Многія зь іх начуюць проста на вакзале. Людзі бягуць з Чачні па розных прычынах, але з надыходам халадоў усіх аб’ядноўвае адна праблема — бракуе цёплых рэчаў.
У Менску ў будынку былога заводу на вуліцы Кастрычніцкай месьціцца крэатыўная прастора «Цэх». Менавіта сюды актывісты праз Фэйсбук заклікалі прыносіць швэдры, коўдры, абутак і ўсё, што можа спатрэбіцца ўцекачам. Пачатак дабрачыннай акцыі быў прымеркаваны да 17:00. Ужо праз паўгадзіны на падлозе стаяла некалькі вялізных торбаў з рэчамі.
Мікола прынёс кажух і тры джэмпэры:
«Убачыў паведамленьне пра падзею ў стужцы ў Фэйсбуку і вырашыў адгукнуцца, — распавядае хлопец. — Сярод мігрантаў я не вылучаю для сябе чачэнцаў, бо выступаю супраць любой дыскрымінацыі, у тым ліку па нацыянальнай прыкмеце. Аднак, чытаючы навіны, я ведаю, што ў Чачні фактычна працягваецца вайна. Замест адкрытай яна стала прыхаванай — цяпер гэта вайна ўладаў з народам. Ніхто не застрахаваны ад вайны, таму я не магу заставацца абыякавым».
Алена захацела ахвяраваць вопратку, зь якой вырасла яе дачка:
«Нам старыя рэчы ўжо не патрэбныя — маленькая хутка расьце, даводзіцца купляць новае. Я чула пра тысячы ўцекачоў у Берасьці, але дакладна ня ведаю, чаму яны зьбеглі з Чачні. Проста лепш дапамагчы камусьці, чым выкінуць рэчы на сьметнік. Калі там мерзнуць дзеці, як можна не зьвяртаць увагі?»
За апошні месяц на старонцы Human Constantа зьяўляліся і нэгатыўныя камэнтары ад беларусаў, якія займаюць антымігранцкую пазыцыю.
Тацяна прынесла некалькі параў дзіцячага абутку і куртачку. Жанчына сказала, што нядаўна зьбірала гуманітарку для ўкраінцаў разам зь вядомым валянтэрам Андрэем Стрыжаком і пасьпела сутыкнуцца з адмоўнай рэакцыяй беларусаў на ўцекачоў:
«Так званая беларуская талерантнасьць — гэта суцэльны міт. Беларусы ня здольныя прыняць чужую культуру, бо вельмі рэдка зь ёй сутыкаюцца ў штодзённым жыцьці. Праўда, гэта можна патлумачыць чалавечай прыродай — нас заўжды пужае нешта незразумелае».
6 верасьня праваабаронцы разгарнулі палявую місію ў Берасьці. Іх дзейнасьць мае два асноўныя напрамкі: кансультацыя і суправаджэньне чачэнцаў у Тэрэспаль, а таксама збор гуманітарнай дапамогі ў Беларусі. Праваабаронца Настасься Лойка працуе валянтэркай на беларуска-польскай мяжы ад пачатку місіі.
«Мы правялі анкетаваньне, апыталі 30 чачэнскіх сем’яў. Асноўныя пытаньні: колькі часу яны правялі ў Берасьці і колькі зрабілі спробаў праехаць празь мяжу. Некаторыя людзі тлумачаць, чаму былі вымушаныя пакінуць радзіму. Сярод „берасьцейскіх“ мігрантаў шмат дагестанцаў, трапляюцца і грамадзяне краінаў Сярэдняй Азіі. Мы суправаджаем сем’і ў цягніку Берасьце — Тэрэспаль і афіцыйна прадстаўляем іх інтарэсы ў перамовах з польскімі памежнікамі. Часам бывае так, што за дзень не прапускаюць нікога, і некалькі сотняў чалавек вяртаюцца назад на тым жа цягніку. Група валянтэраў мусіць зьмяняцца кожныя чатыры дні праз эмацыйнае выгараньне».
Карэспандэнт выданьня «Наша Ніва» Ірына Арахоўская далучылася да ініцыятывы Human Constanta. Дзяўчына правяла некалькі дзён з праваабаронцамі ў якасьці валянтэркі, нават трапіла ў ізалятар на КПП у Тэрэспалі.
«Палякі рабілі ўсё магчымае, каб разьяднаць нас з падапечнымі, каб мы не маглі патрабаваць разгляду справы кожнага чачэнца. Я ўзяла з сабой камэру, але так і не наважылася зрабіць ніводнага здымку. Бо вядомыя трывожныя выпадкі: родныя тых, чые фота ў СМІ, атрымлівалі пагрозы ад чачэнскіх уладаў».
***
Рэчы, сабраныя на дабрачыннай акцыі ў «Цэху», перададуць уцекачам на гэтым тыдні. Адначасова Human Constanta ладзіць адукацыйныя лекцыі і прагляд дакумэнтальных фільмаў пра сёньняшнія рэаліі Чачні для жыхароў Берасьця.
Паводле падлікаў журналістаў, цяпер у памежным горадзе знаходзяцца да трох тысяч мігрантаў. Міністар унутраных справаў Польшчы Марыюш Блашчак назваў сытуацыю «спробай стварыць прыток мусульманаў у Эўропу». Кіраўнік Чачэнскай Рэспублікі Рамзан Кадыраў заявіў, што ўцекачы «пакінулі дом не праз пагрозы, а ў пошуку лёгкага жыцьця» і што ён гатовы «накіраваць у Берасьце тэхніку, каб прывезьці іх дадому».
