Лінкі ўнівэрсальнага доступу

ЦІ ЁСЬЦЬ ВЫЗВАЛЕНЬНЕ КУДЗІНАВА ЖЭСТАМ БЕЛАРУСКІХ УЛАДАЎ?


Вядзе дыскусію Віталь Тарас

(Тарас: ) “Судзьдзя Барысаўскага раённага суду Мікуліч сказаў карэспандэнту Радыё Свабода, што адпаведныя ворганы вырашылі, каб справа Кудзінава пераглядалася менавіта ў гэтым судзе. Адсюль можна зрабіць выснову, што вызваленьне Кудзінава насамрэч ня ёсьць руціннай справай, паколькі ягоны лёс вырашаўся, як кажуць, у высокіх інстанцыях.

Нагадаю, што Кудзінаў быў асуджаны за спробу дачы хабару. Гэта даволі рэдкі выпадак, бо звычайна ці часьцей судзяць за атрыманьне хабару. Але тым ня менш, ці ёсьць падставы сьцьвярджаць, што сама справа дэпутата фракцыі “Грамадзянскае дзеяньне” ў Вярхоўным Савеце 13-га скліканьня Кудзінава ад самага пачатку насіла крымінальны характар. Найперш пытаньне ськіраванае да Валерыя Карбалевіча:”

(Карбалевіч: ) “Спадар Кудзінаў прадстаўляў фракцыю, якая была пасьлядоўна апазыцыйнай кіруючаму рэжыму, ён падпісаў той знакаміты дакумэнт пра імпічмэнт Лукашэнку, таму гэта была відавочная помста”.

(Дракахруст: ) “Я лічу, што вызваленьне Кудзінава – гэта вельмі важны знак. Паводле меркаваньня міжнароднай супольнасьці, паводле меркаваньня праваабарончых арганізацыяў, ён зьяўляецца вязьнем сумленьне – гэта значыць, што ён пазбаўлены свабоды за палітычныя погляды, якія ён выражаў у негвалтоўнай форме. Тут я хачу адзначыць, што для заходняй грамадзкай думкі правы чалавека на самой справе рэч больш важная, чым палітычныя пытаньні. Права чалавека на свабоднае выказваньне поглядаў – гэта ня ёсьць унутранай справай краіны.

На мой погляд, гэтае вызваленьне – невялічкі, але бясспрэчны жэст, бясспрэчны крок насустрач меркаваньню міжнароднай супольнасьці”.

(Тарас: ) “Інстытут палітычных вязьняў ён ня новы для Беларусі. Затрыманьне актывістаў апазыцыі даўно практыкуецца рэжымам. Сярод першых затрыманых – я нагадаю – былі лідэры БНФ Юры Хадыка і Вячаслаў Сіўчык. Можна згадаць пра іхную галадоўку, якая тады выклікала рэзананс у Расеі. За Паўла Шарамета, журналіста ОРТ, які сядзеў у гарадзенскай турме, узьнялася цэлая хваля падтрымкі, у тым ліку і міжнароднай. Я ўжо не кажу пра справу Міхаіла Чыгіра. Але ў справе Кудзінава – гэта першы выпадак, калі дэпутат атрымаў 7 гадоў строгага рэжыму. І ў адказ – цішыня. Калі не лічыць публікацыяў у незалежнай прэсе. Што гэта – у грамадзтва быў шок ці, наадварот, яно проста прызвычаілася на той момант да такіх зьяваў?”

(Карбалевіч: ) “Сапраўды, грамадзтва прызвычаілася да гэтых “пасадак”, і грамадзкая сьвядомасьць была ня так рашуча настроеная супраць гэтага. І сама сутнасьць справы была такая вельмі неадназначная. Узьнікла такая сытуацыя, якую можна было трактаваць, асабліва калі маеш у руках СМІ, вельмі двухсэнсоўна. Мне здаецца, што вось гэты фактар адыграў самую важную ролю, што грамадзкія пратэсты не былі такімі моцнымі”.

(Тарас: ) “Вернемся да вызваленьня Ўладзіміра Кудзінава. Хоць пакараньне было несправядлівым, але вызваленьне – радасная падзея. Прынамсі, да блізкіх. Ці можна лічыць яго падзеяй палітычнай, іншымі словамі, што гэта была сапраўды саступка Аляксандра Лукашэнкі – не скажу апазыцыі, але грамадзкай думцы, перадусім заходняй. Кудзінаў, як мне здаецца, ня быў настолькі заўважнай асобай у палітыцы, як дэпутат Клімаў, які працягвае адбываць пакараньне ў турме…”

(Карбалевіч: ) “Сапраўды, тут магчыма разглядаць гэта як нейкую саступку, але новы крымінальны кодэкс, які ўступіў у дзеяньне зь 1-га студзеня, як раз прадугледжвае вызваленьне асуджаных па тых артыкулах, па якіх асудзілі Ўладзіміра Кудзінава. Таму тут перад уладамі асабліва не было свабоды манэўраў. Што да саступак Захаду. З аднаго боку – так, гэта нейкая саступка, а з другога боку я б хацеў зьвярнуць увагу вось на якую акалічнасьць: рэч у тым, што з пачаткам выбарчай кампаніі выбараў прэзыдэнта, мне здаецца, уплых краінаў Захаду на палітыку беларускага рэжыму зьмяншаецца ўжо і будзе зьмяншацца далей.

Я прагназую абвастрэньне дачыненьняў з Захадам на гэты пэрыяд. На гэты пэрыяд нейкія значныя ўплывы заходніх краінаў на палітыку беларускага рэжыму палітычныя рэпрэсіяў будуць ня вельмі значныя”.

(Дракахруст: ) “Я ня згодны з калегам Карбалевічам. Вызваленьне Кудзінава амаль супала зь вельмі дзіўнымі паводзінамі беларускага кіраўніка ў дачыненьні да АБСЭ. Нагадаю ў двух словах. Пры канцы мінулага году ўлада распачала дзікую “траўлю” КНГ. Яе абвінавачвалі ва ўмяшаньні ва ўнутраныя справы, у падрыўной дзейнасьці, амаль шпіянажы.

Напачатку гэтага году ва ўльтыматыўнай форме Аляксандар Лукашэнка заявіў, што група мусіць узгадняць свае праграмы зь беларускім урадам. Група адказала: мы гэтага рабіць ня будзем, бо мы гэта рабіць не абавязаныя. Здавалася, наступны крок – выдаленьне місіі АБСЭ, тым больш варта адзначыць, што некалькі дзён таму спадар Вік даў вельмі рэзкае інтэрвію расейскай “Независимой газете”, дзе зь яго вуснаў упершыню прагучала меракаваньне, што прэзыдэнцкія выбары могуць быць не прызнаныя міжнароднай супольнасьцю.

Ну, здавалася, разьвіцьцё канфлікту лягічнае – афіцыйны Менск кажа: ну і ня трэба, ну і каціцеся адсюль. Адказ быў процілеглы – Аляксандар Лукашэнка выклікае міністра Хвастова і кажа: не, мы мусім мірыцца, любіць, дружыць, АБСЭ і гэтак далей. Рэч у тым, што, калі Аляксандар Лукашэнка вось ужо зараз пакажа, што ён хоча праводзіць у самым грубым, самым брутальным відзе выбары – гэта значыць, апазыцыянэраў не дапусьціць да выбараў, усе газэты – закрыць, групу АБСЭ выкінуць, - гэта ён задоўга да выбараў падстаўляецца задоўга да выбараў пад вельмі непрыемныя сцэнары. Іх непрыемнасьць узмацняецца тым, што на гэтай дошцы, так бы мовіць, ёсьць яшчэ адзін гулец – Масква.

Адносіны з Масквой зараз у афіцыйнага Менску вельмі дрэнныя. Я б хацеў зьвярнуць увагу на вельмі цікавую публікацыю ў расейскім часопісе “Век”, які ў сваю чаргу цытуе нядаўні артыкул Зьбігнэва Бжэзіньскага. Апошні выкладае думку пра тое, якім чынам далучыць Расею да ціску на беларускі рэжым, каб Лукашэнка апынуўся ў цісках паміж Масквой і Захадам.

Гэтая думка ня новая, але я хачу зьвярнуць увагу, што ўпершыню яна выказаная заканадаўцам паліталягічнай і палітычнай моды Захаду. І вельмі часта бывала так, што ідэі Бжэзіньскага вельмі хутка рабіліся палітыкай. І ў гэтым сэнсе цалкам магчыма, каб гэтыя два крокі Лукашэнкі – вызваленьне Кудзінава і замірэньне ў канфлікце з АБСЭ, канфлікце, які ён сам распачаў, гэта ёсьць спроба высклізнуць зь ціскоў”.

(Карбалевіч: ) “Я хацеў бы зьвярнуць увагу вось на што. Лукашэнка сапраўды стаіць паміж тымі ціскамі, пра якія казаў Юра, спасылаючыся на Бжэзіньскага. Але ёсьць і іншыя ціскі – з аднаго боку, гэта міжнароднае прызнаньне выбараў, а з другога боку боязь паразы на гэтых выбарах. І вось калі выбіраць меншае з гэтых зол, то Лукашэнка будзе выбіраць менавіта тое, каб выйграць выбары любой цаною, любымі сродкамі, любымі ахвярамі. І, калі ўлічыць вельмі падазроны характар, вельмі вялікую перастрахоўку, я думаю, што паміж гэтымі ціскамі Лукашэнка відавочна будзе выбіраць тыя, якія забясьпечаць яму, гаратнуюць яму ўладу, прыносячы ў ахвяру ўсе астатнія праблемы – дачыненьні з Захадам, праблемы правоў чалавека.

Я думаю, што палітыка Лукашэнкі будзе хістацца, але пры большым напружаньні выбарчай кампаніі, пры абвастрэньні палітычнай барацьбы, выбар Лукашэнкі ўсё ж будзе менавіта на карысьць узмацненьня рэпрэсіяў і гэта будзе аўтаматычна азначаць абвастрэньне дачыненьняў з Захадам”.

(Дракахруст: ) “На мой погляд, нашыя меркаваньні з Валерам, у прынцыпе, не супярэчаць. Ён кажа, так бы мовіць, пра доўгатэрміновую пэрспэктыву. Я хачу засяродзіць увагу на тым, што выбары ня хутка. І ў гэтым сэнсе за такі даўгі прамежак часу, відаць, беларускія ўлады палічылі, што ўжо так шчыра адкрываць свае карты, так шчыра паказваць, што яны ня хочуць і ня будуць лічыцца ні зь кім і ні з чым, палічылі немэтазгодным і вырашылі зрабіць некалькі прывабных жэстаў”.

XS
SM
MD
LG