Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Ужо сёньня: дзень народзінаў Міхася Забэйды-Суміцкага


Міхась Забэйда-Суміцкі
Міхась Забэйда-Суміцкі

Падзеі 14 чэрвеня ў беларускай і сусьветнай гісторыі.

Дзень у гісторыі

1792 – Барысаў атрымаў ад уладаў Расеі новы герб.

​1905 – пачалося паўстаньне каманды расейскага браняносца «Пацёмкін» на Чорным моры, адна са знакавых падзеяў рэвалюцыі 1905–1907 гадоў у Расеі.

1906 – у Беластоку адбыўся пагром габрэяў.

1937 – у Маскве арыштаваны Мікалай Галадзед, старшыня Савету народных камісараў БССР. Пасьля арышту ў Маскве яго скіравалі ў Менск, дзе ў часе допыту ў будынку НКВД Галадзед выкінуўся з акна 5-га паверху.

1938 – заснаваны Беларускі дзяржаўны тэатар лялек.

1941 – савецкія войскі пачалі масавую дэпартацыю грамадзян Латвіі, Літвы й Эстоніі ў аддаленыя расейскія рэгіёны

1982 – перамога Брытаніі над Аргентынаю ў вайне за Фалклэнды

1995 – тэрарыстычная група Шаміля Басаева захапіла ў закладнікі каля 1600 чалавек у шпіталі гораду Будзёнаўску.

У гэты дзень нарадзіліся

1867 — Мітрафан Доўнар-Запольскі, беларускі гісторык, адзін з заснавальнікаў беларускай гістарыяграфіі.

Мітрафан Доўнар-Запольскі з жонкай,1925
Мітрафан Доўнар-Запольскі з жонкай,1925

Усяго ў дваццаць адзін год, у 1888-м, Доўнар-Запольскі надрукаваў нарыс «Беларускае мінулае», дзе стварыў канцэпцыю гістарычнага разьвіцьця беларускага народу.

У 1905-м калегі віншавалі яго з абаронаю доктарскай дысэртацыі.

Пра шырыню разгляданай вучоным праблематыкі кажуць назовы ягоных дасьледаваньняў: «Да гісторыі Люблінскай вуніі», «Нарыс гісторыі Крывіцкіх і Дрыгавіцкіх земляў да канца XII ст.», «Адносіны беларуса да зямлі».

Ён апублікаваў тэкст Баркулабаўскай хронікі — выдатнага помніка нашага летапісаньня пачатку XVII стагодзьдзя.

Акт 25 сакавіка Доўнар-Запольскі, як сьведчаць сучасьнікі, сустрэў «зь вялікай радасьцю й надзеяй, без ваганьняў і засьцярогаў». Кіеўская місія БНР, у якой ён працаваў, была адной з найбольш дзейных.

На даручэньне нашага незалежніцкага Ўраду вучоны напісаў нарыс «Асновы дзяржаўнасьці Беларусі», які разам з мапаю краіны выйшаў у 1919-м на беларускай, францускай, нямецкай, польскай і расейскай мовах і стаўся выдатным інфармацыйным дапаможнікам Мітрафан Доўнар-Запольскі імёны свабоды 143 для ўсіх дыпляматычных прадстаўніцтваў БНР.

Уладзімер Арлоў, Імёны Свабоды, 4-е выданьне, с. 142–143.

1900 — Міхась Забэйда-Суміцкі, беларускі опэрны сьпявак і музычны пэдагог, саліст La Scala (Мілян), выканаўца беларускіх народных песень.

Уладзімер Караткевіч у Празе. Зьлева – Міхась Забэйда-Суміцкі, жонка пісьменьніка Валянціна, справа – Вацлаў Жыдліцкі. 1960-я гады. Фота. С. Панізьніка.
Уладзімер Караткевіч у Празе. Зьлева – Міхась Забэйда-Суміцкі, жонка пісьменьніка Валянціна, справа – Вацлаў Жыдліцкі. 1960-я гады. Фота. С. Панізьніка.

Забэйду-Суміцкага праводзілі авацыямі Пазнанская й Праская опэры. Яго стоячы вітала патрабавальная публіка славутага мілянскага тэатру «Ля Скаля». Але сцэна, пра якую да апошняга дня ён марыў — менская опэрная, — так і засталася недасяжная.

На пачатку дваццатых гадоў мінулага стагодзьдзя Міхал Забэйда-Суміцкі паступіў у Харбінскі расейскі ўнівэрсытэт і адначасна пачаў браць урокі сьпеваў і тэорыі музыкі. Назаўтра пасьля дэбютнага выкананьня ў тамтэйшай опэры арыі Ленскага ў «Яўгену Анегіну» ён прачнуўся знакамітым.

…Італійская прэса называла яго адным з бліскучых прадстаўнікоў эўрапейскай вакальнай школы.

Замежныя імпрэсарыё раз-пораз высочвалі Забэйду ў кавярнях за келіхам к’янці.

Сябрам і калегам у хвіліны шчырасьці Забэйда-Суміцкі прызнаваўся, што найперш хацеў бы сьпяваць на Радзіме і, каб пераканаць суразмоўцу, што загадкавая Беларусь — гэта ня фата-маргана, мог зацягнуць сваё ўлюбёнае — «Малады дубочак» або «Чаму ж мне ня пець».

Уладзімер Арлоў, Імёны Свабоды, 4-е выданьне, с. 338–339.

1928 — Чэ Гевара, аргентынскі рэвалюцыянэр, адна з цэнтральных фігураў Кубінскай рэвалюцыі.

1931 — Ігар Сарокін, беларускі опэрны сьпявак, народны артыст Беларусі.

1946 — Дональд Трамп, 45-ы Прэзыдэнт ЗША.

Дональд Трамп
Дональд Трамп

У памяці

1903 — Ян Карловіч, лінгвіст, этнограф, фальклярыст і музыказнаўца.

1920 — Макс Вэбэр, нямецкі сацыёляг, эканаміст, юрыст.

1936 — Гільбэрт Кійт Чэстэртан, брытанскі пісьменьнік і журналіст.

1986 — Хорхе Люіс Борхес, аргентынскі празаік, паэт і публіцыст.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG