Чарговы госьць перадачы «Інтэрвію тыдня» — прызнаны экспэртамі беларусам году лідэр «Маладога фронту» Зьміцер Дашкевіч. Ён адказвае на пытаньне, які ўплыў аказала вера на фармаваньне ягонай асобы, заяўляе, што народ ніколі ня ўздымецца «за каўбасу», і тлумачыць, чаму яго не цікавіць думка большасьці. Зь ім гутарыў Віталь Цыганкоў.
Цыганкоў: Днямі інфармацыйнае агенцтва БелаПАН вызначыла беларуса году ў выніку апытаньня 60 беларускіх экспэртаў самых розных кірункаў дзейнасьці і поглядаў. Першае месца заняў 35-гадовы лідэр «Маладога фронту» Зьміцер Дашкевіч, госьць нашага эфіру. Зьміцер летась адзначыўся зборам і перадачай у Міністэрства культуры подпісаў за бела-чырвона-белы сьцяг, удзелам у шмат якіх іншых акцыях, у ліку якіх зрываньне адкрыцьця муралу «Масква-Менск», пратэст супраць адкрыцьця помніка Леніну і капаньне акопу на мяжы з Расеяй. Зьміцер, давайце з гэтай вашай акцыі і пачнем. Выглядае, што Расея сама цяпер гатовая гэтую мяжу ўстанавіць?
Дашкевіч: Увогуле той наш пэрформанс быў накіраваны на тое, каб прыцягнуць увагу да праблемы расейскай мяжы зь іншымі краінамі. Мы бачым на прыкладзе Ўкраіны, як неабароненая мяжа становіцца крыніцай вайны. Таму такі пэрформанс быў зьдзейсьнены.
Канфлікт паміж кіраўніцтвам Расеі і Беларусі мае незваротны характар, з кожным днём набірае абароты. Чарговыя дзеяньні Лукашэнкі і Пуціна даказваюць, што «саюзная дзяржава» — гэта міт, прыдуманы для палітычных бонусаў.
У нашай сытуацыі відавочна, што канфлікт паміж кіраўніцтвам Расеі і Беларусі мае незваротны характар, з кожным днём набірае абароты. Чарговыя дзеяньні Лукашэнкі і Пуціна даказваюць, што «саюзная дзяржава» — гэта міт, прыдуманы для палітычных бонусаў.
Цыганкоў: Калі ўлады паспрабавалі канфіскаваць у вас аўтамабіль, то грамадзтва праявіла салідарнасьць, даволі хутка сабраўшы патрэбную суму. Ці бачыце тут прыкметы нейкіх новых тэндэнцыяў, настрояў?
Дашкевіч: Так, трэба сказаць, што я сам быў зьдзіўлены той хваляй грамадзкай падтрымкі пасьля канфіскацыі аўтамабіля. Сам я не прасіў зьбіраць грошы, але сума была сабраная, калі адзін чалавек прынёс 2 тысячы даляраў.
Я разважаю такім чынам: калі спакойна, без прэтэнзіяў на мэсіянства рабіць сваю справу, тое, што ляжыць на сэрцы, — заўсёды знойдуцца прыхільнікі, якія імкнуцца падтрымаць гэтую дзейнасьць. Напрыклад, калі майму сябру Сяргею Пальчэўскаму чэкісты парэзалі 4 гумы для кола на аўто і мы абвясьцілі збор грошай, то за тыдзень сабралі 700 даляраў. Мы зьбіралі грошы на сьцягі, мы зьбіралі грошы падчас збору подпісаў (калі кожнага пікету стаяла скрынка). Уся наша дзейнасьць рэалізуецца за нашы складкі і ахвяраваньні.
Цыганкоў: Але міжволі ўзьнікае такое пытаньне. Актывісты праводзяць акцыі, улада іх штрафуе. І потым людзі адгукаюцца, зьбіраюць грошы, і гэтыя грошы ідуць той самай рэпрэсіўнай дзяржаве. Ці няма тут нечага няправільнага?
Мэта штрафаў — стрымаць грамадзкі пратэст, а не павялічыць казну.
Дашкевіч: Тут трэба патлумачыць. Па-першае, ніводная капейка з тых заробленых людзьмі грошай не ідзе на штрафы. Штрафы аплочваюцца дзякуючы падтрымцы праваабарончых арганізацыяў. Тыя грошы, якія нам ахвяруюць, будуць разьмеркаваныя на дзейнасьць, на падтрымку актывістаў, на сьцягі і гэтак далей. І я б не перабольшваў, што рэжым моцна разбагацее ад гэтых некалькіх тысяч даляраў, якія забірае на штрафах — гэта кропля ў моры і ні на што ня можа паўплываць у межах усёй дзяржавы. Мэта гэтых штрафаў — стрымаць грамадзкі пратэст, а не павялічыць казну.
Цыганкоў: У кастрычніку 2015 году мы з вамі разважалі ў эфіры Беларускай Свабоды пра тое, што грамадзтва знаходзіцца ў найніжэйшым за доўгі час стане палітычнай актыўнасьці. Ці ёсьць цяпер адчуваньне, што сытуацыя зьмянілася, што гэты градус расьце?
Дашкевіч: З кантактаў зь людзьмі можна сказаць, што незадаволенасьць расьце. Я б нават сказаў, што з гэтым дэкрэтам пра «дармаедаў» і змагацца ня трэба. Няхай ён будзе, няхай робіць сваю працу — абурае людзей. Наколькі гэтае абурэньне выльецца ў нейкія пратэстовыя дзеяньні, я думаю, заўчасна казаць.
Часам прыхільнікі пераменаў пачынаюць нагнятаць жарсьці, нібыта рэвалюцыя ўжо блізка, людзі ўздымуцца. Але я заўсёды лічыў, што народ ніколі ня ўздымецца за каўбасу. Страўнік ніколі ня будзе тым, што павядзе за сабой. Ім кінуць костку, прададуць дзеля гэтага нашы нетры, азёры. Усё-такі Лукашэнка навучаны 90-мі і наўрад ці давядзе да галоўнага бунту, калі людзям нічога ня будзе есьці.
Таму я б не перабольшваў гэтыя эканамічныя чыньнікі, якія могуць стацца прычынай рэвалюцыі. Вельмі доўга і часта апазыцыя пра іх гаварыла, але мы памятаем, калі рубель абваліўся ў некалькі разоў — хіба народ выйшаў?
Цыганкоў: Якраз былі маўклівыя пратэсты, летам 2011 году.
Асабіста я ня веру ў галодны бунт. І з ідэйных перакананьняў, і таму, што Лукашэнка гэта не дапусьціць.
Дашкевіч: Я якраз сядзеў у гэты час. Але наколькі я магу памятаць, пратэсты не былі зьвязаныя выключна з эканамічнай сытуацыяй. Гэта хутчэй было абурэньнем ад таго, куды скочваецца наша дзяржава.
Асабіста я ня веру ў галодны бунт. І з ідэйных перакананьняў, і таму, што Лукашэнка гэта не дапусьціць.
Цыганкоў: А вы верыце ў ідэйны пратэст, які можна спалучыць з эканамічнымі матывамі?
Дашкевіч: Відавочна. Прыклад канца 80-х — пачатку 90-х перад намі. Калі народ паўстаў супраць хлусьні ў Курапатах, на Чарнобыльскіх шляхах супраць хлусьні камуністычнай партыі. Натуральна, гэта спалучалася і з эканамічным заняпадам. Але не за каўбасу ўздымаўся народ. Я лічу, што гісторыяй народаў кіруе Бог, і ён выяўляе сваю місію для кожнага народу. І гэтая місія ня можа быць у абароне кішак.
Цыганкоў: Калі казаць пра веру, то наколькі яна вас сфармавала? Тое, што вы такі, які ёсьць — бескампрамісны, неталерантны, рашучы — які ў гэтым «уклад» вашай рэлігійнасьці? Калі б вы не прыйшлі да Бога, вы былі б іншым чалавекам і іншым палітыкам?
Мая вера ў Хрыста дазваляе працаваць над сваім характарам, аналізаваць свае памылкі.
Дашкевіч: Іншым чалавекам дакладна быў бы. Мая вера ў Хрыста дазваляе працаваць над сваім характарам, аналізаваць свае памылкі. Праз прызму Божай мудрасьці ацэньваць сытуацыю ў краіне — што трэба, а што ня трэба рабіць.
Напрыклад, у свой час мы, гонячыся за нейкімі пантамі, як і многія ў апазыцыі, заяўлялі, што ў нас тысячы актывістаў, мы выйдзем, нешта зробім. Але зразумелі, што трэба праўдзіва глядзець сытуацыі ў вочы. І цяпер мы спакойна канстатуем, што ў нас у «Маладым фронце» некалькі дзясяткаў актывістаў. Калі выходзяць нашы 6 чалавек і зьбіраюць 10 тысячаў подпісаў за месяц, то зусім іншае стаўленьне да гэтага ў грамадзтве, чым калі нехта заяўляе, што ў іх 5 тысяч актывістаў.
Хрыстос — гэта шлях да праведнасьці, Ён кажа: «Я ёсьць шлях, праўда і жыцьцё». Для любога хрысьціяніна гэта найперш гарантыя вечнага жыцьця. А ў гэтым жыцьці гэта падстава кожны дзень карэктаваць сябе, задумвацца, наколькі ты слушна нешта робіць.
Цыганкоў: Ці вы лічыце неабходным да канца адстойваць свае погляды і перакананьні, разумеючы, што яны не заўсёды і ўсім падабаюцца? Ці вы гатовыя дзеля нейкіх палітычных мэтаў зьмякчыць гэтыя погляды, не выказваць іх? Хаця б для таго, каб атрымаць большасьць на будучых свабодных выбарах?
Я ніколі ня быў прыхільнікам думкі, што большасьць нешта вырашае. За пераменамі заўсёды стаіць згрупаваная і ідэйная меншасьць, якая ведае, чаго яна хоча.
Дашкевіч: Я ніколі ня быў прыхільнікам думкі, што большасьць нешта вырашае. За пераменамі заўсёды стаіць згрупаваная і ідэйная меншасьць, якая ведае, чаго яна хоча.
Я ўвогуле з пэўнай іроніяй стаўлюся да заяў, што Дашкевіч — сур’ёзны палітык. Я лічу сабе змагаром, палітычным актывістам, і, напэўна, тут я адрозьніваюся ад тых людзей, якія заяўляюць, што займаюцца палітыкай.
Для мяне ўлада ня ёсьць самамэтай. Мне вельмі шкада тых людзей, для якіх гэта самае галоўнае. Ну возьмуць яны ўладу, як Лукашэнка — і што далей? Каляпс, сорам. Я стаю на тым, каб маё любое дзеяньне і выказваньне было правільным. Каб у той дзень, калі я паўстану на суд перад Богам, мне за яго не было сорамна.
А ўлада як такая... Калі палічыць Бог, што я варты нейкай пасады, то яна бузе. Калі не, то асабіста я не гатовы свае ідэйныя перакананьні (я, натуральна, не кажу пра нейкія тактычныя крокі) утойваць ці мяняць праз тое, што большасьць іх не падтрымае. Мяне не цікавіць, што падтрымлівае большасьць; мяне цікавіць, што ёсьць правільным, што ёсьць праўда.
