Сяргея Дубінскага, Аляксандра Ляўданскага і Аляксандра Каваленю зьвінавацілі ў шпіянажы на карысьць польскай выведкі. Адмыслоўцы сьведчаць, што гэта былі высокаадукаваныя і адданыя справе навукоўцы. Гаворыць археоляг Мікола Крывальцэвіч.
“Яны стварылі аснову акадэмічнай археалягічнай навукі ў Беларусі. Безумоўна, гэта былі найвыдатнейшыя спэцыялісты. І гэта была аснова сучаснай археалёгіі”.
Паводле спадара Крывальцэвіча, пасьля расстрэлу былі забароненыя для друку шэраг навуковых прац і дасьледаваньняў археолягаў. Фактычна, гэта перапыніла разьвіцьцё беларускай археалягічнай навукі.
“Тады ж былі рэпрэсаваныя многія, хто пачынаў займацца археалёгіяй. Вось гэта ўсё ядро спэцыялістаў было вынішчанае. І такім чынам археалягічная навука амаль цалкам была зьнішчаная ў Беларусі”.
Дасьледнікі гісторыі сталінскіх рэпрэсіяў адзначаюць, што ад жніўня 1937 году ў Беларусі распачаліся масавыя рэпрэсіі супраць навукоўцаў, літаратараў, сьвятароў. Былі ўведзеныя разнарадкі: толькі ў жніўні было заплянавана да расстрэлу 2 тысячы і да высылкі ў лягеры 5 тысяч чалавек, кажа гісторык Ігар Кузьняцоў:
“Зьніжэньне гэтых паказьнікаў не дазвалялася, а перавышэньне заахвочвалася. І пік рэпрэсіяў прыпадае на час ад жніўня 1937-га да красавіка 1938 году. Паводле самых мінімальных падлікаў, за гэты кароткі пэрыяд – менш, чым за год – у Беларусі было расстраляна каля 250 тысячаў чалавек”.
Як паведамляе Ігар Кузьняцоў, знойдзеныя дакумэнты сьведчаць, што выканаўцаў расстрэлаў заахвочвалі званьнямі, узнагародамі, прэміямі, а таксама рэчамі, адабранымі ў ахвяраў. Адзін з такіх пунктаў разьмеркаваньня для супрацоўнікаў НКВД і іхных сем’яў знаходзіўся ў будынку опэрнага тэатру Менску.
У памяць пра закатаваных цяперашнія беларускія археолягі ўсталявалі ў Курапатах крыж. Сёньня яны прыйдуць да крыжа, каб ушанаваць памяць усіх ахвяраў сталінізму.
Крыж закатаваным архэолягам у Курапатах усталяваны побач з “лавай Клінтана”
Крыж архэолягам зблізку
Алея памяці ў Курапатах летам бязьлюдная
Мартыралёг Беларусі
“Яны стварылі аснову акадэмічнай археалягічнай навукі ў Беларусі. Безумоўна, гэта былі найвыдатнейшыя спэцыялісты. І гэта была аснова сучаснай археалёгіі”.
Паводле спадара Крывальцэвіча, пасьля расстрэлу былі забароненыя для друку шэраг навуковых прац і дасьледаваньняў археолягаў. Фактычна, гэта перапыніла разьвіцьцё беларускай археалягічнай навукі.
“Тады ж былі рэпрэсаваныя многія, хто пачынаў займацца археалёгіяй. Вось гэта ўсё ядро спэцыялістаў было вынішчанае. І такім чынам археалягічная навука амаль цалкам была зьнішчаная ў Беларусі”.
Дасьледнікі гісторыі сталінскіх рэпрэсіяў адзначаюць, што ад жніўня 1937 году ў Беларусі распачаліся масавыя рэпрэсіі супраць навукоўцаў, літаратараў, сьвятароў. Былі ўведзеныя разнарадкі: толькі ў жніўні было заплянавана да расстрэлу 2 тысячы і да высылкі ў лягеры 5 тысяч чалавек, кажа гісторык Ігар Кузьняцоў:
“Зьніжэньне гэтых паказьнікаў не дазвалялася, а перавышэньне заахвочвалася. І пік рэпрэсіяў прыпадае на час ад жніўня 1937-га да красавіка 1938 году. Паводле самых мінімальных падлікаў, за гэты кароткі пэрыяд – менш, чым за год – у Беларусі было расстраляна каля 250 тысячаў чалавек”.
Як паведамляе Ігар Кузьняцоў, знойдзеныя дакумэнты сьведчаць, што выканаўцаў расстрэлаў заахвочвалі званьнямі, узнагародамі, прэміямі, а таксама рэчамі, адабранымі ў ахвяраў. Адзін з такіх пунктаў разьмеркаваньня для супрацоўнікаў НКВД і іхных сем’яў знаходзіўся ў будынку опэрнага тэатру Менску.
У памяць пра закатаваных цяперашнія беларускія археолягі ўсталявалі ў Курапатах крыж. Сёньня яны прыйдуць да крыжа, каб ушанаваць памяць усіх ахвяраў сталінізму.
Крыж закатаваным архэолягам у Курапатах усталяваны побач з “лавай Клінтана”
Крыж архэолягам зблізку
Алея памяці ў Курапатах летам бязьлюдная
Мартыралёг Беларусі