Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Нямецкі палітоляг: Пуціну з Мэркель вельмі цяжка


Менскія пагадненьні камэнтуе Ёрг Форбрыг, дасьледчык Нямецкага Фонду Маршала.

Форбрыг: Ня дзіўна, што большасьць пунктаў новых пагадненьняў нагадваюць тыя пункты, што былі ў менскіх пагадненьнях, падпісаных у верасьні мінулага году. І гэта натуральна, бо асноўныя спрэчныя моманты засталіся нязьменнымі — ёсьць два сэпаратысцкія ўтварэньні, якія патрабуюць большых правоў; працягваецца ваенны канфлікт; ідуць спрэчкі наконт мяжы перамір’я, і тут геаграфія памянялася параўнальна зь мінулым годам. Застаецца вечнае пытаньне наконт расейска-ўкраінскай мяжы, якое ўкраінскі міністар замежных справаў назваў цэнтральным напярэдадні перамоваў у Менску. І гэта якраз тое пытаньне, у якім расейскі бок казаў, што не пагодзіцца з ўкраінскімі патрабаваньнямі. У гэтым сэнсе ў дакумэнце вельмі мала новага.

Захад павінен узмацняць свае дзеяньні ў абодвух кірунках — ціску на Расею і падтрымкі ўкраінскіх рэформаў ды эканамічнай дапамогі Ўкраіне

Адзінае, што памянялася пасьлядоўнасьць — даволі дзіўна бачыць у новым пагадненьні, што пытаньне аб расейска-ўкраінскай мяжы вызначана як адно з апошніх для вырашэньня. У пагадненьні гаворыцца, што гэтае пытаньне будзе вырашацца толькі ў канцы году. І гэта дзівіць, бо менавіта адкрытая мяжа — тая брама, празь якую сэпаратысты атрымоўваюць абсталяваньне, вайскоўцаў, гуманітарную дапамогу ад расейскага боку і гэтак далей.

Трэба яшчэ ўважліва глядзець на дэталі пагадненьня, але мая першая рэакцыя ў тым, што яно мала адрозьніваецца ад папярэдняга, і усё будзе залежаць ад таго, як яго ператварыць у жыцьцё. Мінулае пагадненьне з падобным зьместам ажыцьцявіць не ўдалося, таму я скептычна ацэньваю магчымасьць, што цяперашняе пагадненьне прывядзе да ўрэгуляваньня«.

РС: На Вашую думку, ці ёсьць у Захаду сродкі ціску на Расею, каб яна спыніла падтрымку сэпаратыстаў? Ці нешта памянялася ў гэтым сэнсе параўнальна зь верасьнем мінулага году, калі былі падпісаныя мінулыя пагадненьні?

Форбрыг: Я думаю, што некалькі рэчаў памянялася. Па-першае, узмацніўся эканамічны ціск праз санкцыі Эўразьвязу і ЗША. Мне здаецца, гэты ціск быў ня вельмі адчувальны для расейскай эканомікі на час мінулых менскіх пагадненьняў, а цяпер ён відавочны. Вядома ж, заходнія санкцыі — не адзіны і нават не галоўны фактар ў цяперашніх эканамічных праблемах Расеі. Але сёньня ўплыў гэтых санкцыяў на расейскую эканоміку нашмат відавочнейшы.

Таксама я лічу, што большасьць заходніх лідэраў цяпер лепш разумеюць шырэйшы маштаб гэтай канфрантацыі. Мне падаецца, што ў сярэдзіне мінулага году і нават падчас папярэдніх дамоўленасьцяў у верасьні многія лічылі, што гэта лякальны канфлікт паміж ўсходнеўкраінскімі сэпаратыстамі і цэнтральным ўрадам, у крайнім выпадку паміж Расеяй і Ўкраінай. Але тады не было такога разуменьня, якое ёсьць цяпер, што гэта шырэйшая і нават сыстэмная канфрантацыя, якой Расея шукае з Захадам. І Ўкраіна толькі адзін зь першых тэатраў гэтага канфлікту. Таму я ўсё больш назіраю пераключэньне на больш доўгатэрміновы падыход з боку ключавых гульцоў — відавочна, што Ангела Мэркель менавіта такім чынам падыходзіць да праблемы. Таксама ёсьць разуменьне, што пасьпешлівыя захады, такія як пастаўкі зброі Ўкраіне могуць пагоршыць сытуацыю замест таго каб дапамагчы яе кантраляваць і вырашыць.

Парашэнка некалькі разоў выбягаў з пакою, бо ён быў пад ціскам, ён больш ня мог гэтага трываць. А вось Ангела Мэркель, выглядае, спакойна прасядзела цягам усіх перамоваў

Цяпер ужо прысутнічае іншае мысьленьне наконт праблемы, якая стаіць за канфліктам ва Ўкраіне. Калі казаць пра ціск з боку Захаду для ажыцьцяўленьня гэтага пагадненьня, дык набор інструмэнтаў відавочна абмежаваны. Але гэтыя інструмэнты даволі магутныя, і яны пакуль яшчэ ня ўсе скарыстаныя. Захад можа быць нашмат больш рашучым у сваім эканамічным ціску на Расею. Ёсьць цэлы шэраг дадатковых крокаў, якімі Захад можа ціснуць на расейскую эканоміку, і ўрэшце Ўладзіміру Пуціну давядзецца ў сваёй палітыцы ўлічваць эканамічныя наступствы такіх крокаў для сваёй краіны.

З другога боку, відавочна, Захад можа больш падтрымліваць Украіну. Я думаю, што невыпадкова менавіта сёньня Міжнародны валютны фонд абвясьціў пра вялікі пакет дапамогі Ўкраіне. Падаецца, што гэта было прымеркаваны да менскіх перамоваў. Гэты важны крок у кірунку эканамічнай дапамогі Ўкраіне, які можа ўзмацніць працэс рэформаў і захаваць краіну ад эканамічнага каляпсу. Таму Захад павінен узмацняць свае дзеяньні ў абодвух кірунках — ціску на Расею і падтрымкі ўкраінскіх рэформаў ды эканамічнай дапамогі Ўкраіне.

РС: Як вы ацэньваеце ролю нямецкай канцлеркі Ангелы Мэркель у менскіх перамовах? І ці лічыце вы, што яе палітычная рэпутацыя пацерпіць, калі дамоўленасьці не ператвораць у жыцьцё?

Форбрыг: Я лічу, што яна адыгрывае цэнтральную ролю з усіх заходніх лідэраў у гэтым супрацьстаяньні. Гэта робіцца відавочным, калі паглядзець на частату яе камунікацый зь іншымі лідэрамі па гэтым пытаньні — тэлефонных званкоў Уладзімеру Пуціну, званкоў і сустрэчаў зь Пятром Парашэнкам, каардынацыі сустрэчаў і абмеркаваньняў зь іншымі заходнімі лідэрамі.

Для гэтага ёсьць шэраг прычын. Па-першае, яна лідэр адной з ключавых краінаў Эўропы, яна мае вельмі добрыя адносіны з прэзыдэнтам ЗША Баракам Абамам, яна мае сур’ёзны аўтарытэт і ў Эўропе, і за акіянам. Мне здаецца, што ўсе разумеюць, — у тым ліку і яна сама прыкладае для гэтага шмат намаганьняў, — што ключавы фактар у супрацьстаяньні з Расеяй гэта еднасьць сярод эўрапейскіх краінаў і еднасьць паміж Эўропай і Амэрыкай. Яна ўвесь час будуе гэтую еднасьць візытамі, сустрэчамі, тэлефанаваньнямі і гэтак далей.

Другі элемэнт у тым, што яна глыбей разумее Расею, гэтую канфрантацыю і засьцярогі краінаў Цэнтральнай Эўропы, у тым ліку Ўкраіны, дзякуючы сваёй біяграфіі. Яна бачыла многія аспэкты гэтай канфрантацыі раней, калі расла ва Ўсходняй Нямеччыне, і яна ўсьведамляе доўгатэрміновую прыроду гэтай праблемы нашмат лепш, чым многія іншыя заходнія лідэры, якія думаю значна карацейшымі часавымі катэгорыямі.

яе спосаб камунікацыі з Уладзімерам Пуціным нашмат больш эфэктыўным, чым падыход шмат якіх іншых заходнім палітыкаў у стылі «альфа-самцоў»

І па-трэцяе, я лічу, што яе спосаб камунікацыі з Уладзімерам Пуціным нашмат больш эфэктыўным, чым падыход шмат якіх іншых заходнім палітыкаў у стылі «альфа-самцоў». Мяне ўразіла розьніца падыходаў у камунікацыі з Пуціным падчас саміту ў Аўстраліі пару месяцаў таму. Тады некаторыя лідэры — Канады, Аўстраліі, ды іншыя размаўлялі зь ім у такім вельмі мужчынскім стылі канфрантацыі. Вынікаў гэта не дало. А вось Ангела Мэркель сядзела зь ім чатыры ці пяць гадзінаў да позьняй ночы, і ў выніку Пуцін сышоў. Ён быў відавочна незадаволены ці нават цалкам зьнясілены. Мне здаецца, гэта можна было пабачыць і на перамовах ў Менску гэтай ноччу. Парашэнка некалькі разоў выбягаў з пакою, бо ён быў пад ціскам, ён больш ня мог гэтага трываць. А вось Ангела Мэркель, выглядае, спакойна прасядзела цягам усіх перамоваў. Таму я думаю, што яе асоба і яе падыход больш пасуюць для адносінаў з Уладзімірам Пуціным. Не магу гэта вытлумачыць дакладна, але выглядае, што Пуціну зь ёй вельмі цяжка.

РС: Але калі вярнуцца да пытаньня — ці лічыце вы, што яе палітычная рэпутацыя залежыць ад ажыцьцяўленьня менскіх дамоўленасьцяў?

Форбрыг: Не. Яна ўклала ў гэта шмат палітычнага капіталу. Мэркель фактычна ўзяла за прынцып не сустракацца на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаваў і ўрадаў ў пытаньні Ўкраіны, калі няма вельмі яснай пэрспэктывы нейкай дамоўленасьці. Яна парушыла гэты прынцып на мінулым тыдні, калі паехала на сустрэчу з Пуціным. Відавочна, што гэта была рэакцыя на ўзмацненьне дыскусіі аб пастаўках зброі Ўкраіне, што яна не падтрымлівае і баіцца, што гэта прывядзе да далейшай эскаляцыі канфлікту. Але тут не вядзецца пра яе рэпутацыю. Яна бачыць тут праблему, якую трэба вырашыць, інакш нам давядзецца сутыкнуцца зь яшчэ большай праблемай. Тое ж самае было з крызісам эўразоны, калі яна доўга разважала над праблемай, каб прыняць рашэньне і дзейнічаць адпаведна. Яе рэпутацыя для яе другасная. Яна ведае, што ў яе вельмі моцная падтрымка ўнутры Нямеччыны — разам зь міністрам замежных справаў яна найбольш папулярны палітык гэтай краіны. Яе партыйныя рэйтынгі дазваляюць ёй выйграць любыя новыя выбары. Таму ёй ня трэба пераймацца наконт сваёй рэпутацыі.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG