Мы гутарым пра такую падзею, як дзень народзінаў. Ці правільна, віншаваць з гэтым чалавека, які да свайго нараджэньня ў прынцыпе ня мае ніякага дачыненьня? Як ставіцца Сьвятлана Алексіевіч да сьвяткаваньня гэтай падзеі і да цяперашняй канкрэтнай даты?
Алексіевіч: “У некалькіх пакаленьнях я – дачка вясковых настаўнікаў. Я вельмі ўдзячная гэтай сваёй культурнай генэтыцы. Я маю такую вясковую цьвярозасьць у дачыненьні да сябе, да ўсіх маіх датаў, посьпехаў, славы. Гэта ня ёсьць маім гонарам і гэта не кранае мяне ні на грам. Мне ўсё цікава на ўзроўні нейкай радасьці, якую я пражываю асабіста. Што да гэтага дня… Ну, існуюць формы, традыцыі. Нават час людзі прыдумалі. Бо часу няма – ёсьць нейкае касьмічнае існаваньне. Ці ня так? А дзень народзінаў – ну, проста добра, што нейкім чынам ты зьявіўся на сьвет. З гадамі толькі становіцца сумна, што жыцьцё так хутка праходзіць”.
Карэспандэнтка: “Што вам не падабаецца ў гэты дзень?”
Карэспандэнтка: “У часе цяперашняга наведаньня Беларусі вы зьбіраецеся сустрэцца з людзьмі, якія ідуць на такі азартны крок як зьмена твару, цела…”
Алексіевіч: “Так, адзін з кавалкаў кнігі будзе пра гэта.”
Карэспандэнтка: “Як непісьменьніцу вас цікавіць гэта праблема?”
Алексіевіч: “Я гэта ніяк да сябе не прыстасоўвала. У мяне такой праблемы не было. Аднак гэта цікава… Ну, напрыклад, нос я сабе б паправіла. Тым больш, гледзячы на майго старога бацьку, я ўяўляю, што гэты нос будзе і ў мяне ўсё жыцьцё расьці… (сьмяецца)… Але , калі сур’ёзна... Я сустракала ў Маскве адну жанчыну, моднага фатографа, і яна гаварыла, што тое-сёе памяняла з дапамогай хірурга. У яе быў дэфэкт вуха і такі даўгі, з гарбінкай, нос. І яна распавяла, што ёй зрабілі “модны нос”. Аказваецца, ёсьць такое паняцьце –модны нос. І тады я падумала, што ў гэтым ёсьць рацыя, калі чалавек належыць да публічнай прафэсіі. Я зразумела, што людзі сёньня маюць нейкія іншыя ўяўленьні пра праблемы цела, чым раней. Маральныя, чалавечыя, эстэтычныя”.
Карэспандэнтка: “З чым гэта зьвязана?”
Карэспандэнтка: “Як вы ставіцеся да “біялягічных падпорак”?
Алексіевіч: “Я добра стаўлюся да гэтага, да таго, што чалавек працягвае сабе жыцьцё. Зь гледзішча старажытных рымлянаў, мы жывем вельмі шмат. Не выключана, што чалавек будзе жыць 200 гадоў. У зьвязку з павелічэньнем працягласьці жыцьця зьяўляюцца нечаканыя праблемы – старыя людзі. Калі вы ходзіце па эўрапейскіх вуліцах, то старых людзей болей за астатніх. Гэтыя людзі хутка зьменяць сьвет, сыстэму каштоўнасьцяў, паколькі ў той жа Эўропе яны не зьяўляюцца нейкай гароднінай, нейкім прыдаткам да жыцьця дзяцей. Чаго нельга сказаць пра палову людзей на постсавецкай прасторы. У прынцыпе, і тут чалавек прыйдзе да іншага асэнсаваньня свайго жыцьця. Павінна быць уласнае жыцьцё зь нейкім уласным сьвятам, сэнсу якога мы дагэтуль не зразумелі”.
Карэспандэнтка: “Цягам 30 год вы запісваеце споведзі былых савецкіх людзей, і гэтыя споведзі “маленькіх людзей”, паводле вашых словаў, складаюць біяграфію імпэрыі альбо біяграфію ўтопіі. Новая кніга “Час сэканд-хэнд” – гэта працяг тэмы?”
Алексіевіч: ”Калісьці ў мяне была кніга пра самазабойцаў “Зачараваныя сьмерцю”. Пра тое, як многія людзі шчыра верылі ў вечную ідэю сацыялізму, і як у сваім бальшавіцкім варыянце вечная ідэя апынулася вельмі крывавай і трагічнай для іх. Там было 17 гісторый. Цяпер для “Часу сэканд-хэнд” я пакінула 10 найбольш паказальных гісторый. Дадаю главу, пра што мы думалі і марылі ад 1986 па 1996 і пра што – у 1996-2006. І гэтае сумяшчэньне дае падставы для асэнсаваньня, што з намі адбылося, чаму замест вялікіх ідэяў прыйшоў геданізм, то бок цяга людзей да камфорту? Ці ёсьць наш пэрыяд вульгарным альбо мы вяртаемся да нейкай нормы? Усё гэта вельмі сур’ёзныя пытаньні. У мяне ў кнізе пра гэта разважаюць дзясяткі і нават сотні людзей”.
Карэспандэнтка: “Вы доўга пішаце свае кнігі?”
Алексіевіч: “Друкаваць, як на станкуусё новыя гісторыі – бессэнсоўна. Я доўга працую над кнігамі. Напрыклад, гісторыю каханьня “Цудоўны алень вечнага паляваньня” пішу болей за 10 год. У мяне будзе 100 апавяданьняў пра каханьне. Трэба да сябе прыслухацца, што ты павінен сказаць”.
Алексіевіч: “З каханьнем усё складана. Сам досьвед экзыстэнцыяльны вельмі складаны. Бо ў мяне ж ня проста каханьне. Цяпер гэтых любоўных расказаў – усе спосабы, розныя рамантычныя гісторыі – у вялікай колькасьці на кніжных паліцах.
Я хачу далей працягнуць свае дасьледваньні. Кожны з нас ставіць перад сабой гэтае пытаньне – самае таямнічае, самае карэннае пытаньне жыцьця: “навошта?” З аднаго боку, каханьне “дано нам в утешенье”, каб было ня страшна памерці, а зь іншага боку, дае сэнс нашаму жыцьцю, бо чалавек мае нейкую большую місію, чым толькі прызнаць сябе часткай біялягічнага ланцужку – нарадзіць дзяцей, працягнуць свой род. Калі нашы людзі вырашаць матэрыяльныя пытаньні, наядуцца, для іх гэтыя пытаньні стануць вельмі сур’ёзнымі, бо яны галоўныя ў жыцьці».
Наперадзе ў мяне гэтая кніга і яшчэ кніга пра старасьць. Я хачу шмат выясьніць пра сваё пакаленьне ды сябе і прайсьці з гэтым да канца”.
Карэспандэнтка: “Як хутка вы плянуеце завершыць кнігу пра каханьне?”
Алексіевіч: “Яшчэ дзесьці год патрэбны для гэтага. Справа ня ў тым, каб сабраць матэрыял, трэба сабраць філязофію. Сэнс сур’ёзнага пісьменьніка ў тым, каб штосьці пачуць на вуліцы. Флабэр сказаў, што ён чалавек–пяро. Я чалавек–вушы. Маё вуха на вуліцы. Я лічу, што пісьменьнік павінен першым сфармуляваць. нейкія рэчы, якія знаходзяцца ў паветры. Першым сказаць пра гэта”.
Алексіевіч: “Я ўвесь час удзельнічае у палітычным жыцьці. Хутчэй сымбалічна. Аднак вы заўсёды можаце даведацца пра маю пазыцыю. З-за гэтага я жыву ў Эўропе, я маю на ўвазе, з-за канфліктаў з уладай. Аднак для мяне як для мастака – гэта не галоўнае. Я спадзяюся, што сваімі кнігамі я гэта сфармулюю. У нас няма ідэяў, працуюць нейкія старыя ідэі культуры выжываньня. Культура барацьбы ўжо ня можа цалкам запоўніць сучаснага чалавека. Перад чалавекам адчыніліся зусім іншыя далягляды і ён уступіў у зусім іншую прастору жыцьця. Гэтыя новыя людзі толькі зьяўляюцца ў нас.
Ёсьць таксама людзі, якія “чарка-шкварка”. У мяне дом у вёсцы. Нядаўна там зьявіўся такі маленькі бізнэсовец, ён падманвае людзей, спойвае іх. Ён вельмі проста вырашае свае праблемы: мех мукі ці чагосьці іншага. Ён разумее, што вакол няма асобаў, а ёсьць культура выжываньня, сялянская такая хітрасьць. Трэба было выжыць гэтым людзям на балоце. Таму я з сумам слухаю нашых палітыкаў, тое, што было нядаўна на кангрэсе дэмакратычных сілаў . Замест разьмеркаваньня ўлады, трэба думаць, дзе мы і да якога чалавека мы сёньня выходзім. Гэты чалавек стаў больш агрэсіўным. Бо ён нічога не разумее наконт расслаеньня грамадзтва, наконт магчымасьцяў, якія адкрываюцца – усё ёсьць, а ты нічога ня можаш. І трэба гэтаму нейкі сэнс надаць, каб не было простай сытасьці жывёліны. Вось з чым трэба выходзіць да людзей”.
Алексіевіч: “Чалавек з усходу… Бо я не займаюся выключна беларускай гісторыяй, а займаюся біяграфіяй імпэрыі, біяграфіяй утопіі. Гэта імпэрыя размаўляла па-расейску і закранала вялікія прасторы, аднак з гледзішча мэнтальнага, біяфізычнага бачаньня сьвету, бо ёсьць таксама і такое бачаньне, я, вядома, не расейскі пісьменьнік. У мяне шмат такога беларускага бачаньня”.
Карэспандэнтка: “У Беларусі Вас не выдаюць больш як дзесяць гадоў. Таксама прадстаўнікі нацыянальнай апазыцыі ня лічаць вас беларускай пісьменьніцай. Ваша творчасьць для іх касмапалітычная. Вас гэта крыўдзіць?”
Алексіевіч: “Я думаю, што з часам я буду належыць да гэтай беларускай прасторы… Калі літаратура будзе ўвогуле кагосьці цікавіць. Я разумею, што нацыі трэба вызначыцца. І гэта вельмі няпроста рабіць у 21 стагодзьдзі. Праца складная і барацьба складаная. З аднаго боку, амэрыканская масавая культура, з другога –расейскі ўплыў. Пасьля Чарнобылю, калі ты адчуваеш сябе біявідам, які можа проста так зьнікнуць, я думаю, што нацыянальны погляд мусіць быць больш гнуткім і шырокім. Нацыянальнасьць – гэта ня толькі тое, што ты гаворыш па-беларуску і лаеш Лукашэнку…”
Гл. таксама
С.Алексіевіч пра галадоўку А.Казуліна: "Яго не пачуюць"
Экзыстэнцыяльны выклік Чарнобыля
Онлайн канфэрэнцыя са Сьвятланай Алексіевіч
Алексіевіч: “У некалькіх пакаленьнях я – дачка вясковых настаўнікаў. Я вельмі ўдзячная гэтай сваёй культурнай генэтыцы. Я маю такую вясковую цьвярозасьць у дачыненьні да сябе, да ўсіх маіх датаў, посьпехаў, славы. Гэта ня ёсьць маім гонарам і гэта не кранае мяне ні на грам. Мне ўсё цікава на ўзроўні нейкай радасьці, якую я пражываю асабіста. Што да гэтага дня… Ну, існуюць формы, традыцыі. Нават час людзі прыдумалі. Бо часу няма – ёсьць нейкае касьмічнае існаваньне. Ці ня так? А дзень народзінаў – ну, проста добра, што нейкім чынам ты зьявіўся на сьвет. З гадамі толькі становіцца сумна, што жыцьцё так хутка праходзіць”.
Карэспандэнтка: “Што вам не падабаецца ў гэты дзень?”
”У некалькіх пакаленьнях я – дачка вясковых настаўнікаў. Я вельмі ўдзячная гэтай сваёй культурнай генэтыцы. ”
Алексіевіч: “Калі мне мае равесьнікі пачынаюць гаварыць, што ў «нашым узросьце» трэба тое і тое, і што «галоўнае здароўе»… Я думаю: «Бог мой, тут цяпер столькі адкрываецца розных дзіўных рэчаў. Я вось нядаўна прыехала з Ляпляндыі, дзе ўражваюць і пэйзажы, і алені, якія тысячамі ідуць уверх у горы. Ты столькі пражываеш і адкрываеш за кароткі час, а табе кажуць: ну, здароўя... Мне заўсёды хочацца пачуць нечаканае слова, хочацца сустрэць нечаканага чалавека. Мне азартна жыць”. Карэспандэнтка: “У часе цяперашняга наведаньня Беларусі вы зьбіраецеся сустрэцца з людзьмі, якія ідуць на такі азартны крок як зьмена твару, цела…”
Алексіевіч: “Так, адзін з кавалкаў кнігі будзе пра гэта.”
Карэспандэнтка: “Як непісьменьніцу вас цікавіць гэта праблема?”
Алексіевіч: “Я гэта ніяк да сябе не прыстасоўвала. У мяне такой праблемы не было. Аднак гэта цікава… Ну, напрыклад, нос я сабе б паправіла. Тым больш, гледзячы на майго старога бацьку, я ўяўляю, што гэты нос будзе і ў мяне ўсё жыцьцё расьці… (сьмяецца)… Але , калі сур’ёзна... Я сустракала ў Маскве адну жанчыну, моднага фатографа, і яна гаварыла, што тое-сёе памяняла з дапамогай хірурга. У яе быў дэфэкт вуха і такі даўгі, з гарбінкай, нос. І яна распавяла, што ёй зрабілі “модны нос”. Аказваецца, ёсьць такое паняцьце –модны нос. І тады я падумала, што ў гэтым ёсьць рацыя, калі чалавек належыць да публічнай прафэсіі. Я зразумела, што людзі сёньня маюць нейкія іншыя ўяўленьні пра праблемы цела, чым раней. Маральныя, чалавечыя, эстэтычныя”.
Карэспандэнтка: “З чым гэта зьвязана?”
“У зьвязку з павелічэньнем працягласьці жыцьця зьяўляюцца нечаканыя праблемы - старыя людзі.”
Алексіевіч: “Гэта зьвязана са стаўленьнем да жыцьця. Чалавек ужо не зьбіраецца залежыць ад таго, што яму дадзена Творцам. Калісьці Фрэйд сказаў: “Нос –гэта лёс” Аднак цяпер ты і гэта можаш зьмяніць. Чалавек сам бярэ на сябе місію Творцы, пачынаецца нейкая іншая Творчасьць. Я ўчора сядзела ў чарзе да зубнога лекара. Гэта ўсё былі жанчыны за 50. Менавіта для іх, для іх разуменьня жыцьця праблема прыгажосьці стаіць вельмі жорстка. Яны ўсьведамляюць, што ім патрэбныя біялягічныя падпоркі. Мяняецца працягласьць жыцьця, ты жывеш даўжэй, аднак ня маеш зубоў...»Карэспандэнтка: “Як вы ставіцеся да “біялягічных падпорак”?
Алексіевіч: “Я добра стаўлюся да гэтага, да таго, што чалавек працягвае сабе жыцьцё. Зь гледзішча старажытных рымлянаў, мы жывем вельмі шмат. Не выключана, што чалавек будзе жыць 200 гадоў. У зьвязку з павелічэньнем працягласьці жыцьця зьяўляюцца нечаканыя праблемы – старыя людзі. Калі вы ходзіце па эўрапейскіх вуліцах, то старых людзей болей за астатніх. Гэтыя людзі хутка зьменяць сьвет, сыстэму каштоўнасьцяў, паколькі ў той жа Эўропе яны не зьяўляюцца нейкай гароднінай, нейкім прыдаткам да жыцьця дзяцей. Чаго нельга сказаць пра палову людзей на постсавецкай прасторы. У прынцыпе, і тут чалавек прыйдзе да іншага асэнсаваньня свайго жыцьця. Павінна быць уласнае жыцьцё зь нейкім уласным сьвятам, сэнсу якога мы дагэтуль не зразумелі”.
Карэспандэнтка: “Цягам 30 год вы запісваеце споведзі былых савецкіх людзей, і гэтыя споведзі “маленькіх людзей”, паводле вашых словаў, складаюць біяграфію імпэрыі альбо біяграфію ўтопіі. Новая кніга “Час сэканд-хэнд” – гэта працяг тэмы?”
Алексіевіч: ”Калісьці ў мяне была кніга пра самазабойцаў “Зачараваныя сьмерцю”. Пра тое, як многія людзі шчыра верылі ў вечную ідэю сацыялізму, і як у сваім бальшавіцкім варыянце вечная ідэя апынулася вельмі крывавай і трагічнай для іх. Там было 17 гісторый. Цяпер для “Часу сэканд-хэнд” я пакінула 10 найбольш паказальных гісторый. Дадаю главу, пра што мы думалі і марылі ад 1986 па 1996 і пра што – у 1996-2006. І гэтае сумяшчэньне дае падставы для асэнсаваньня, што з намі адбылося, чаму замест вялікіх ідэяў прыйшоў геданізм, то бок цяга людзей да камфорту? Ці ёсьць наш пэрыяд вульгарным альбо мы вяртаемся да нейкай нормы? Усё гэта вельмі сур’ёзныя пытаньні. У мяне ў кнізе пра гэта разважаюць дзясяткі і нават сотні людзей”.
Карэспандэнтка: “Вы доўга пішаце свае кнігі?”
Алексіевіч: “Друкаваць, як на станкуусё новыя гісторыі – бессэнсоўна. Я доўга працую над кнігамі. Напрыклад, гісторыю каханьня “Цудоўны алень вечнага паляваньня” пішу болей за 10 год. У мяне будзе 100 апавяданьняў пра каханьне. Трэба да сябе прыслухацца, што ты павінен сказаць”.
”Я хачу шмат выясьніць пра сваё пакаленьне ды сябе і прайсьці з гэтым да канца.”
Карэспандэнтка: “Напэўна, гэта складана – сказаць сваё слова пра каханьне?”Алексіевіч: “З каханьнем усё складана. Сам досьвед экзыстэнцыяльны вельмі складаны. Бо ў мяне ж ня проста каханьне. Цяпер гэтых любоўных расказаў – усе спосабы, розныя рамантычныя гісторыі – у вялікай колькасьці на кніжных паліцах.
Я хачу далей працягнуць свае дасьледваньні. Кожны з нас ставіць перад сабой гэтае пытаньне – самае таямнічае, самае карэннае пытаньне жыцьця: “навошта?” З аднаго боку, каханьне “дано нам в утешенье”, каб было ня страшна памерці, а зь іншага боку, дае сэнс нашаму жыцьцю, бо чалавек мае нейкую большую місію, чым толькі прызнаць сябе часткай біялягічнага ланцужку – нарадзіць дзяцей, працягнуць свой род. Калі нашы людзі вырашаць матэрыяльныя пытаньні, наядуцца, для іх гэтыя пытаньні стануць вельмі сур’ёзнымі, бо яны галоўныя ў жыцьці».
Наперадзе ў мяне гэтая кніга і яшчэ кніга пра старасьць. Я хачу шмат выясьніць пра сваё пакаленьне ды сябе і прайсьці з гэтым да канца”.
Карэспандэнтка: “Як хутка вы плянуеце завершыць кнігу пра каханьне?”
Алексіевіч: “Яшчэ дзесьці год патрэбны для гэтага. Справа ня ў тым, каб сабраць матэрыял, трэба сабраць філязофію. Сэнс сур’ёзнага пісьменьніка ў тым, каб штосьці пачуць на вуліцы. Флабэр сказаў, што ён чалавек–пяро. Я чалавек–вушы. Маё вуха на вуліцы. Я лічу, што пісьменьнік павінен першым сфармуляваць. нейкія рэчы, якія знаходзяцца ў паветры. Першым сказаць пра гэта”.
“ Культура барацьбы ўжо ня можа цалкам запоўніць сучаснага чалавека.”
Карэспандэнтка: “Наколькі важнае для вас палітычнае жыцьцё?”Алексіевіч: “Я ўвесь час удзельнічае у палітычным жыцьці. Хутчэй сымбалічна. Аднак вы заўсёды можаце даведацца пра маю пазыцыю. З-за гэтага я жыву ў Эўропе, я маю на ўвазе, з-за канфліктаў з уладай. Аднак для мяне як для мастака – гэта не галоўнае. Я спадзяюся, што сваімі кнігамі я гэта сфармулюю. У нас няма ідэяў, працуюць нейкія старыя ідэі культуры выжываньня. Культура барацьбы ўжо ня можа цалкам запоўніць сучаснага чалавека. Перад чалавекам адчыніліся зусім іншыя далягляды і ён уступіў у зусім іншую прастору жыцьця. Гэтыя новыя людзі толькі зьяўляюцца ў нас.
Ёсьць таксама людзі, якія “чарка-шкварка”. У мяне дом у вёсцы. Нядаўна там зьявіўся такі маленькі бізнэсовец, ён падманвае людзей, спойвае іх. Ён вельмі проста вырашае свае праблемы: мех мукі ці чагосьці іншага. Ён разумее, што вакол няма асобаў, а ёсьць культура выжываньня, сялянская такая хітрасьць. Трэба было выжыць гэтым людзям на балоце. Таму я з сумам слухаю нашых палітыкаў, тое, што было нядаўна на кангрэсе дэмакратычных сілаў . Замест разьмеркаваньня ўлады, трэба думаць, дзе мы і да якога чалавека мы сёньня выходзім. Гэты чалавек стаў больш агрэсіўным. Бо ён нічога не разумее наконт расслаеньня грамадзтва, наконт магчымасьцяў, якія адкрываюцца – усё ёсьць, а ты нічога ня можаш. І трэба гэтаму нейкі сэнс надаць, каб не было простай сытасьці жывёліны. Вось з чым трэба выходзіць да людзей”.
”Я, вядома, не расейскі пісьменьнік. У мяне шмат такога беларускага бачаньня.”
Карэспандэнтка: “Для заходнеэўрапейскага чытача вы – беларуская пісьменьніца, якая прадстаўляе посткамуністычную Ўсходнюю Эўропу…”Алексіевіч: “Чалавек з усходу… Бо я не займаюся выключна беларускай гісторыяй, а займаюся біяграфіяй імпэрыі, біяграфіяй утопіі. Гэта імпэрыя размаўляла па-расейску і закранала вялікія прасторы, аднак з гледзішча мэнтальнага, біяфізычнага бачаньня сьвету, бо ёсьць таксама і такое бачаньне, я, вядома, не расейскі пісьменьнік. У мяне шмат такога беларускага бачаньня”.
Карэспандэнтка: “У Беларусі Вас не выдаюць больш як дзесяць гадоў. Таксама прадстаўнікі нацыянальнай апазыцыі ня лічаць вас беларускай пісьменьніцай. Ваша творчасьць для іх касмапалітычная. Вас гэта крыўдзіць?”
Алексіевіч: “Я думаю, што з часам я буду належыць да гэтай беларускай прасторы… Калі літаратура будзе ўвогуле кагосьці цікавіць. Я разумею, што нацыі трэба вызначыцца. І гэта вельмі няпроста рабіць у 21 стагодзьдзі. Праца складная і барацьба складаная. З аднаго боку, амэрыканская масавая культура, з другога –расейскі ўплыў. Пасьля Чарнобылю, калі ты адчуваеш сябе біявідам, які можа проста так зьнікнуць, я думаю, што нацыянальны погляд мусіць быць больш гнуткім і шырокім. Нацыянальнасьць – гэта ня толькі тое, што ты гаворыш па-беларуску і лаеш Лукашэнку…”
Сьвятлана Алексіевіч нарадзілася 31 траўня 1948 году. Грамадзянка Беларусі, якая апошнім часам, паводле запрашэньня швэдзкага Пэн-цэнтру, жыве і працуе ў Гётэборгу. Аўтарка кніг ”У вайны не жаночае аблічча”, “Апошнія сьведкі”, “Цынкавыя хлопчыкі”, “Зачараваныя сьмерцю”, “Чарнобыльская малітва”. Піша па-расейску. Усе яе кнігі перакладзеныя на 100 моваў сьвету, у тым ліку і на беларускую. У Нямеччыне і Японіі творы Алексіевіч выдаюцца найчасьцей сярод замежных аўтараў. У Францыі “Чарнобыльская малітва” выйшла амаль 200-тысячным накладам. Паводле кніг Алексіевіч у 40 краінах сьвету былі пастаўленыя тэатральныя спэктаклі. Святлана Алексіевіч - ляўрэатка 17 савецкіх і міжнародных прэміяў.
Гл. таксама
С.Алексіевіч пра галадоўку А.Казуліна: "Яго не пачуюць"
Экзыстэнцыяльны выклік Чарнобыля
Онлайн канфэрэнцыя са Сьвятланай Алексіевіч