6 траўня
Тры тыдні ня быў у роднай полацкай хаце. Сёньня з раніцы прачнуўся, расплюшчыў вочы — нібыта нікуды й ня езьдзіў. Усё вакол знаёмае, звыклае, утульнае.
І нават пальцы пазнаюць родную клявіятуру кампутара, і вочы прыкмячаюць, што бел-чырвона-белы вітраж над уваходам у мой працоўны кабінэт на звыклым месцы, і "Пагоня", якую Генік Лойка падараваў на маё вясельле 18 гадоў таму, таксама па-сваяцку вітае мяне са сьцяны.
Апошнім часам усё часьцей разважаю пра дэфініцыю “родны”. Наўрад ці для мяне можа стаць чужына настолькі блізкай, што назаву яе роднай.
Найбольш радаваўся майму прыезду малодшы сын Даніла, якому ў ліпені будзе чатыры гады. З маці ён сустракаў мяне на полацкім чыгуначным вакзале. Убачыў яшчэ ў акне вагону й пачаў клікаць: “Алесь, Алесь...” Ад такой сустрэчы сьлёзы наварочваюцца. У аўтобусе, па дарозе дахаты, на вуха сказаў: “А наступны раз я з табой паеду. Можна?”
Сёньня з раніцы вадзіў Данілу ў дзіцячы садок. Дык выхавацелькі пасьміхаюцца: “Ну што, дачакаўся свайго Алеся?”
Мець малых дзяцей у сталым узросьце — гэта асаблівае шчасьце.
7 траўня
За тыдзень мушу зрабіць безьліч спраў. І найперш трэба ўкласьці новы нумар “Калосься”. Мяркую яго прысьвяціць прыгодніцкай літаратуры. Папярэдні нумар альманаху быў набрынялы сумам, бо распавядаў пра лёсы беларускіх літаратараў, што трагічна пайшлі з жыцьця напрыканцы ХХ стагодзьдзя. Выдаў такі нумар, бо лічу, што само грамадзтва мусіць рупіцца пра захаваньне памяці пра значныя, істотныя постаці роднай культуры й гісторыі.
І вось пасьля гэтага сумнага нумару мусіць выйсьці аптымістычна-жыцьцярадасны. Але зрабіць гэта аказалася ня так проста. Неяк мы ўсё больш сумуем і наракаем на лёс. Нават — у лёгкіх літаратурных жанрах. Адзін з маіх любімых сёньняшніх празаікаў, Франц Сіўко, даслаў дэтэктыўны аповед, але... такі дэпрэсіўны, што ажно дух займае й сэрца сьціскае.
8 траўня
А ў старэйшага сына Антона свой клопат — заканчвае школу. Час адказны, бо сам мусіць абіраць сабе шлях. Антон ня лірык, а фізык. І ў гімназіі вучыўся на фізыка-матэматычным аддзяленьні. Дарэчы, сам і выбіраў — ніхто не змушаў.Таму выбар у яго атрымліваецца невялікі: ясна, што радыётэхнічны факультэт. Трэба толькі вызначыцца з навучальнай установай. Мы з Тацянай хацелі б, каб паступаў у Полацкі ўнівэрсытэт, каб быў побач, але калі сам намерыцца на што іншае, адгаворваць ня будзем.
9 траўня
На Дзень перамогі ўпарадкавалі тэрыторыю на сваёй сядзібе. Тацяна займалася кветкамі, а я выкарчоўваў пасохлыя маліны. На супрацьлеглым беразе Дзьвіны ля кургану Неўміручасьці гудзеў, сьпяваў, піў Полацак. Падумалася: ніколі на 9 траўня не хадзіў да Кургану. Не таму, што не шаную Дня перамогі. Папросту не магу глядзець, як усё ператвараецца ў банальную папойку. І бацькі прыводзяць сваіх дзяцей, каб усім разам узьняць на прыродзе чарку. А пасьля трэцяй ужо забываюць: над кім перамога й калі. Забываюць, што перамога, як вогнішча дроў, патрабуе новых слаўных баёў і перамог, адпаведных з сваім часам. І толькі тады яна робіцца актуальнай, сапраўднай, каштоўнай. Бо тады разумееш: ня нехта там яе здабыў на вякі, а ты сам нясеш за яе адказнасьць.
Сёньня даведаўся, што ў маіх мясьцінах не адмаўляюцца ад ідэі стварыць пад Полацкам мэмарыяльны комплекс “Полацкі ўмацавальны раён” — на ўзор “Лініі Сталіна”. Сёньня на адным з дзотаў побач зь вёскай Гомля ўрачыста адкрылі мэмарыяльную шыльду.
Полацкі ўмацавальны раён зьявіўся ў 30-я гады, і ніякай ролі ў другой усясьветнай вайне не адыграў. Адно дзоты ад яго засталіся, — відавочна, палітнявольнікамі збудаваныя. Дзоты, якія, хутчэй, сымбалізуюць бэтонны ваяўнічы мур на заходнім кірунку. І ад сьведамленьня таго, што гэта й ёсьць асноўным ідэалягічным знакам унутранай і зьнешняй палітыкі маёй роднай краіны, робіцца вусьцішна й трывожна.
Тры тыдні ня быў у роднай полацкай хаце. Сёньня з раніцы прачнуўся, расплюшчыў вочы — нібыта нікуды й ня езьдзіў. Усё вакол знаёмае, звыклае, утульнае.
І нават пальцы пазнаюць родную клявіятуру кампутара, і вочы прыкмячаюць, што бел-чырвона-белы вітраж над уваходам у мой працоўны кабінэт на звыклым месцы, і "Пагоня", якую Генік Лойка падараваў на маё вясельле 18 гадоў таму, таксама па-сваяцку вітае мяне са сьцяны.
Апошнім часам усё часьцей разважаю пра дэфініцыю “родны”. Наўрад ці для мяне можа стаць чужына настолькі блізкай, што назаву яе роднай.
Найбольш радаваўся майму прыезду малодшы сын Даніла, якому ў ліпені будзе чатыры гады. З маці ён сустракаў мяне на полацкім чыгуначным вакзале. Убачыў яшчэ ў акне вагону й пачаў клікаць: “Алесь, Алесь...” Ад такой сустрэчы сьлёзы наварочваюцца. У аўтобусе, па дарозе дахаты, на вуха сказаў: “А наступны раз я з табой паеду. Можна?”
Сёньня з раніцы вадзіў Данілу ў дзіцячы садок. Дык выхавацелькі пасьміхаюцца: “Ну што, дачакаўся свайго Алеся?”
Мець малых дзяцей у сталым узросьце — гэта асаблівае шчасьце.
7 траўня
За тыдзень мушу зрабіць безьліч спраў. І найперш трэба ўкласьці новы нумар “Калосься”. Мяркую яго прысьвяціць прыгодніцкай літаратуры. Папярэдні нумар альманаху быў набрынялы сумам, бо распавядаў пра лёсы беларускіх літаратараў, што трагічна пайшлі з жыцьця напрыканцы ХХ стагодзьдзя. Выдаў такі нумар, бо лічу, што само грамадзтва мусіць рупіцца пра захаваньне памяці пра значныя, істотныя постаці роднай культуры й гісторыі.
І вось пасьля гэтага сумнага нумару мусіць выйсьці аптымістычна-жыцьцярадасны. Але зрабіць гэта аказалася ня так проста. Неяк мы ўсё больш сумуем і наракаем на лёс. Нават — у лёгкіх літаратурных жанрах. Адзін з маіх любімых сёньняшніх празаікаў, Франц Сіўко, даслаў дэтэктыўны аповед, але... такі дэпрэсіўны, што ажно дух займае й сэрца сьціскае.
8 траўня
А ў старэйшага сына Антона свой клопат — заканчвае школу. Час адказны, бо сам мусіць абіраць сабе шлях. Антон ня лірык, а фізык. І ў гімназіі вучыўся на фізыка-матэматычным аддзяленьні. Дарэчы, сам і выбіраў — ніхто не змушаў.Таму выбар у яго атрымліваецца невялікі: ясна, што радыётэхнічны факультэт. Трэба толькі вызначыцца з навучальнай установай. Мы з Тацянай хацелі б, каб паступаў у Полацкі ўнівэрсытэт, каб быў побач, але калі сам намерыцца на што іншае, адгаворваць ня будзем.
9 траўня
На Дзень перамогі ўпарадкавалі тэрыторыю на сваёй сядзібе. Тацяна займалася кветкамі, а я выкарчоўваў пасохлыя маліны. На супрацьлеглым беразе Дзьвіны ля кургану Неўміручасьці гудзеў, сьпяваў, піў Полацак. Падумалася: ніколі на 9 траўня не хадзіў да Кургану. Не таму, што не шаную Дня перамогі. Папросту не магу глядзець, як усё ператвараецца ў банальную папойку. І бацькі прыводзяць сваіх дзяцей, каб усім разам узьняць на прыродзе чарку. А пасьля трэцяй ужо забываюць: над кім перамога й калі. Забываюць, што перамога, як вогнішча дроў, патрабуе новых слаўных баёў і перамог, адпаведных з сваім часам. І толькі тады яна робіцца актуальнай, сапраўднай, каштоўнай. Бо тады разумееш: ня нехта там яе здабыў на вякі, а ты сам нясеш за яе адказнасьць.
Сёньня даведаўся, што ў маіх мясьцінах не адмаўляюцца ад ідэі стварыць пад Полацкам мэмарыяльны комплекс “Полацкі ўмацавальны раён” — на ўзор “Лініі Сталіна”. Сёньня на адным з дзотаў побач зь вёскай Гомля ўрачыста адкрылі мэмарыяльную шыльду.
Полацкі ўмацавальны раён зьявіўся ў 30-я гады, і ніякай ролі ў другой усясьветнай вайне не адыграў. Адно дзоты ад яго засталіся, — відавочна, палітнявольнікамі збудаваныя. Дзоты, якія, хутчэй, сымбалізуюць бэтонны ваяўнічы мур на заходнім кірунку. І ад сьведамленьня таго, што гэта й ёсьць асноўным ідэалягічным знакам унутранай і зьнешняй палітыкі маёй роднай краіны, робіцца вусьцішна й трывожна.
