Лінкі ўнівэрсальнага доступу

РЭПЭРТУАР ПРАВІНЦЫЙНЫХ КІНАТЭАТРАЎ


Ягор Маёрчык, Менск

Больш за ўсё тут уражвае рэпэртуар: “Забойства на Манастырскіх сажалках”, “Каршуны здабычаю ня дзеляцца”, “Сучасныя дзяўчыны”, “Бандыткі”, “Брунэтка за 30 капеек”. У гледачоў няма іншага выбару, як глядзець даўнія замежныя, а часьцей савецкія ды расейскія стужкі. Кошт сэансу — 300 рублёў.

На тэлефоннай сувязі са Слаўгараду кінамэханік Зьміцер Нефяцюк:

(Нефяцюк: ) “Сёньня плянуем францускую стужку “Прафэсіянал”. Фільмы ў нас прывозяць два разы на месяц. Фільмы дзесяцігадовай даўніны. Збольшага яны францускія ці амэрыканскія. Раней больш хадзілі на Індыю. Гэты фонд настолькі састарэў, што ўжо немагчыма яго паказваць. Беларускіх фільмаў у нас практычна не бывае. Быў толькі “Ў жніўні 44-га”. Апошні раз мы яго паказвалі на Дзень перамогі. Паказвалі бесплатна, дый тое там мала хто прысутнічаў”.

Раённы кінатэатар таксама займаецца пракатам у вясковай мясцовасьці. Звычайна фільмы прывозяць у цэнтар сельсавету. Кінаўстаноўкі ёсьць далёка не ва ўсіх аддаленых вёсках. А туды, дзе яны ацалелі, стужкі даяжджаюць рэдка.

Працягвае жыхар вёскі Мікулічы Бярэзінскага раёну Меншчыны Васіль Шалупенка:

(Шалупенка: ) “Стацыянарнай кінаўстаноўкі ў нас няма. Прывозяць паводле графіку фільмы з райцэнтру”.

(Карэспандэнт: ) “А што паказваюць?”

(Шалупенка: ) “Часьцей камэдыі. З гэтымі вечнымі бойкамі, стрэламі й забойствамі — мне не падабаецца. Ну, не па маёй гэта натуры! Я не знаходжу ў гэтым задавальненьня. Мне патрэбны наш беларускі фільм, дзе апавядаецца пра вёску. Беларускіх фільмаў практычна мы ня бачым. Ня бачым! І гэта вельмі-вельмі дрэнна! Па тэлэвізары бачылі “Любить по-русски”, а “Ў жніўні 44-га” яшчэ не ішоў”.

(Карэспандэнт: ) “А ў кіно да вас прывозілі?”

(Шалупенка: ) “У кіно таксама не прывозілі”.

Усёй культурай на асобна ўзятай тэрыторыі загадвае адпаведны аддзел райвыканкаму. Яму падпарадкоўваецца раённае Кінавідэапрадпрыемства, менавіта яно фармуе рэпэртуар. Я зьвязаўся з дырэктарам такой установы ў Смургонях — Славамірам Драмлюком.

(Карэспандэнт: ) “Ці ўлічваеце вы густы людзей, калі фармуеце кінарэпэртуар?”

(Драмлюк: ) “Цяпер вельмі просяць паказаць “Матрыцу-2” і “Тэрмінатар-3” — тое, што рэклямуюць. Але ў нас папросту няма такой магчымасьці”.

(Карэспандэнт: ) “А што апошняе да вас прыходзіла?”

(Драмлюк: ) “Я нават дакладна сказаць не магу”.

(Карэспандэнт: ) “Мюзыкл “Чыкага” быў?”

(Драмлюк: ) “Не было ў нас такога. На дадзены момант мы працуем зь лягерамі. У нас дзеці цяпер ходзяць у кіно. Паказваем мультфільмы і казкі. Дарослыя ня хочуць хадзіць ў кінатэатар. Рэпэртуар слабаваты, бо фільмы цяпер дорага каштуюць. Закупае Горадня, круціць гэты фільм, а пасьля даюць на раёны. А яны ўжо актуальнасьць сваю згубілі. Бывае, што й тэлэвізія наперад пакажа”.

(Карэспандэнт: ) “Беларускія фільмы ў вас бываюць?”

(Драмлюк: ) “Анастасію Слуцкую” чакаем, калі яна ў нас зьявіцца. Я баюся, што да таго яе пасьпеюць па БТ паказаць”.

Тэлевізія — галоўны канкурэнт кінатэатраў. Два нацыянальныя каналы плюс расейскія, сям-там дадаюцца яшчэ кабэльныя ды спадарожнікавыя праграмы. Тррэба ўлічваць і фільмы на відэакасэтах. Неліцэнзаваная копія каштуе прыкладна два даляры — гэта трохі даражэй за бутэльку гарэлкі. Але глядзець фільм можна да бясконцасьці. А ў правінцы існуе яшчэ такая зьява як абмен відэакасэтамі.

Жыхар Рэчыцы Валеры Пуціцкі апісвае кіна- й відэарэпэртуары свайго роднага гораду:

(Пуціцкі: ) “Рэчыцкі кінатэатар выжывае толькі тым, што ладзяцца спэцыяльныя прагляды для школьнікаў. Кшталту “як правільна пераходзіць дарогу” і супраць СНІДу. А пасьля дэманструецца які-небудзь дзіцячы мастацкі фільм. На 3 ліпеня быў вольны паказ фільму “Пілёты” (Масфільм-Чэхія). А таксама баевікі й мэлядрамы. Сама болей гледачоў прыйшло, калі ішоў фільм “Пэрл Харбар”. Недзе траціна залі была запоўненая”.

(Карэспандэнт: ) “Для Рэчыцы гэта шмат?”

(Пуціцкі: ) “Вядома, што шмат. Цяпер прасьцей глядзець дома відэакасэты. Дайшоў і да Беларусі прагрэс. Амаль усе маюць відэамагнітафоны. Набыткі прыходзяць хутчэй на відэакасэтах, чым зьяўляюцца ў кінатэатрах”.

(Зянько: ) “Відэа цалкам не заменіць кінатэатар. Там сама атмасфэра захапляе, уражвае, якасьць непараўнальная”, — праз тэлефон да размовы далучаецца пінчук Уладзімер Зянько.

Ён прынцыпова аддае перавагу кінатэатру, а ня хатняму прагляду відэакасэтаў. У Пінску, таксама як ў абласных цэнтрах і Менску, кінатэатар зноў у модзе. Уладзімер Зянько тлумачыць, чаму так адбываецца:

(Зянько: ) “У Пінску была ўсталяваная сыстэма “Долбі”. Да таго наведнікаў было зусім мала. Пасьля таго — дастаткова поўныя залі. Хадзіў на прэм’еру фільма “Чыкага”. Абнаўленьні рэгулярныя. Паказваюць гіты, усё новае, што ёсьць ва ўсясьветным пракаце”.

(Карэспандэнт: ) “У адзіным кінатэатры Пінску ці паказваюць стужкі беларускіх кінамайстроў?”

(Зянько: ) “Дакладна ведаю, што ў нашым пракаце іх не было”.

Пытаньні пра тое, ці паказваюць ў правінцыйных кінатэатрах фільмы беларускай вытворчасьці, не выпадковае. Неаднойчы даводзілася чуць, што нацыянальны кінэматограф у занядбаным стане. Маўляў, усё акупаваў Галівуд, а для роднага ўжо і месца не засталося. Але выглядае, што беларускія стужкі папросту не даходзяць да гледача, альбо зьяўляюцца ўжо пасьля тэлетрансьляцыяў. З гэтай прычын не выпадае казаць нават пра акупляльнасьць беларускіх фільмаў пры дапамозе кінапракату.

Праблемы правінцыйнага рэпэртуару — гэта замкнёнае кола. Гледачы ў кіно ня ходзяць, бо фільмы старыя. На закупы новых кінатвораў і ўсталяваньне сыстэмы “Долбі” бракуе брошай. А фінансаў няма, бо ў кіно ніхто ня ходзіць — і гэтак далей.

У Польшчы даўно існуюць мультыплексы. У маленькіх залях такіх кінатэатраў адначасна дэманструюцца дзясяткі фільмаў. У Расеі выпрабоўваюць сыстэму паказу аднаго фільму ў некалькіх кінатэатрах пры дапамозе спадарожніка. Літоўцы глядзяць актуальныя відэанабыткі ў сваіх мястэчках альбо езьдзяць у Вільню.

А ў Беларусі правінцыйны кінарэпэртуар сур’ёзнай культурніцкай ролі не адыгрывае. Кіно з эфіраў расейскіх тэлевізійных каналаў — вось на што арыентуецца беларускі глядач. Ну, а незадаволеныя могуць атрымліваць асалоду ад фільмаў кшталту “Бандыткі” ці “Брунэтка за 30 капеек”. Калі набярэцца хаця бы пяць гледачоў, сэанс адбудзецца.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG