Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Разгаданая ўся пасьлядоўнасьць храмасомаў у генах чалавека


Тацяна Поклад, Прага Амэрыканскія і брытанскія навукоўцы цалкам вырашылі праблему пасьлядоўнасьці ў генэтычным кодзе чалавека. Цяпер навукоўцам вядомае дакладнае месца кожнай храмасомы ў генах. Гэтае адкрыцьцё мае дапамагчы ў змаганьні зь цяжкімі хваробамі, а таксама зрабіць лекаваньне кожнага пацыента індывідуальным.

Навукоўцы з ЗША і Вялікай Брытаніі на гэтым тыдні дасягнулі адметнага посьпеху ў адным з найбольш важных дасьледчых праектаў сусьветнай навукі – зроблены дакладны малюнак храмасомы-1 – апошняй храмасомы, дакладнае месца якой у нашым генэтычным кодзе дасюль ня было вядомым.

Чалавек мае 22 пары храмасомаў плюс ікс і ігрэк (мужчынскія і жаночыя) храмасомы. Кожная храмасома складаецца з ДНК і пратэіну – бялку.

Храмасома запоўненая генамі, якія, як перакананыя навукоўцы, адказныя за ўсё – ад фізычнага стану да характару чалавека.

Важна ведаць дакладную “мапу” храмасомаў – дакладнае месца кожнай, пасьлядоўнасьць іх разьмяшчэньня, – што і зьяўляецца геномам чалавека. Праца над гэтым заняла 16 гадоў. Навукоўцы адзначаюць, што сэнс гэтай працы – вынайсьці магчымасьці для лекаваньня цяжкіх хваробаў і генэтычных хваробаў у тым ліку.

Доктар Сайман Грэгары, кіраўнік навуковага праекту па вывучэньні геному з Сэнджэр Інстытуту зь Вялікай Брытаніі, кажа:

(Грэгары: ) “Паколькі мы ведаем цяпер, як гены разьмешчаныя ў храмасоме-1 і ва ўсім геноме, могуць пачаць сваю працу групы дасьледчыкаў, якія ўжо здолеюць лякалізаваць тую частку геному, якая іх цікавіць, ідэнтыфікаваць гены ў гэтым месцы і выявіць адхіленьні ад нормы нуклеатыдаў ці мутацыі, якія могуць асацыявацца зь нейкай пэўнай хваробай. Гэта першы крок.

Другі крок – высьветліць, якая функцыя гена насамрэч, чым зьяўляецца пратэін, як гэта ўсё ўзаемадзейнічае з адхіленьнямі, хваробамі, якія нас турбуюць. Калі гэта будзе зроблена, нам адкрыецца далейшы шлях да пэўных рашэньняў, як лекаваць хваробы”.

Паводле доктара Грэгары, гэтае адкрыцьцё дапаможа наладзіць індывідуальнае лекаваньне пацыентаў з улікам асаблівасьцяў геному кожнага чалавека. Напрыклад, чалавек будзе ведаць, што ён мае пэўны варыянт нуклеатыдаў у сваім геноме, які сьведчыць, што ён здольны пераўтвараць у працэсе абмену рэчываў нешта накшталт асьпірыну, – яму спатрэбяцца іншыя лекі, чым, да прыкладу таму, хто такой уласьцівасьці ня мае. Гэта будзе ўлічвацца. І фармацэўтычныя кампаніі павінны будуць пераарыентавацца – яны ўжо ня змогуць рабіць вялікія грошы на прадукцыі агульных лекаў для ўсіх, давядзецца ўлічваць індывідуальныя асаблівасьці геному пацыентаў.
XS
SM
MD
LG