэчывы могуць прымнажацца і ў расьлінах.
Міт трэці: Зёлкі не выклікаюць алергіі. Гэта не зусім так. Паводле навукоўцаў, кожны пяты цяпер пакутуе на паліноз, які як раз і з’яўляецца алергічнай рэакцыяй на расьліны.
Міт чацьверты: У сувязі з дастаткова мяккім дзеяньнем расьлінных сродкаў іх можна ўжываць колькі заўгодна доўга. Гэта памылка. Пры працяглым прыёме адных і тых жа зёлак можа ўзьнікнуць прызвычайваньне. Да таго ж некаторыя зёлкі ў прынцыпе не прыдатныя для працяглага лячэньня. У такім выпадку яны маюць нэгатыўнае ўзьдзеяньне, як напрыклад чыстацел, палын і крываўнік.
Нядаўна навукоўцы Чыкагскага ўнівэрсытэту дасьледавалі, якім чынам чаі з зёлак могуць уплываць на хаду апэрацыі. І высьветлілася, што некаторыя расьліны могуць непрадказальна зьмяніць хаду наркозу, апэрацыі і пасьляапэрацыйнага пэрыяду. Высьветлілася, што прэпараты з эхінацыяй падвышаюць рызыку алергічных рэакцый, могуць нэгатыўным чынам ўплываць на лячэньне імуннымі прэпаратамі і ўскладняць зажыўленьне раны.
Вядома, што прэпараты часнаку, гінкго білаба і жэньшэню няблага прадухіляюць ўтварэньне тромбаў. Аднак ў выпадку апэрацыі яны падвышаюць рызыку крывацёку.
Лекі са сьвятаяньніку – цудоўныя антыдэпрэсанты. Аднак яны мяняюць ператварэньне іншых лекаў ў арганізьме, таму ад сьвятаяньніку трэба адмовіцца за пяць дзён да апэрацыі.
Прэпараты з валяр’яны могуць павялічыць патрэбу ў сродках для наркозу. Таму іх прыём спыняюць за тыдзень да апэрацыі. Дарэчы супакойлівыя зёлкі не рэкамэндуецца прымаць разам з проціалергеннымі прэпаратамі – дымэдролам, тавегілам і супрасьцінам. Пры такім спалучэньні можа ўзмацніцца млявасьць і санлівасьць.
Многія лекавыя зёлкі ўтрымліваюць атрутныя і моцнадзейныя рэчывы. Што рэкамэндуюць навукоўцы адносна іх ужываньня ў якасьці лекавых сродкаў? Найперш трэба дакладна выконваць рэкамэндацыі лекараў і дазіроўку. Да атрутных расьлінаў адносяць багун, палын, амялу, чыстацел, папараць, ядловец ды многія іншыя. І сьпіс шкодных расьлінаў ўвесь час пашыраецца. Гэтак у навуковай літаратуры нядаўна быў апублікаваны пералік зёлак, небясьпечных для печані. Як не дзіўна, але ў яго былі ўключаныя такія добра знаёмыя зёлкі, як падбел, сенна і валяр’яна.
Аднак нават неатрутныя лекавыя расьліны маюць шмат проціпаказаньняў. Напрыклад, сок са сьвежых лістоў алоэ проціпаказаны пры запаленьні нырак і мачавога пухіра, пры гемароі і матачных крывацёкаў. Лімоньнік і жэньшэнь не рэкамэндуюць ўжываць пры гіпертаніі, бяссоньніцы і падвышанай нэрвовай ўзбудлівасьці. Журавіны могуць выклікаць абвастрэньне язвы страўніка і дванаццаціперснай кішкі. А пры падагры, і мочакаменай хваробе непажадана есьці маліну, каліну і шчаўё. Мелісу і мяту не рэкамэндуцю пры паніжаным артэрыяльным ціску.
Міт другі: У лекавых расьлінах няма “шкоднай хіміі”. Некалькі стагоддзяў таму так і было. Але ж не цяпер, калі ўсе шкодныя рэчывы могуць прымнажацца і ў расьлінах.
Міт трэці: Зёлкі не выклікаюць алергіі. Гэта не зусім так. Паводле навукоўцаў, кожны пяты цяпер пакутуе на паліноз, які як раз і з’яўляецца алергічнай рэакцыяй на расьліны.
Міт чацьверты: У сувязі з дастаткова мяккім дзеяньнем расьлінных сродкаў іх можна ўжываць колькі заўгодна доўга. Гэта памылка. Пры працяглым прыёме адных і тых жа зёлак можа ўзьнікнуць прызвычайваньне. Да таго ж некаторыя зёлкі ў прынцыпе не прыдатныя для працяглага лячэньня. У такім выпадку яны маюць нэгатыўнае ўзьдзеяньне, як напрыклад чыстацел, палын і крываўнік.
Нядаўна навукоўцы Чыкагскага ўнівэрсытэту дасьледавалі, якім чынам чаі з зёлак могуць уплываць на хаду апэрацыі. І высьветлілася, што некаторыя расьліны могуць непрадказальна зьмяніць хаду наркозу, апэрацыі і пасьляапэрацыйнага пэрыяду. Высьветлілася, што прэпараты з эхінацыяй падвышаюць рызыку алергічных рэакцый, могуць нэгатыўным чынам ўплываць на лячэньне імуннымі прэпаратамі і ўскладняць зажыўленьне раны.
Вядома, што прэпараты часнаку, гінкго білаба і жэньшэню няблага прадухіляюць ўтварэньне тромбаў. Аднак ў выпадку апэрацыі яны падвышаюць рызыку крывацёку.
Лекі са сьвятаяньніку – цудоўныя антыдэпрэсанты. Аднак яны мяняюць ператварэньне іншых лекаў ў арганізьме, таму ад сьвятаяньніку трэба адмовіцца за пяць дзён да апэрацыі.
Прэпараты з валяр’яны могуць павялічыць патрэбу ў сродках для наркозу. Таму іх прыём спыняюць за тыдзень да апэрацыі. Дарэчы супакойлівыя зёлкі не рэкамэндуецца прымаць разам з проціалергеннымі прэпаратамі – дымэдролам, тавегілам і супрасьцінам. Пры такім спалучэньні можа ўзмацніцца млявасьць і санлівасьць.
Многія лекавыя зёлкі ўтрымліваюць атрутныя і моцнадзейныя рэчывы. Што рэкамэндуюць навукоўцы адносна іх ужываньня ў якасьці лекавых сродкаў? Найперш трэба дакладна выконваць рэкамэндацыі лекараў і дазіроўку. Да атрутных расьлінаў адносяць багун, палын, амялу, чыстацел, папараць, ядловец ды многія іншыя. І сьпіс шкодных расьлінаў ўвесь час пашыраецца. Гэтак у навуковай літаратуры нядаўна быў апублікаваны пералік зёлак, небясьпечных для печані. Як не дзіўна, але ў яго былі ўключаныя такія добра знаёмыя зёлкі, як падбел, сенна і валяр’яна.
Аднак нават неатрутныя лекавыя расьліны маюць шмат проціпаказаньняў. Напрыклад, сок са сьвежых лістоў алоэ проціпаказаны пры запаленьні нырак і мачавога пухіра, пры гемароі і матачных крывацёкаў. Лімоньнік і жэньшэнь не рэкамэндуюць ўжываць пры гіпертаніі, бяссоньніцы і падвышанай нэрвовай ўзбудлівасьці. Журавіны могуць выклікаць абвастрэньне язвы страўніка і дванаццаціперснай кішкі. А пры падагры, і мочакаменай хваробе непажадана есьці маліну, каліну і шчаўё. Мелісу і мяту не рэкамэндуцю пры паніжаным артэрыяльным ціску.