Задача, якую вырашыў Пэрэльман, была сфармулявана францускім матэматыкам Анры Пуанкарэ ў 1904 годзе. Сэнс яе прасьцей за ўсё патлумачыць наступным чынам: калі яблык абвязаць ніткай, то яе без разрываў можна сьцягнуць у кропку. Тое самае немагчыма зрабіць з ніткай, калі яна перавязвае бублік, кажучы матэматычнай мовай тор. Пуанкарэ задаў пытаньне – ці ёсьць паверхня, на якой пятлю можна сьцягнуць у кропку, тое самае што сфэра. Уласна для выпадку двух вымярэньняў, гэта значыць для звычайна сфэры, гэта было даказана яшчэ ў ХІХ стагодзьдзе. Для колькасьці вымярэньняў вышэй за 4 гэта было даказана ў 1960 годзе, чатырохмерны варыянт – у 1980 годзе. Але трохмерны варыянт, для якога ўласна і фармуляваў праблему Пуанкарэ, аказаўся самым складаным, ён не даваўся высілкам матэматыкаў усё ХХ стагодзьдзе.
У 1998 годзе матэматычны інстытут Лэндана Клея назваў яе сярод 7 самых складаных праблемаў матэматыкі, за вырашэньне кожнай зь якіх інстытут абяцаў прэмію памерам мільён даляраў.
І вось у 2002 годзе 36-гадовы расейскі матэматык Грыгоры Пэрэльман апублікаваў рашэньне знакамітай праблемы. Тэкст ня быў нават накіраваны ў навуковы часопіс, а вывешаны на сайце амэрыканскай Лас-Аламаскай лябараторыі.
За рашэньне задачы Пуанкарэ Пэрэльману сёлета была прысуджаная Філдсаўская прэмія – аналяг Нобэлеўскай прэміі для матэматыкаў. Аднак Пэрэльман адмовіўся атрымаць яе. Ён таксама заявіў, што ня прыме і прэмію Клея. Прычым калі Філдсаўскі мэдаль – гэта больш ганаровая ўзнагарода, то прэмія Клея – вялікія грошы.
Пры гэтым Пэрэльман – зусім не багаты чалавек. Пасьля ўнівэрсытэту ён працаваў ў Ленінградзкім аддзеле матэматычнага інстытута Расейскай акадэміі навук, у 80-х гадох пераехаў у ЗША, быў прафэсарам у некалькіх унівэрсытэтах, у 1996 годзе вярнуўся ў Санкт-Пецярбург, у тую ж філію матэматычнага інстытуту. Напрыканцы мінулага году ён па асабістых прычынах звольніўся з інстытута.
Незразумела, па якіх прычынах расейскі матэматык адмовіўся ад заслужаных ім ўзнагародаў. Дарэчы, у яго быў папярэднік – францускі матэматык Аляксандар Гратэндык, які ў 1966 годзе на знак пратэсту супраць савецкай палітыкі адмовіўся паехаць на маскоўскі матэматычны кангрэс, дзе ён павінен быў атрымаць Філдсаўскую прэмію.
Пэрэльман не прыводзіць ніякіх падобных ці наагул якіх-небудзь грамадзка значных матываў свайго учынку.
Брытанская “Дэйлі тэлеграф” цытуе Пэрэльмана, які кажа, што “не варты ні увагі да яго, ні таго багацьця, якое на яго звалілася”. “Нічога з таго, што я магу сказаць, ня мае ніякага грамадзкага інтарэсу. Я гэта кажу не таму, што не хачу ўмяшаньне ў сваё жыцьцё і не таму, што хачу нешта схаваць. Я проста думаю, што не цікавы публіцы,” – заяўляе Грыгоры Пэрэльман. Ён вырашыў загадку, над якой навука білася больш за стагодзьдзе. Але загадка чалавечай душы ня будзе вырашаная, відаць, ніколі.
У 1998 годзе матэматычны інстытут Лэндана Клея назваў яе сярод 7 самых складаных праблемаў матэматыкі, за вырашэньне кожнай зь якіх інстытут абяцаў прэмію памерам мільён даляраў.
І вось у 2002 годзе 36-гадовы расейскі матэматык Грыгоры Пэрэльман апублікаваў рашэньне знакамітай праблемы. Тэкст ня быў нават накіраваны ў навуковы часопіс, а вывешаны на сайце амэрыканскай Лас-Аламаскай лябараторыі.
За рашэньне задачы Пуанкарэ Пэрэльману сёлета была прысуджаная Філдсаўская прэмія – аналяг Нобэлеўскай прэміі для матэматыкаў. Аднак Пэрэльман адмовіўся атрымаць яе. Ён таксама заявіў, што ня прыме і прэмію Клея. Прычым калі Філдсаўскі мэдаль – гэта больш ганаровая ўзнагарода, то прэмія Клея – вялікія грошы.
Пры гэтым Пэрэльман – зусім не багаты чалавек. Пасьля ўнівэрсытэту ён працаваў ў Ленінградзкім аддзеле матэматычнага інстытута Расейскай акадэміі навук, у 80-х гадох пераехаў у ЗША, быў прафэсарам у некалькіх унівэрсытэтах, у 1996 годзе вярнуўся ў Санкт-Пецярбург, у тую ж філію матэматычнага інстытуту. Напрыканцы мінулага году ён па асабістых прычынах звольніўся з інстытута.
Незразумела, па якіх прычынах расейскі матэматык адмовіўся ад заслужаных ім ўзнагародаў. Дарэчы, у яго быў папярэднік – францускі матэматык Аляксандар Гратэндык, які ў 1966 годзе на знак пратэсту супраць савецкай палітыкі адмовіўся паехаць на маскоўскі матэматычны кангрэс, дзе ён павінен быў атрымаць Філдсаўскую прэмію.
Пэрэльман не прыводзіць ніякіх падобных ці наагул якіх-небудзь грамадзка значных матываў свайго учынку.
Брытанская “Дэйлі тэлеграф” цытуе Пэрэльмана, які кажа, што “не варты ні увагі да яго, ні таго багацьця, якое на яго звалілася”. “Нічога з таго, што я магу сказаць, ня мае ніякага грамадзкага інтарэсу. Я гэта кажу не таму, што не хачу ўмяшаньне ў сваё жыцьцё і не таму, што хачу нешта схаваць. Я проста думаю, што не цікавы публіцы,” – заяўляе Грыгоры Пэрэльман. Ён вырашыў загадку, над якой навука білася больш за стагодзьдзе. Але загадка чалавечай душы ня будзе вырашаная, відаць, ніколі.