Яшчэ 200 мільёнаў даляраў чакаецца ад будаўніцтва цэмэнтавага заводу, тэндэр на які выйгралі таксама іранцы. Аднак наколькі бездакорнымі ёсьць праекты краінаў, крытыкаваных міжнароднай супольнасьцю за аўтарытарныя стылі кіраваньня й адыход ад дэмакратычных пераўтварэньняў?
Агульная сума супольных беларуска-іранскіх праектаў – падпісаных і тых, што знаходзяцца на стадыі падрыхтоўкі, – сягае 500 мільёнаў даляраў. Найбольш значным паўстае наладжаньне вытворчасьці іранскіх аўтамабіляў “Саманд” у пасёлку Абчак Менскага раёну. Цягам наступных гадоў інвэстыцыі ў гэтую сфэру, як сьцьвярджае іранскі бок, могуць дасягнуць 100 мільёнаў даляраў. Аднак менавіта сумесны аўтабізнэс выклікае найбольш нараканьняў з боку спэцыялістаў. Гаворыць кіраўнік Асацыяцыі кіроўцаў і ўладальнікаў аўтатранспарту Алег Маркевіч.
(Маркевіч: ) “Я думаю, што куфар тут лёгка адчыняецца. Іранцы – хітрыя ўсходнія людзі – запатрабавалі ўзамен зборкі МАЗаў на сваёй Радзіме нейкую зборку ў Беларусі. Бо экспарт кудысьці ж быць павінен! Але куды іранская машына – аб’ектыўна – можа пайсьці? У Заходнюю Эўропу яна пайсьці ня можа. Ува Ўсходнюю – таксама. Таму што ўсходнеэўрапейскія краіны адкрыта імкнуцца ў Эўразьвяз. Значыць, застаюцца нейкія краіны Афрыкі, а Беларусь – у шэрагу зь імі. Хоць геаграфічна мы – у цэнтры Эўропы”.
Як згадаў спадар Маркевіч, другой, паводле важкасьці, можна лічыць зборку самазвалаў МАЗ у Іране, распачатую ў 2004 годзе. Аднак магутнасьці заводу ў горадзе Наўшахр досыць абмежаваныя, і з канвэеру штогод сыходзіць каля паўтысячы беларускіх аўтамабіляў. Магчыма, статыстыка беларускай спэцтэхнікі будзе палепшана, дзякуючы зборцы тут трактараў “Беларусь”: на захадзе Ірану ўжо распачата будаўніцтва трактарнага заводу.
Між тым, актыўнасьць іранскіх інвэстараў на беларускім рынку куды большая. У часе нядаўняга візыту ў Беларусь дэлегацыі Міністэрства прамысловасьці Ірану падпісана пагадненьне пра будаўніцтва ў Беларусі звышмагутнага цэмэнтавага заводу кошту 200 мільёнаў даляраў. Прадукцыю мяркуецца атрымліваць ужо праз тры гады, хоць месца пад пляцоўку яшчэ ўзгадняецца.
У парадку дня яшчэ шэраг інвэстыцыйных праектаў на тэрыторыі Беларусі: будаўніцтва гатэлю клясы “5 зорак”, спартовага цэнтру, транспартнага прадпрыемства “Прылесьсе”, удзел у рэканструкцыі аб’ектаў паліўна-энэргетычнага комплексу. Практычна ўсе праекты мяркуецца рэалізаваць у рамках Свабоднай эканамічнай зоны “Мінск”, што азначае, перадусім, істотныя падатковыя прэфэрэнцыі.
Асобны пункт беларуска-іранскіх дачыненьняў – супрацоўніцтва ў вайскова-тэхнічнай галіне. Яшчэ ў 1998 годзе міністэрствы абороны Беларусі й Ірану падпісалі пратаколы, на падставе якіх Беларусь абавязвалася даць свае вытворчыя магутнасьці для рамонту іранскай авіятэхнікі, а таксама ўзялася навучаць іранскіх адмыслоўцаў у вайсковых установах.
Напачатку новага тысячагодзьдзя Іран выяўляў інтарэс да некаторых тыпаў сыстэм кіраваньня й аптычнай тэхнікі прадпрыемстваў “БелОМА” й “Агат”. У сваю чаргу, беларускія збройнікі выказвалі гатовасьць пастаўляць у Іран сродкі сувязі двайнога прызначэньня. Апроч таго, афіцыйны Менск адным зь першых падтрымаў Іран у ягоным жаданьні займацца ядравай праграмай.
Агульная сума супольных беларуска-іранскіх праектаў – падпісаных і тых, што знаходзяцца на стадыі падрыхтоўкі, – сягае 500 мільёнаў даляраў. Найбольш значным паўстае наладжаньне вытворчасьці іранскіх аўтамабіляў “Саманд” у пасёлку Абчак Менскага раёну. Цягам наступных гадоў інвэстыцыі ў гэтую сфэру, як сьцьвярджае іранскі бок, могуць дасягнуць 100 мільёнаў даляраў. Аднак менавіта сумесны аўтабізнэс выклікае найбольш нараканьняў з боку спэцыялістаў. Гаворыць кіраўнік Асацыяцыі кіроўцаў і ўладальнікаў аўтатранспарту Алег Маркевіч.
(Маркевіч: ) “Я думаю, што куфар тут лёгка адчыняецца. Іранцы – хітрыя ўсходнія людзі – запатрабавалі ўзамен зборкі МАЗаў на сваёй Радзіме нейкую зборку ў Беларусі. Бо экспарт кудысьці ж быць павінен! Але куды іранская машына – аб’ектыўна – можа пайсьці? У Заходнюю Эўропу яна пайсьці ня можа. Ува Ўсходнюю – таксама. Таму што ўсходнеэўрапейскія краіны адкрыта імкнуцца ў Эўразьвяз. Значыць, застаюцца нейкія краіны Афрыкі, а Беларусь – у шэрагу зь імі. Хоць геаграфічна мы – у цэнтры Эўропы”.
Як згадаў спадар Маркевіч, другой, паводле важкасьці, можна лічыць зборку самазвалаў МАЗ у Іране, распачатую ў 2004 годзе. Аднак магутнасьці заводу ў горадзе Наўшахр досыць абмежаваныя, і з канвэеру штогод сыходзіць каля паўтысячы беларускіх аўтамабіляў. Магчыма, статыстыка беларускай спэцтэхнікі будзе палепшана, дзякуючы зборцы тут трактараў “Беларусь”: на захадзе Ірану ўжо распачата будаўніцтва трактарнага заводу.
Між тым, актыўнасьць іранскіх інвэстараў на беларускім рынку куды большая. У часе нядаўняга візыту ў Беларусь дэлегацыі Міністэрства прамысловасьці Ірану падпісана пагадненьне пра будаўніцтва ў Беларусі звышмагутнага цэмэнтавага заводу кошту 200 мільёнаў даляраў. Прадукцыю мяркуецца атрымліваць ужо праз тры гады, хоць месца пад пляцоўку яшчэ ўзгадняецца.
У парадку дня яшчэ шэраг інвэстыцыйных праектаў на тэрыторыі Беларусі: будаўніцтва гатэлю клясы “5 зорак”, спартовага цэнтру, транспартнага прадпрыемства “Прылесьсе”, удзел у рэканструкцыі аб’ектаў паліўна-энэргетычнага комплексу. Практычна ўсе праекты мяркуецца рэалізаваць у рамках Свабоднай эканамічнай зоны “Мінск”, што азначае, перадусім, істотныя падатковыя прэфэрэнцыі.
Асобны пункт беларуска-іранскіх дачыненьняў – супрацоўніцтва ў вайскова-тэхнічнай галіне. Яшчэ ў 1998 годзе міністэрствы абороны Беларусі й Ірану падпісалі пратаколы, на падставе якіх Беларусь абавязвалася даць свае вытворчыя магутнасьці для рамонту іранскай авіятэхнікі, а таксама ўзялася навучаць іранскіх адмыслоўцаў у вайсковых установах.
Напачатку новага тысячагодзьдзя Іран выяўляў інтарэс да некаторых тыпаў сыстэм кіраваньня й аптычнай тэхнікі прадпрыемстваў “БелОМА” й “Агат”. У сваю чаргу, беларускія збройнікі выказвалі гатовасьць пастаўляць у Іран сродкі сувязі двайнога прызначэньня. Апроч таго, афіцыйны Менск адным зь першых падтрымаў Іран у ягоным жаданьні займацца ядравай праграмай.
