Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Вінцэсь Мудроў у “Начной Свабодзе” – пра сябе й “Альбом сямейны”


Вольга Караткевіч, Прага

Караткевіч: “Вінцэсь, вітаю”.

Мудроў: “Добры вечар, Вольга”.

Караткевіч: “Ня буду пералічваць усіх вядомых асобаў, якія прыйшлі павіншаваць вас і сказаць слова пра вашую кнігу, але спытаюся пра сьлесара, які прарваўся на сцэну Палацу мастацтва і паспрабаваў выказацца... А пасьля, як гавораць некаторыя наведнікі, сеў разам з вамі і нешта гаварыў. Што ён гаварыў?”

Мудроў: “Ну, так. Літаральна падчас імпрэзы ў прэзыдыюм убіўся чалавек, так бы мовіць, з народу, і сеў поруч са мною. Ён паведаміў, што ён сьлесар аднаго зь менскіх заводаў, ня першы год слухае нашае радыё, ну і прыйшоў адмыслова на прэзэнтацыю, каб атрымаць кнігу ад аўтара. Я яму кнігу падпісаў і папрасіў прысесьці ў залі. Ён сказаў: я разумею, і сыйшоў са сцэны”.

Караткевіч: “Нічога такога незвычайнага ён не гаварыў – нейкія прапановы, удакладненьні да кнігі?”

Мудроў: “Ён сказаў, што яго зацікавіла гэтая радыйная перадача "Летні альбом", і вось ён захацеў атрымаць ад аўтара кніжку”.

Караткевіч: “А вы яму падпісалі проста, “Вінцэсь Мудроў”, ці нешта спэцыяльнае?”

Мудроў: “Не, я яму пажадаў яму ня толькі працаваць на заводзе, але і на карысьць і на славу нашай бацькаўшчыны”.

“Хай мне даруюць кубінскія палітвязьні...”

Караткевіч: “Адзінаццатая кніга сэрыі "Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе" "Альбом сямейны" – гэта радыёэсэ Вінцэся Мудрова, якія гучалі на нашых хвалях у мінулым годзе. У нас адзін слухач абураўся, што на вокладцы зьмешчаны Фідэль Кастра і Юры Гагарын, а што тычыцца зьместу, то яшчэ адзін слухач абураўся, што мы расказваем пра "трусы сямейныя", а адна слухачка нават запыталася, што гэта такое. Раскажыце, як адбываўся адбор твораў?”

Мудроў: “Я адмыслова не займаўся адборам твораў, я проста хадзіў, распытваў у сваіх сяброў і знаёмых пра той час, і казаў – што вам адбілася ў памяці з вашага юнацтва, маладосьці? Кожны штосьці называў, я гэта занатоўваў, а потым пісаў такія нататкі. Некаторыя тэмы я, вядома, і сам прыдумляў, і вось так і нарадзіўся гэты "Альбом сямейны".

Караткевіч: “А як нарадзілася ідэя гэтага фатаздымку – Фідэль Кастра разам з Юрыем Гагарыным? Раскажыце яго гісторыю”.

Мудроў: “Гэты здымак – я нават ня ведаю, дзе, – знайшла Аляксандра Макавік, рэдактарка кнігі. Гагарына і Кастра можна назваць знакавымі постацямі той эпохі. На жаль, Юры Гагарын загінуў у красавіку 1968 году, а легендарны камандантэ, хоць і хворы, але жывы, і я, хай мне даруюць кубінскія палітвязьні, проста папрасіў у бога, каб ён дацягнуў да нашай прэзэнтацыі... І вось на вокладцы зьмешчаны здымак, можна сказаць, легендарнага чалавека, і яшчэ жывога”.

“Я ня думаю, што Менск – гэта пуп сьвету”

Караткевіч: “Я ня буду спыняцца на камплімэнтах на адрас кнігі, а лепш папрашу пракамэнтаваць крытычныя выказваньні. Вось, напрыклад, пісьменьнік Адам Глёбус сказаў, што сямейнага ў гэтай кнізе нічога няма. Хочаш прыйсьці ў сям’ю, а бачыш Гагарына. Як вы патлумачыце назву?”

Мудроў: “Ну, "Альбом сямейны" нельга ўспрымаць так, што гэта альбом менавіта пра маю сям''ю. Ведаеце, тут абсяг больш шырокі. Магчыма, можна было назваць неяк інакш, але "Альбом сямейны" – нам падалося, што гэтая назва адпавядае духу таго, што ў кнізе напісана”.

Караткевіч: “Яшчэ адзін крытык, Аляксандар Памідораў, не паверыў, што першая кружэлка магла зьявіцца ў Ваўкавыску, а ня ў Менску. Як вы ставіцеся да закідаў адносна пэўнага правінцыялізму гэтай кніжкі?”

Мудроў: “Ну, я ня думаю, што Менск – гэта пуп сьвету, у свой час, памятаю, зь Менску прыяжджалі ў Наваполацак маладзёны набываць джынсы. Гэта было ў сярэдзіне 1970-х гадоў, калі ў нас там працавалі польскія будаўнікі і прывозілі гэты дэфіцыт. Потым, самвыдавецкі друк таксама нарадзіўся ў самым пачатку 1970-х гг. у Наваполацку, і тут жа быў наладжана перавыданьне такіх рэчаў, як слоўнік Ластоўскага, "Гісторыя крыўскай кнігі", і ў 1986 г. першыя беларускія школкі былі адчыненыя як у Менску, так у Наваполацку. Так што я не магу той жа Наваполацак лічыць нейкай правінцыяй, а сябе – як нейкага дзеяча, што вынырнуў зь нейкай правінцыйнай багны, каб нейкім чынам адзначыцца ў Менску – горадзе, які ў свой час быў калісьці памежнай крэпасьцю Полацкага княства”.

Караткевіч: “Ну, я ня ведаю, ці меў на ўвазе А.Памідораў канкрэтна вас, ці проста падабраны матэрыял – вам удалося яму ў менскім бюро нешта сказаць? Усё-ткі Аляксандар таксама наш аўтар...”

Мудроў: “Мы крыху пагаманілі, але ведаеце, Вольга, тут ня той быў абсталюнак, каб можна было нейкую сур''ёзную размову весьці”.

Калі пісаць энцыкляпэдыю савецкага жыцьця, то двухсот старонак мала

Караткевіч: “Скажыце, Вінцэсь, які абразок ці эсэ з кнігі быў для вас самым цікавым?”

Мудроў: “Ну вось мой сябар Вячаслаў Ракіцкі назваў найлепшым абразком абразок пра храмачы, бо ён сказаў, што менавіта храмачы найбольш адпавядалі духу і зьместу постсталінскай эпохі”.

Караткевіч: “Вінцэсь, я ўжо казала, што адна слухачка пыталася, што такое трусы сямейныя – дык патлумачце, што такое храмачы, бо пэўная частка аўдыторыі, можа, ужо ня помніць...”

Мудроў: “Храмачы – гэта быў такі вайсковы абутак афіцэраў. Афіцэры сыходзілі з войска, а потым насілі іх можа гадоў 20, адстаўнікі. Ну а трусы сямейныя – гэта такія адмысловага крою трусы з саціну, яны былі ўсе аднаго памеру, і ў іх увесь час пераціралася гумка, якая іх трымала, яны ўвесь час спадалі”.

Караткевіч: “А што вы хацелі б сказаць пра тое, што ўвайшло і не ўвайшло ў кнігу?”

Мудроў: “Ведаеце, калі пісаць такую энцыкляпэдыю савецкага жыцьця, то, я думаю, тут пазыцый тысяча, а можа і больш трэба. Я, можа, пералічваць ня буду, але ёсьць вельмі шмат рэчаў, якія хацелася б пабачыць. Але я скажу, што загадзя быў вызначаны такі невялікі фармат кніжкі, крыху больш за 200 старонак, каб ёй было больш зручна карыстацца, калі можна ўжыць гэтае слова. Асабліва каб можна было пакласьці ў кішэню і чытаць ззаду наперад, сьпераду назад, па разьдзелах, і мы думаем, што менавіта такія падыходы ў выдавецтве і могуць прыцягнуць чытача”.

“Ад савеччыны насамрэч насьпеў час вызваляцца”

Караткевіч: “Сёньня на прэзэнтацыі дырэктар беларускай службы Радыё Свабода Аляксандар Лукашук сказаў, што Вінцэсь Мудроў разбурыў СССР. Што самае страшнае і самае сьмешнае было ў Савецкім саюзе?”

Мудроў: “Самае страшнае – гэта была несвабода асобы. Ну, а самае сьмешнае, відаць – гэта выступы позьняга "дарагога" Леаніда Ільліча Брэжнева”.

Караткевіч: “Цяпер у Эстоніі парлямэнт прыняў пастанову аб зносе бронзавага помніка савецкаму салдату. Прэзыдэнт краіны наклаў вэта на гэты закон. Як вы ставіцеся да такога разьвітаньня з савецкай мінуўшчынай?”

Мудроў: “Ведаеце, ад савеччыны насамрэч насьпеў час вызваляцца, усе гэтыя Леніны, Калініны, Дзяржынскія, што і дагэтуль псуюць краявід нашых гарадоў, мусяць быць некуды перанесеныя і сканцэнтраваныя ў адмысловых парках. А што да помнікаў палеглым, тут ня ўсё так адназначна. Я канкрэтна пра помнік савецкім жаўнерам у Таліне. Наколькі мне вядома, помнік гэты не зьнішчаюць, як кажа расейскае тэлебачаньне, а проста пераносяць на вайсковыя могілкі. Я думаю, урад Эстоніі ня можа ісьці шляхам расейскіх камуністаў, якія пасьля акупацыі Эстоніі ў 1940 г. дарэшты спляжылі помнікі і вайсковыя могілкі тых эстонскіх жаўнераў, якія загінулі ў змаганьні за вольную Эстонію ў 1918 – 1920 гг. Я скажу, дарэчы, гэты факт афіцыйныя СМІ Расеі ніколі ня згадваюць”.

Караткевіч: “Дарэчы, гэтага воіна расейскія СМІ называюць рускім воінам”.

Мудроў: “Так, а гэта быў савецкі воін, а яшчэ больш дакладна – воін Эстонскай дывізіі, праўда ён, калі даць веры той вэрсіі, якая зьявілася потым, пазьней з савецкага войска дэзэртаваў”.

Творчасьць і журналістыка не супярэчаць адна адной

Караткевіч: “Вядома, што вы працуеце карэспандэнтам Радыё Свабода, вашыя апытаньні, у тым ліку для “Начной Свабоды”, вельмі цікавыя. Што чаму дапамагае ці што чаму перашкаджае? Я маю на ўвазе творчасьць і журналістыку”.

Мудроў: “Ведаеце, пісьменьнікам дзеля пракорму часьцяком даводзіцца займацца журналістыкай, і шмат хто зь пісьменьнікаў глядзіць на апошнюю звысака і называе гэта ў лепшым выпадку падзёншчынай. Але я б не супрацьпастаўляў гэтыя рэчы. Хаця б таму, што можна быць знайчнай фігурай у журналістыцы і поўным нулём у прыгожым пісьменстве. Вось мяне, шчыра скажу, заўсёды захапляла праца свабодаўскіх журналістак – Алены Радкевіч, Алены Ціхановіч, трэцюю называць ня буду, гэта няцяжка здагадацца. Гэта нашыя беларускія Жэнэўевы Табуі”.

Мудроў: “Ведаеце, я ўжо напісаў дзесьці больш за 20 празаічных твораў, калі лічыць, што я кожны кожны год я буду друкаваць па адным творы ў "Дзеяслове", дзе я звычайна друкуюся, то мне для гэтага трэба 20 гадоў, то я думаю, што штосьці яшчэ пісаць, можа, і залішне”.

Караткевіч: “Адно з самага цікавага ў вашай біяграфіі – гэта тое, што вы вывучалі албанскую мову і культуру. Што там агульнага зь беларускай?”

Мудроў: “Ёсьць, дарэчы, шмат словаў – напрыклад, “брэг” (бераг), “вішня”, але гэта, відавочна, запазычаньні са славянскіх моваў. Але мова, скажу, даволі складаная, і такіх сугучнасьцяў з нашай беларускай там няшмат”.

Караткевіч: “Вінцэсь, дзе можна ўзяць вашую кніжку "Альбом сямейны"?”

Мудроў: “Я нават на гэтае пытаньне адназначна і не магу...”

Караткевіч: “А я магу сказаць – зьвяртайцеся па тэлефоне 266 39 52, пакідайце вашыя замовы, на нашым аўтаадказьніку, і мы зьвяжамся”.

Гл. таксама:

Прэзэнтацыя “Альбому сямейнага” Вінцэся Мудрова (фотарэпартаж) Адбылася прэзэнтацыя “Альбому сямейнага” Вінцэся Мудрова “Альбом сямейны”: за і супраць “Альбом сямейны”: першыя водгукі Адзінаццатая кніга Радыё Свабода — “Альбом сямейны”
XS
SM
MD
LG