Больш за дзесяць гадоў пасярод Маладэчны ўзвышаецца вялікі валун з выявай шасьціканцовага крыжа, і прысьвячэньнем пакутнікам за Беларусь. Сёлетнія ўгодкі Аршанскае бітвы ў Маладэчне сталіся значна больш сьціплымі за папярэднія гады. Сябры Беларускага дэмакратычнага аб’яднаньня “Вэтэран” зладзілі публічна-адукацыйную акцыю. Раздавалі мінакам бюлетэнь-улётку з тэкстам пра Аршанскую бітву, узятым з кнігі Ўладзімера Арлова “Дзесяць вякоў Беларускае гісторыі”.
Кажа кіраўнік арганізацыі Тадэвуш Шусьціцкі:
(Шусьцінскі: ) “Мы стараемся, каб па-рознаму было. Сёньня мы вырашылі адзначыць гэтак. Другі раз прыходзілі, ставілі сьвечкі”.
Спадар Шусьціцкі прыгадаў, як гучна на пачатку 1990-х адзначаўся Дзень беларускай вайсковай славы. Калі ў Менску ды іншых гарадах ладзіліся ўрачыстасьці ды канцэрты. У тым, што гістарычная асьвета дагэтуль застаецца надзённай праблемай, я пераканаўся, калі зьвярнуўся да 16-17-гадовых навучэнцаў Маладэчанскага эканамічна-гандлёвага каледжу, якія адпачывалі побач з памятным знакам “Пакутнікам Беларусі”.
(Карэспандэнт: ) “8 верасьня — што гэта за дзень такі ў гісторыі Беларусі?”
(Вольга: ) “Дзень пісьменнасьці”.
(Сяргей: ) “Дзень пісьменнасьці”.
(Карэспандэнт: ) “А пра Дзень беларускай вайсковай славы, пра бітву пад Воршай ня чулі нічога?”
(Сяргей: ) “Нешта знаёмае...”
(Дзяўчына: ) “У школе вучылі па гісторыі”.
(Карэспандэнт: ) “Што гэта за бітва была?”
(Ірына: ) “Ня ведаю”.
(Навучэнка: ) “Ня памятаю”.
Зрэшты, людзі сталага веку таксама ня надта добра арыентуюцца ў беларускіх гістарычных рэаліях:
(Спадарыня: ) “Чулі. Даўно было...”
(Другая спадарыня: ) “Гэта больш нашыя бацькі — бабулі-дзядулі мусяць больш ведаць пра гэта. А мы... Неяк улады нашыя мясцовыя ўпусьцілі гэта”.
(Спадарыня: ) “А хто з кім біўся?”
Прагледзеўшы ўлётку з тэкстам пра Аршанскую бітву між войскамі ВКЛ і Масковіі, спадарыня пракамэнтавала:
(Спадарыня: ) “Ну, гэта ж нашыя сябры — зь імі ня можна біцца…”
