На гэтыя пытаньні адказваюць адзін зь фігурантаў справы, актывіст кампаніі «Гавары праўду» Андрэй Дзьмітрыеў і палітоляг Юры Чавусаў.
Дзьмітрыеў: Можна адзначыць, што пазыцыя ЗША і Эўразьвязу — важны чыньнік у дзеяньнях улады. Але таксама ёсьць унутраная рэакцыя ў краіне, якая для ўладаў важная. Таксама можна адзначыць і пагаршэньне эканамічнай сытуацыі ў краіне, і тое, што зьменшыўся эмацыйны фон — няма тых эмоцыяў, што панавалі яшчэ месяц таму. Я лічу, што нейкага распрацаванага сцэнару ва ўлады няма, а ёсьць крокі, якія робяцца з тых ці іншых сёньняшніх абставінаў.
Чавусаў: Я пагаджуся з тым, што асноўнае, чаго ўлада баіцца, — гэта замежны эканамічны ціск. І калі паўстала пагроза, што і Эўразьвяз нібыта гатовы ўжыць жорсткія эканамічныя санкцыі супраць беларускага рэжыму, улады пайшлі на зьмякчэньне. Значэньне тут мае ня сам факт зьмены абвінавачаньня, а тое, што ўлады гатовыя ісьці на торг. І яны ўжо заяўляюць, што торг пачаўся — «мы ўжо зьмякчылі, давайце таргавацца». Але выглядае, што Эўразьвяз ня хоча ўступаць у гэты працэс гандлю палітвязьнямі.
Я таксама пагаджуся, што першапачаткова канкрэтнага сцэнару не было. Але зараз унутраны чыньнік, якія ўплывае на разгортваньне гэтай справы, — гэта ведамасны інтарэс спэцслужбаў: КДБ, МУС ды іншых. Гульня вакол гэтай крымінальнай справы — гэта гульня спэцслужбаў.
Цыганкоў: Нагадаю, што новае, мякчэйшае абвінавачаньне было выстаўлена Ўладзімеру Някляеву, Аляксандру Фядуту, Сяргею Вазьняку, Андрэю Дзьмітрыеву, Віталю Рымашэўскаму і Насьце Палажанцы. Але чаму ў гэтых сьпісах няма прозьвішчаў Андрэя Саньнікава, Паўла Севярынца, Міколы Статкевіча і Ірыны Халіп? Ці хоча гэтым улада падзяліць абвінавачаных на розныя катэгорыі, пасварыць апазыцыю?
Дзьмітрыеў: Па-першае, я спадзяюся, што гэты сьпіс можа пашырыцца.
Я думаю, тут некалькі чыньнікаў. Першае — гэта асабістае нэгатыўнае стаўленьне да кагосьці. Нэгатыў, які ўлада мае да Саньнікава ці Статкевіча, пануе пры прыняцьці такіх рашэньняў. Па-другое, так, ёсьць спроба пасварыць апазыцыю паміж сабой. Але я спадзяюся, што гэтага не адбудзецца. Тут толькі зьмякчэньне абвінавачваньня, але нават па новым артыкуле можна атрымаць тры гады.І гэтае зьмякчэньне ня можа быць прычынай перагляду пазыцыяў дэмакратычнай супольнасьці, бо гэта толькі імітацыя.
Чавусаў: Сьледчыя органы будуць больш жорстка ставіцца да Статкевіча і Саньнікава, якія рабілі сваю кампанію на крытыцы пэрсоны дыктатара. Зь іх будуць маляваць галоўных ворагаў, асноўных вінаватых.
Зь іншага боку, імкненьне пасварыць апазыцыю, безумоўна, праглядаецца. Тое, што нехта будзе задаволены зьмякчэньнем, а хтосьці будзе казаць, што яны не сапраўдныя апазыцыянэры — на гэта, магчыма, робіцца стаўка ўладамі. Але я перакананы, што гэты разьлік марны. У Беларусі апазыцыя зараз як ніколі яднаецца перад пагрозай рэпрэсіяў.
Цыганкоў: Эўразьвяз, ЗША і беларуская апазыцыя цьвёрда стаяць на патрабаваньні, што ўсе ўдзельнікі падзеяў 19 сьнежня павінны быць вызваленыя. Ці можна цяпер прагназаваць апраўдальныя прысуды ўдзельнікам падзеяў 19 сьнежня?
Дзьмітрыеў: Я ня думаю, што да гэтага можа дайсьці. Бо ўладзе трэба паказаць, што ёсьць нейкія крокі, за якія заўсёды будзе пакараньне. І няважна, хто абараняе — Эўразьвяз, ЗША ці Расея. Мяркую, гэта будзе вырашацца ў кожным канкрэтным выпадку, зыходзячы з сытуацыі.
Пакуль судзілі людзей, чыя прозьвішчы невядомыя шырокім колам грамадзтва. Але хутка пачнуцца працэсы над кандыдатамі ў прэзыдэнты, і тут ужо будзе вельмі складана зрабіць выгляд, што яны нейкія злачынцы. Мяркую, улады будуць імкнуцца маніпуляваць гэтымі магчымымі тэрмінамі.
Чавусаў: Паўтаруся, я ўспрымаю гэты крок уладаў як прапанову Эўразьвязу ўступіць у торг. Улада паказвае, што магчымыя нават і ўмоўныя прысуды ці прысуды да «хіміі» альбо штрафы, як мы бачылі на прыкладзе расейскіх грамадзянаў.
Адносна таго, ці стануць гэтыя крымінальныя справы пунктам усеагульнай грамадзкай увагі, у мяне ёсьць вялікі сумнеў. Досьвед суду над кандыдатам у прэзыдэнты Аляксандрам Казуліным паказвае, што гэта не ўскалыхнула ўсё грамадзтва.
Але цяпер сытуацыя зьмянілася ў кірунку большага расейскага ўплыву ў Беларусі. Таму ўлады карэктуюць сваю стратэгію, імкнучыся выкарыстаць абвінавачаных на перамовах з Захадам, бо — нельга ляцець на адным крыле. Існуе рэальная пагроза для беларускага сувэрэнітэту — безабароннасьць перад расейскім уплывам. Таму рэжым будзе імкнуцца хоць нейкім чынам вярнуць магчымасьць перамоваў з Захадам.
 |  |  |
Цыганкоў: Зь якіх прычын улады пайшлі на зьмякчэньне абвінавачаньня некаторым удзельнікам падзеяў 19 сьнежня? Ці можна сказаць, што тут паўплывалі санкцыі ЗША і Эўразьвязу? Ці варта разьлічваць, што сцэнар прысудаў фігурантам справы 19 сьнежня мяняецца?
Дзьмітрыеў: Можна адзначыць, што пазыцыя ЗША і Эўразьвязу — важны чыньнік у дзеяньнях улады. Але таксама ёсьць унутраная рэакцыя ў краіне, якая для ўладаў важная. Таксама можна адзначыць і пагаршэньне эканамічнай сытуацыі ў краіне, і тое, што зьменшыўся эмацыйны фон — няма тых эмоцыяў, што панавалі яшчэ месяц таму. Я лічу, што нейкага распрацаванага сцэнару ва ўлады няма, а ёсьць крокі, якія робяцца з тых ці іншых сёньняшніх абставінаў.
Калі паўстала пагроза, што і Эўразьвяз нібыта гатовы ўвесьці эканамічныя санкцыі, улады пайшлі на зьмякчэньне.
Чавусаў: Я пагаджуся з тым, што асноўнае, чаго ўлада баіцца, — гэта замежны эканамічны ціск. І калі паўстала пагроза, што і Эўразьвяз нібыта гатовы ўжыць жорсткія эканамічныя санкцыі супраць беларускага рэжыму, улады пайшлі на зьмякчэньне. Значэньне тут мае ня сам факт зьмены абвінавачаньня, а тое, што ўлады гатовыя ісьці на торг. І яны ўжо заяўляюць, што торг пачаўся — «мы ўжо зьмякчылі, давайце таргавацца». Але выглядае, што Эўразьвяз ня хоча ўступаць у гэты працэс гандлю палітвязьнямі.
Я таксама пагаджуся, што першапачаткова канкрэтнага сцэнару не было. Але зараз унутраны чыньнік, якія ўплывае на разгортваньне гэтай справы, — гэта ведамасны інтарэс спэцслужбаў: КДБ, МУС ды іншых. Гульня вакол гэтай крымінальнай справы — гэта гульня спэцслужбаў.
Цыганкоў: Нагадаю, што новае, мякчэйшае абвінавачаньне было выстаўлена Ўладзімеру Някляеву, Аляксандру Фядуту, Сяргею Вазьняку, Андрэю Дзьмітрыеву, Віталю Рымашэўскаму і Насьце Палажанцы. Але чаму ў гэтых сьпісах няма прозьвішчаў Андрэя Саньнікава, Паўла Севярынца, Міколы Статкевіча і Ірыны Халіп? Ці хоча гэтым улада падзяліць абвінавачаных на розныя катэгорыі, пасварыць апазыцыю?
Дзьмітрыеў: Па-першае, я спадзяюся, што гэты сьпіс можа пашырыцца.
Я думаю, тут некалькі чыньнікаў. Першае — гэта асабістае нэгатыўнае стаўленьне да кагосьці. Нэгатыў, які ўлада мае да Саньнікава ці Статкевіча, пануе пры прыняцьці такіх рашэньняў. Па-другое, так, ёсьць спроба пасварыць апазыцыю паміж сабой. Але я спадзяюся, што гэтага не адбудзецца. Тут толькі зьмякчэньне абвінавачваньня, але нават па новым артыкуле можна атрымаць тры гады.
Чавусаў: Сьледчыя органы будуць больш жорстка ставіцца да Статкевіча і Саньнікава, якія рабілі сваю кампанію на крытыцы пэрсоны дыктатара. Зь іх будуць маляваць галоўных ворагаў, асноўных вінаватых.
Зь іншага боку, імкненьне пасварыць апазыцыю, безумоўна, праглядаецца. Тое, што нехта будзе задаволены зьмякчэньнем, а хтосьці будзе казаць, што яны не сапраўдныя апазыцыянэры — на гэта, магчыма, робіцца стаўка ўладамі. Але я перакананы, што гэты разьлік марны. У Беларусі апазыцыя зараз як ніколі яднаецца перад пагрозай рэпрэсіяў.
Цыганкоў: Эўразьвяз, ЗША і беларуская апазыцыя цьвёрда стаяць на патрабаваньні, што ўсе ўдзельнікі падзеяў 19 сьнежня павінны быць вызваленыя. Ці можна цяпер прагназаваць апраўдальныя прысуды ўдзельнікам падзеяў 19 сьнежня?
Дзьмітрыеў: Я ня думаю, што да гэтага можа дайсьці. Бо ўладзе трэба паказаць, што ёсьць нейкія крокі, за якія заўсёды будзе пакараньне. І няважна, хто абараняе — Эўразьвяз, ЗША ці Расея. Мяркую, гэта будзе вырашацца ў кожным канкрэтным выпадку, зыходзячы з сытуацыі.
Пакуль судзілі людзей, чыя прозьвішчы невядомыя шырокім колам грамадзтва. Але хутка пачнуцца працэсы над кандыдатамі ў прэзыдэнты, і тут ужо будзе вельмі складана зрабіць выгляд, што яны нейкія злачынцы. Мяркую, улады будуць імкнуцца маніпуляваць гэтымі магчымымі тэрмінамі.
Чавусаў: Паўтаруся, я ўспрымаю гэты крок уладаў як прапанову Эўразьвязу ўступіць у торг. Улада паказвае, што магчымыя нават і ўмоўныя прысуды ці прысуды да «хіміі» альбо штрафы, як мы бачылі на прыкладзе расейскіх грамадзянаў.
Адносна таго, ці стануць гэтыя крымінальныя справы пунктам усеагульнай грамадзкай увагі, у мяне ёсьць вялікі сумнеў. Досьвед суду над кандыдатам у прэзыдэнты Аляксандрам Казуліным паказвае, што гэта не ўскалыхнула ўсё грамадзтва.
Але цяпер сытуацыя зьмянілася ў кірунку большага расейскага ўплыву ў Беларусі. Таму ўлады карэктуюць сваю стратэгію, імкнучыся выкарыстаць абвінавачаных на перамовах з Захадам, бо — нельга ляцець на адным крыле. Існуе рэальная пагроза для беларускага сувэрэнітэту — безабароннасьць перад расейскім уплывам. Таму рэжым будзе імкнуцца хоць нейкім чынам вярнуць магчымасьць перамоваў з Захадам.
