У прыватнасьці, сёлета свае дзьверы беларусам адчыняць спэцыялізаваныя ўстановы ў Галяндыі, Італіі, Армэніі, нават у экзатычным Сынгапуры. Уражаньнямі ад досьведу інтэрнацыянальнага кантактаваньня дзеляцца тыя, каму ўжо пашчасьціла вучыцца ў такіх каледжах.
Навучаньне ў аб’яднаных каледжах, раскіданых фактычна па ўсім сьвеце, разглядаецца як перадунівэрсытэцкая прыступка і вядзецца на ангельскай мове паводле сыстэмы Міжнароднага бакаляўрэату. На першы тур да 1 сакавіка на адрас uwcblr@gmail.com трэба даслаць эсэ на тэму «Greenpeace сёньня», дакумэнт пра акадэмічную пасьпяховасьць, характарыстыку ад кляснага кіраўніка, копіі граматаў і дыплёмаў, якія сьведчаць пра грамадзкую, творчую, спартыўную дзейнасьць. Хто прайшоў у другі тур, будзе запрошаны на гутарку, каб выявіць інтэлектуальны ўзровень і асабовыя якасьці кандыдата.
Шчасьліўчыкаў, якія пройдуць усе прыступкі, запрашаюць Адрыятычны каледж у Італіі, Маастрыхцкі каледж у Галяндыі, новаўтвораны каледж у Дыліжане ў Армэніі, а таксама школа Паўднёва-Ўсходняй Азіі ў Сынгапуры.
Пра некаторыя адметнасьці навучаньня расказвае былы студэнт нарвэскага каледжу Red Cross Nordic Георгі Чхаідзэ:
«Усё грунтуецца на дысцыплінах, якія можаш выбіраць сам. Сэкцыі складаюцца з пэўнага набору прадметаў, адзін зь якіх можна ўзяць профільным, а ўсяго такіх сэкцыяў шэсьць. Першая — літаратура: на сваёй мове альбо якую ведаеш (шмат хто бярэ на ангельскай). Другая група — замежныя мовы. У нашым каледжы было толькі некалькі замежных моваў, досыць дзіўных. Па-першае, нарвэская. Але нарвэжцаў у сьвеце 5 мільёнаў, і вывучэньне гэтай мовы для мяне застаецца загадкай — хіба што калі чалавек хоча застацца ў Нарвэгіі. Таксама гішпанская, якую амаль усе і бяруць, ангельская — для тых, хто ня надта яе ведае, і кітайская. Трэцяя сэкцыя — матэматыка: ад самага простага ўзроўню да вышэйшага (людзі зьбіраюцца з розных частак сьвету, і ў некаторых матэматычны ўзровень слабы). Чацьвёртая — гуманітарныя навукі: філязофія, эканоміка, правы чалавека, іншыя. Пятая — такія навукі, як біялёгія, фізыка, хімія. І апошняя — свабодная сэкцыя, у якую можна дадаць які-небудзь прадмет зь пяці папярэдніх сэкцыяў альбо выбраць мастацтва ці тэатар. Вось такая сыстэма, даволі гнуткая».
У Беларусі нацыянальны камітэт Каледжаў аб’яднанага сьвету (UWС) быў заснаваны 20 гадоў таму, увесну 1994-га. Арганізацыйны сход адбыўся з ініцыятывы дырэктара Скарынаўскага цэнтру Адама Мальдзіса, а старшынём абраны дырэктар Нацыянальнага гуманітарнага ліцэю Ўладзімер Колас. Дарэчы, пра гэта спадар Колас падрабязна згадваў у сваіх мэмуарах на Радыё Свабода. Было вырашана, што абсалютную перавагу пры паступленьні будуць мець падлеткі, якія, апроч выдатных агульных ведаў, добра валодаюць беларускай мовай, ведаюць гісторыю і культуру Беларусі. Ня дзіва, што першай прадстаўніцай Беларусі ў UWC была ліцэістка 1994 году выпуску Аліна Новік, якая ўвайшла ў лік найлепшых выпускнікоў усіх школаў, якія займаюцца паводле сыстэмы Міжнароднага бакаляўрэату.
Навучаньне ў UWC — ня толькі спосаб атрымаць добрыя веды, але і рэдкая магчымасьць пакантактаваць з прадстаўнікамі дзясяткаў этнасаў — звычайна пад адным дахам зьбіраюцца людзі больш чым з сотні краінаў! Выпускніцу Коласаўскага ліцэю Вольгу Сьвяркальцаву закінула ажно ў Індыю, дзе яна вучылася ў Махіндра-каледжы. Зразумела, сярод іншага не прапусьціла шанец, каб як мага бліжэй пазнаёміцца з мала вядомай беларусам краінай:
«Краіна сапраўды надзвычай цікавая і, як на нашы меркі, недарагая. Прынамсі, факт, што нашмат таньнейшая адносна эўрапейскіх. Нам, прыкладам, увогуле не давалі кішэнных грошай. Калі сябрам дзесьці ў Эўропе плацілі па 50 эўра стыпэндыі, то нас так ня балавалі. Зрэшты, у нас кампус быў далёка ад гораду, недзе сярод вёсак, на гарышчы, таму выяжджаць куды-небудзь не было асаблівай магчымасьці. І хоць нікуды адмыслова не вазілі, але мы самі вырашалі, куды паехаць, з кім. Асабіста я падарожнічала збольшага са сваімі сябрамі, у малых групах па 4–6 чалавек. Вось такім чынам я аб’ехала амаль палову краіны: езьдзіла і ў Дэлі, і ў Мумбай, практычна ўсю паўднёвую Індыю аб’езьдзіла. Былі свае цяжкасьці, складанасьці — асабліва з улікам таго, што ня ўсе індусы разумеюць па-ангельску, а ні я, ні хто іншы ў нашай групе ня ведаў хіндзі, не валодаў іхняй мовай. Таму былі прыгоды, былі новыя адкрыцьці, пра якія забыцца проста немагчыма».
Пасьля Каледжаў аб’яднанага сьвету выпадае магчымасьць працягнуць бясплатнае навучаньне ў заакіянскіх унівэрсытэтах, чым многія, зразумела, карыстаюцца. Так, студэнт Лютэранскага каледжу ў Аёве мянчук Алесь Вараб’ёў спачатку два гады адвучыўся ў Маастрыхцкім каледжы, а ўжо з Галяндыі падаўся ў ЗША. Кажа, што пасьля двух гадоў у Эўропе атрымаў нямала ўражаньняў ад амэрыканскіх рэаліяў:
«У амэрыканцаў ёсьць шмат чаму павучыцца, асабліва беларусам. Ці ня першае, што ўражвае, дык гэта гонар за сваю краіну. Прычым не дурны гонар — вось ім сказалі, гэта стагодзьдзямі назапасілася і цяпер яны ганарацца сваёй Радзімай — а гонар рэальны. Амэрыканец заўсёды ведае, чаму і чым ён абавязаны. У кожнага вісіць на доме сьцяг. Але гэта не пустая даніна модзе — ён у любы момант патлумачыць, што гэта за сьцяг, чаму яго трэба шанаваць. Дарэчы, ёсьць закон, які рэгулюе выкарыстаньне дзяржаўнай сымболікі: калі побач усталяваны сьцяг нейкай іншай краіны, то амэрыканскі мусіць быць вышэй. У нас гарадок зь пераважнай колькасьцю выхадцаў з Нарвэгіі, сюды нават нарвэскі кароль прыяжджае, у людзей нарвэскія прозьвішчы, бо іхнія продкі калісьці сюды мігравалі. Зразумела, што практычна ў кожнай сям’і ёсьць нарвэскі сьцяг. Але ніколі гэты сьцяг ня будзе вісець вышэй за амэрыканскі. Нават на адным узроўні яны вісяць толькі падчас нацыянальнага сьвята Нарвэгіі».
Беларусы вучацца ў Каледжах аб’яднанага сьвету вось ужо два дзясяткі гадоў. Сэнсацыяй UWC у свой час былі акторка і сьпявачка Наста Насута, скульптар Ягор Сурскі, філёзаф Кірыла Ільніцкі, піяністка Вольга Сьцяжко — дарэчы, першая зь беларусаў, хто быў прыняты ў Лёнданскую каралеўскую кансэрваторыю.
Навучаньне ў аб’яднаных каледжах, раскіданых фактычна па ўсім сьвеце, разглядаецца як перадунівэрсытэцкая прыступка і вядзецца на ангельскай мове паводле сыстэмы Міжнароднага бакаляўрэату. На першы тур да 1 сакавіка на адрас uwcblr@gmail.com трэба даслаць эсэ на тэму «Greenpeace сёньня», дакумэнт пра акадэмічную пасьпяховасьць, характарыстыку ад кляснага кіраўніка, копіі граматаў і дыплёмаў, якія сьведчаць пра грамадзкую, творчую, спартыўную дзейнасьць. Хто прайшоў у другі тур, будзе запрошаны на гутарку, каб выявіць інтэлектуальны ўзровень і асабовыя якасьці кандыдата.
Шчасьліўчыкаў, якія пройдуць усе прыступкі, запрашаюць Адрыятычны каледж у Італіі, Маастрыхцкі каледж у Галяндыі, новаўтвораны каледж у Дыліжане ў Армэніі, а таксама школа Паўднёва-Ўсходняй Азіі ў Сынгапуры.
Пра некаторыя адметнасьці навучаньня расказвае былы студэнт нарвэскага каледжу Red Cross Nordic Георгі Чхаідзэ:
«Усё грунтуецца на дысцыплінах, якія можаш выбіраць сам. Сэкцыі складаюцца з пэўнага набору прадметаў, адзін зь якіх можна ўзяць профільным, а ўсяго такіх сэкцыяў шэсьць. Першая — літаратура: на сваёй мове альбо якую ведаеш (шмат хто бярэ на ангельскай). Другая група — замежныя мовы. У нашым каледжы было толькі некалькі замежных моваў, досыць дзіўных. Па-першае, нарвэская. Але нарвэжцаў у сьвеце 5 мільёнаў, і вывучэньне гэтай мовы для мяне застаецца загадкай — хіба што калі чалавек хоча застацца ў Нарвэгіі. Таксама гішпанская, якую амаль усе і бяруць, ангельская — для тых, хто ня надта яе ведае, і кітайская. Трэцяя сэкцыя — матэматыка: ад самага простага ўзроўню да вышэйшага (людзі зьбіраюцца з розных частак сьвету, і ў некаторых матэматычны ўзровень слабы). Чацьвёртая — гуманітарныя навукі: філязофія, эканоміка, правы чалавека, іншыя. Пятая — такія навукі, як біялёгія, фізыка, хімія. І апошняя — свабодная сэкцыя, у якую можна дадаць які-небудзь прадмет зь пяці папярэдніх сэкцыяў альбо выбраць мастацтва ці тэатар. Вось такая сыстэма, даволі гнуткая».
У Беларусі нацыянальны камітэт Каледжаў аб’яднанага сьвету (UWС) быў заснаваны 20 гадоў таму, увесну 1994-га. Арганізацыйны сход адбыўся з ініцыятывы дырэктара Скарынаўскага цэнтру Адама Мальдзіса, а старшынём абраны дырэктар Нацыянальнага гуманітарнага ліцэю Ўладзімер Колас. Дарэчы, пра гэта спадар Колас падрабязна згадваў у сваіх мэмуарах на Радыё Свабода. Было вырашана, што абсалютную перавагу пры паступленьні будуць мець падлеткі, якія, апроч выдатных агульных ведаў, добра валодаюць беларускай мовай, ведаюць гісторыю і культуру Беларусі. Ня дзіва, што першай прадстаўніцай Беларусі ў UWC была ліцэістка 1994 году выпуску Аліна Новік, якая ўвайшла ў лік найлепшых выпускнікоў усіх школаў, якія займаюцца паводле сыстэмы Міжнароднага бакаляўрэату.
Навучаньне ў UWC — ня толькі спосаб атрымаць добрыя веды, але і рэдкая магчымасьць пакантактаваць з прадстаўнікамі дзясяткаў этнасаў — звычайна пад адным дахам зьбіраюцца людзі больш чым з сотні краінаў! Выпускніцу Коласаўскага ліцэю Вольгу Сьвяркальцаву закінула ажно ў Індыю, дзе яна вучылася ў Махіндра-каледжы. Зразумела, сярод іншага не прапусьціла шанец, каб як мага бліжэй пазнаёміцца з мала вядомай беларусам краінай:
«Краіна сапраўды надзвычай цікавая і, як на нашы меркі, недарагая. Прынамсі, факт, што нашмат таньнейшая адносна эўрапейскіх. Нам, прыкладам, увогуле не давалі кішэнных грошай. Калі сябрам дзесьці ў Эўропе плацілі па 50 эўра стыпэндыі, то нас так ня балавалі. Зрэшты, у нас кампус быў далёка ад гораду, недзе сярод вёсак, на гарышчы, таму выяжджаць куды-небудзь не было асаблівай магчымасьці. І хоць нікуды адмыслова не вазілі, але мы самі вырашалі, куды паехаць, з кім. Асабіста я падарожнічала збольшага са сваімі сябрамі, у малых групах па 4–6 чалавек. Вось такім чынам я аб’ехала амаль палову краіны: езьдзіла і ў Дэлі, і ў Мумбай, практычна ўсю паўднёвую Індыю аб’езьдзіла. Былі свае цяжкасьці, складанасьці — асабліва з улікам таго, што ня ўсе індусы разумеюць па-ангельску, а ні я, ні хто іншы ў нашай групе ня ведаў хіндзі, не валодаў іхняй мовай. Таму былі прыгоды, былі новыя адкрыцьці, пра якія забыцца проста немагчыма».
Пасьля Каледжаў аб’яднанага сьвету выпадае магчымасьць працягнуць бясплатнае навучаньне ў заакіянскіх унівэрсытэтах, чым многія, зразумела, карыстаюцца. Так, студэнт Лютэранскага каледжу ў Аёве мянчук Алесь Вараб’ёў спачатку два гады адвучыўся ў Маастрыхцкім каледжы, а ўжо з Галяндыі падаўся ў ЗША. Кажа, што пасьля двух гадоў у Эўропе атрымаў нямала ўражаньняў ад амэрыканскіх рэаліяў:
«У амэрыканцаў ёсьць шмат чаму павучыцца, асабліва беларусам. Ці ня першае, што ўражвае, дык гэта гонар за сваю краіну. Прычым не дурны гонар — вось ім сказалі, гэта стагодзьдзямі назапасілася і цяпер яны ганарацца сваёй Радзімай — а гонар рэальны. Амэрыканец заўсёды ведае, чаму і чым ён абавязаны. У кожнага вісіць на доме сьцяг. Але гэта не пустая даніна модзе — ён у любы момант патлумачыць, што гэта за сьцяг, чаму яго трэба шанаваць. Дарэчы, ёсьць закон, які рэгулюе выкарыстаньне дзяржаўнай сымболікі: калі побач усталяваны сьцяг нейкай іншай краіны, то амэрыканскі мусіць быць вышэй. У нас гарадок зь пераважнай колькасьцю выхадцаў з Нарвэгіі, сюды нават нарвэскі кароль прыяжджае, у людзей нарвэскія прозьвішчы, бо іхнія продкі калісьці сюды мігравалі. Зразумела, што практычна ў кожнай сям’і ёсьць нарвэскі сьцяг. Але ніколі гэты сьцяг ня будзе вісець вышэй за амэрыканскі. Нават на адным узроўні яны вісяць толькі падчас нацыянальнага сьвята Нарвэгіі».
Беларусы вучацца ў Каледжах аб’яднанага сьвету вось ужо два дзясяткі гадоў. Сэнсацыяй UWC у свой час былі акторка і сьпявачка Наста Насута, скульптар Ягор Сурскі, філёзаф Кірыла Ільніцкі, піяністка Вольга Сьцяжко — дарэчы, першая зь беларусаў, хто быў прыняты ў Лёнданскую каралеўскую кансэрваторыю.