Расейскія фэдэральныя тэлеканалы самі вырабілі апанэнта з Украіны для сваіх ток-шоў — аглядальніца расейскай службы Радыё Свабода Алена Рыкаўцава піша пра «ўкраінскага экспэрта» Вячаслава Коўтуна.
У эфіры фэдэральных расейскіх каналаў гэты Слава зьявіўся каля году таму. Сам ён прычыну свайго зьяўленьня патлумачыў сумленна і немудрагеліста: яго заклікалі ўмацоўваць рэйтынгі расейскіх ток-шоў на ўкраінскія тэмы. «Гэта рашэньне Крамля, — прастадушна сказаў Слава выданьню Meduza, — і безь яго ўхвалы мяне б нідзе не было. Проста рэйтынгі каналаў пачалі падаць, глядзець ток-шоў, дзе ўсё ў адну дудку дзьмуць, стала сумна. А я ў вобраз трапіў дакладна, таму і стаў зоркай».
Слава пасьпяшаўся на дапамогу — прадстаўляць апазыцыйны ўкраінскі бок — каб была дыскусія і каб больш расейскіх людзей глядзела расейскі тэлевізар.
Ну зразумела. Сталі менш глядзець гэтыя шоў у сілу татальнага «одабрамса» ў шэрагах удзельнікаў, спатрэбілася іх разбавіць «бандэраўцамі», і Слава пасьпяшаўся на дапамогу — прадстаўляць апазыцыйны ўкраінскі бок — каб была дыскусія і каб больш расейскіх людзей глядзела расейскі тэлевізар. Вось у гэтым Слава павінен быў дапамагчы.
Ён дапамагаў добра, правільна. Ён, з аднаго боку, горача кідаўся на абарону ідэалаў Майдану і адстойваў дзеяньні ўкраінскіх уладаў, але зь іншага боку — ён гэта рабіў да таго прымітыўна, што проста ня мог не падстаўляцца пад адкрытыя насьмешкі, а то і зьдзекі сваіх апанэнтаў, якія да таго ж традыцыйна ў тры-чатыры разы пераўзыходзілі сіламі Славу, які стаяў супраць іх у пары зь якім-небудзь яго украінскім саюзьнікам.
— Людзі закапаныя ў ямах у сваёй краіне! — крычаў Славу прадстаўнік супрацьлеглага лягеру ў апошнім нядзельным шоў Уладзіміра Салаўёва.
— Я ня бачыў такіх ямаў, — мэлянхалічна адгукаўся Слава, правакуючы зьедлівую заўвагу, што калі вы чаго-небудзь ня бачылі, гэта ня значыць, што гэтага не існуе ў прыродзе.
— Ваш шэф непасрэдны прыехаў, Байдэн, сказаў: хлопцы, вы раскралі усе грошы, якія мы вам далі, — убіваў у галаву Славу надзвычай агрэсіўны і хамаватыя дэпутат Думы Калашнікаў, для якога слова «вы» існуе толькі для абазначэньня множнага ліку, пэрсанальна ж да ўдзельнікаў усіх без выключэньня перадач ён зьвяртаецца выключна на «ты».
— Я ня чуў такіх словаў, — гэта ўсё, што мог сказаць у адказ Слава, прапускаючы, вядома, шпільку наконт «непасрэднага шэфа».
— Навошта вы забаранілі Дзеда Мароза і Сьнягурку?! — крычаў Славу чарговы ўдзельнік у прыпадачным стане.
— У нас ва ўсіх супэрмаркетах стаяць фігуркі Дзядоў Марозаў і Сьнягурак, — сумна апраўдваўся Слава, замест таго, каб хоць неяк высьмеяць, адлупцаваць свайго апанэнта за гэты новы фэйк расейскай прапаганды.
— Калі вам дапамагае Эўропа і супраць вас няма санкцый, што ж вы тады ў лайне сядзіце? — цікавіўся ў Славы выхаваны вядучы Ўладзімір Салаўёў.
У нас няма нафты і газу, — млява адбіваўся Слава, як бы аўтаматычна згаджаючыся з тым, што Украіна «сядзіць у лайне».
— У нас няма нафты і газу, — млява адбіваўся Слава, як бы аўтаматычна згаджаючыся з тым, што Украіна «сядзіць у лайне».
— У вас іх ніколі не было, — паціскаў плячыма вядучы, пакідаючы, вядома ж, апошняе слова за сабой.
Аднак як толькі Слава пачынаў гаварыць больш упэўнена, яго абрывалі ўжо значна больш груба.
— Ну ты можаш памаўчаць хоць дзьве хвіліны?! Вы, чарнаротые, ужо Украіну развалілі і тут нікому не даяце слова сказаць («чарнаротыя» стаялі ў гэтай студыі ў суадносінах два да шасьці). Ты можаш памаўчаць ці не?!! — Гэта ўжо Славу крычаў яго былы суайчыньнік Сьпірыдон Кілінкараў. І ён гэты адказ выслухоўваў з той усьмешкай, якую вы бачыце ў якасьці ілюстрацыі да гэтай публікацыі.
І вось гэтую новую тыраду Салаўёва ў свой адрас: — Я не хачу вас пакрыўдзіць, але пакручасты ход вашых думак нагадвае мне прожылкі мяса ў тоўстым кавалку сала, — Слава таксама ўспрымаў зусім пакорліва. На што крыўдзіцца? Уладзімір Рудольфавіч сказаў жа, што ня хоча пакрыўдзіць, значыць — ня хоча.
Трэба трываць, усьміхацца, потым зноў крычаць, потым зноў цярпець зьдзекі і зноў усьміхацца.
Слава зносіць усё зьдзекі з цудоўным спакоем. Ён разумее, што гэта элемэнт шоў, гэта ўваходзіць у правілы гульні, і таму трэба цярпець. Трэба трываць, усьміхацца, потым зноў крычаць, потым зноў цярпець зьдзекі і зноў усьміхацца. Такая роля была напісана для Славы арганізатарамі ўсіх гэтых шоў, і ён выконвае яе бездакорна.
Гледачы з Расеі, якія стаяць на крамлёўскім пункце гледжаньня, Славу не пераносяць. Яго пазыцыя іх раздражняе. Ён іх хіба што радуе — як бы гэта мякчэй? — сваім тугадумствам. Гэтыя гледачы паціраюць рукі, калі ў адказ на слабенькія Слававы натугі абараніць ўкраінскую ўладу ён — шырк, шырк, шырк — атрымлівае кухталёў ад вядучых ток-шоў, ад усёй іх камарыльлі. На зваротны шырк-шырк-шырк Слава зусім няздольны як чалавек, пазбаўлены гумару, іроніі, сарказму, рэакцыі і іншых якасьцяў, неабходных для паўнавартаснага ўдзелу ў дыскусіі.
Гэты вобраз самым натуральным чынам рэтрансьлюецца на ўсю нацыю.
Расейскіх гледачоў, якія па сваіх поглядах, хутчэй, на баку Славы, ён таксама раздражняе, але менавіта тым, што стварае ў гэтых шоў вобраз тупога ўкраінца са слабой пазыцыяй, якую лёгка аспрэчыць, і спрэс пазбаўленага пачуцьця ўласнай годнасьці. А паколькі украінцаў у расейскіх шоў ўдзельнічае ўсяго чалавекі два-тры, бо сур’ёзныя экспэрты ўдзельнічаць у іх адмаўляюцца, гэты вобраз самым натуральным чынам рэтрансьлюецца на ўсю нацыю.
Людзей у самой Украіне, якія прыблізна ўяўляюць сабе склад удзельнікаў гэтых шоў, раздражняе ня столькі сам па сабе Слава, колькі той факт, што ў Расеі яго ўспрымаюць сур’ёзна. Ва Ўкраіне наогул не маглі зразумець, хто ён, чым заняты, ніхто ня бачыў яго прац, ніхто ня меў ніякага паняцьця пра «Цэнтар дасьледаваньняў грамадзкіх працэсаў Экспэрт», якім кіруе Слава. Ніхто ня ведае, зь якога году Слава кіруе гэтым цэнтрам, што робіць гэты цэнтар, у якога нават няма ўласнага сайту.
— Я ўжо амаль сем гадоў вяду на ўкраінскім ТБ розныя праграмы пра палітыку плюс сачу за тым, што адбываецца ў эфіры у канкурэнтаў, — сказаў мне Яўген Кісялёў. — За гэты час у мяне пабывалі ўсе хоць трохі сур’ёзныя палітолягі, а таксама палітычныя аглядальнікі, якія называюць сябе палітолягамі, але на самой справе зьяўляюцца менавіта палітычнымі камэнтатарамі, а яшчэ — сацыёлягі, паліттэхнолягі, паліткансультанты і г. д. Дык вось, Славы Коўтуна не існуе ні ў адной з пералічаных іпастасяў. Ён — такі ж фэйк, як тыя прапуцінскай «заходнія палітолягі», якія пэрыядычна зьяўляюцца на RT. Акрамя сябе, гэты Слава нікога не прадстаўляе, — кажа Яўген Кісялёў.
Фэйсбук Славы, у якім, чыста тэарэтычна, ён як палітоляг мог бы даваць ацэнкі працэсам у краіне і ў сьвеце, ці хоць прачытаным кніжкам, або проста пасьціць анэкдоты — уяўляе сабой унікальную па сваёй аднастайнасьці зьяву. Паводле гэтага фэйсбуку можна зрабіць выснову, што адзіны запал, адзіная мэта, адзіная радасьць, адзінае ўражаньне Слававага жыцця — гэта яго ўдзел ва ўсё тых жа расейскіх ток-шоў. Ня думкі аб гэтых шоў, не заўвагі, не назіраньні, а толькі фіксацыя вось гэтага свайго ўдзелу.
Слава — чалавек безь біяграфіі — раптам аказаўся ледзь ня самым вядомым украінцам Расеі. Самым запатрабаваным расейскай прапагандай. Слава — гэта такая Галятэя расейскіх фэдэральных каналаў, створаная для абслугоўваньня сваіх ідэалягічных і камэрцыйных мэтаў.
Непераканаўчая Славава абарона ўкраінскіх інтарэсаў адцяняе і умацоўвае пазыцыі яго расейскіх апанэнтаў. Слава ім патрэбны. І яны патрэбныя Славу. Яны знайшлі адзін аднаго — расейская прапагандысцкая машына і ўкраінскі патрыёт, які змазвае яе самім сабой, каб яна лепш працавала, каб яна больш эфэктыўна ціснула на тыя прынцыпы, якія ён быццам бы адстойвае. Адзінства (не барацьба) супрацьлегласьцяў.
