Лінкі ўнівэрсальнага доступу

«Дзеці да 16 гадоў»


Некалі гэты гарадзкі парк культуры і адпачынку насіў імя М. І. Калініна. Цяпер гэта парк імя Т. Г. Шаўчэнкі. Горад так і застаўся «Чернівцями», хоць у дужках у яго біяграфіі пералічаныя яшчэ некалькі імёнаў Чарнаўцоў на розных мовах. Я добра памятаю гэты парк. Мне было гадоў дзесяць або адзінаццаць, калі ў Чарнаўцы прыяжджаў джаз-аркестар пад кіраўніцтвам Малагамбы. Гэта быў румынскі аркестар. У Маскве ўжо апладзіравалі Вэну Клайбэрну, Іву Мантану, пэруанцы Іме Сумак, а ў Чарнаўцах музыку ўсяго замежжа прадстаўляў Малагамба. У Румыніі ён лічыўся найлепшым ударнікам Бухарэсту ўсіх часоў, а ў нас ён быў найлепшым ударнікам сьвету. Разам з хлапцамі майго двара я прыходзіў у парк, каб з-за высокага плота паслухаць заморскія рытмы. Шчылінаў у плоце не было, і мы станавіліся адзін аднаму на плечы, выцягвалі шыі і так хаця б хвіліну паглыналі вачмі і вушамі неўтаймоўнага Малагамбу. У залю нас не пускалі: да 16-ці гадоў нам яшчэ заставалася цэлая вечнасьць.

Я ўспомніў пра гэтыя канцэрты ў пачатку верасьня 2011 году на паэтычным фэстывалі ў Чарнаўцах. Мяне папрасілі сказаць некалькі словаў паэтам з розных краінаў у гатэлі, разьмешчаным насупраць гарадзкога парку, і я падзяліўся зь імі дзіцячымі ўспамінамі. Пасьля да мяне падышоў румынскі паэт і сказаў, што ягоны бацька таксама быў «малагамбістам». На працягу тыдня ў горадзе гучалі вершы на паўтузіне моваў і нават дыялектах гэтых моваў: па-гуцульску, нямецка-швэйцарску, нямецка-аўстрыйску. Але я зноў і зноў успамінаў пра Малагамбу. Тады, у канцы пяцідзясятых, ня толькі дзеці, але і ўсе савецкія людзі былі «да 16 гадоў». Іх не пускалі, не падпускалі, не выпускалі. Да перабудовы яшчэ заставалася цэлая вечнасьць. Уся нацыя выцягвала шыю, каб хоць краем вока пабачыць, што ж адбываецца за жалезнай заслонай. Часам удавалася ня толькі пабачыць, але й нешта пачуць. Джаз быў для мяне тым самым, што для дзяцей зь недаборам кальцыю — крэйда. Ён быў гулкім рэхам свабоды. Быў і застаўся. Ужо ў Празе ў ХХІ стагодзьдзі я напісаў пра яго верш:

Яе можна назваць
«уцёкамі з рабства».
Уначы раб крадзецца з загону,
Мімаходзь лашчыць сабак.
Паднімаецца да ручая
І бяжыць як духу хапае
супраць вады.
Бяжыць важка і засяроджана.
Яму ўсьлед шыпяць грымучыя зьмеі
І аблізваюцца п’яўкі.
Ён рве на Поўнач, да мяжы штату Тэнэсі.
Спаць будзе ўдзень,
А ўначы зноў ірваць на Поўнач.
Пра што гэта я?
А, ну так,
Пра джазавую імправізацыю.

Пераклаў Сяргей Шупа
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG