(Цыганкоў: ) "Сёньня, напярэдадні дня, які ў Беларусі адзначаецца як сьвята працы, мы пагаворым пра асьвятленьне ў прэсе правоў й праблемаў працоўных.
Адразу давядзецца адзначыць, што выданьняў, прысьвечаных гэтай тэме, у Беларусі зусім няшмат, як, дарэчы, небагата і ўласных адпаведных традыцыяў. У савецкі час у гэтай сфэры была толькі "ўсесаюзная" газэта "Труд", уласна ж беларускага выданьня для працоўных не было. Дарэчы, наклад "Труду" ў Беларусі дасягаў мільёну асобнікаў — гэта было самае масавае ў рэспубліцы выданьне.
Кіраўнік прадстаўніцтва газэты "Труд" у Беларусі Сяргей Ваганаў знаходзіць пэўныя паралелі паміж тым, як асьвятляла працоўную тэму савецкая прэса і падыходам да гэтых праблемаў сёньняшняй дзяржаўнай прэсы".
(Ваганаў: ) "За савецкім часам гэтая тэма вельмі моцна эксплюатавалася ў ідэалягічных мэтах. Каб рабочыя менш задумваліся пра сыстэму і больш думалі, што ў іх дурны начальнік, якога ў любы момант можна зьмяніць і ад гэтага палепшыцца жыцьцё.
Я даўно ўжо працую ў "Труде" — газэта лічылася прафсаюзнай прэсай, "газэтай рабочых" — і гэтак звонку й было. Чэргі ў рэдакцыі са скаргамі на розных начальнікаў былі вельмі доўгія, патрабавалася некалькі гадзінаў на дзень, каб выслухаць кожнага наведніка.
Сёньняшняя беларуская дзяржаўная прэса спрабуе і зараз неяк пераканаць чытачоў, што яна нібыта клапоціцца пра рабочага чалавека. Напраўду гэта ня так, і вопыт гэта даказаў. Жыцьцё рабочага залежыць не ад ягонага непасрэднага кіраўніцтва, а ад сыстэмы, якая пануе ў грамадзтве.
Аднак цяперашняя прапагандысцкая сыстэма дае падставу "простым людзям" лічыць, што нешта зьменіцца, калі зьмяніць там старшыню калгасу ці дырэктара заводу. Але гэта ня так".
(Цыганкоў: ) "У 1989 годзе прафэсійныя саюзы (іх тады, ды й зараз яшчэ многія называюць афіцыйнымі) заснавалі газэту "Праца", якая пазьней зьмяніла назву на "Беларускі час". Дарэчы, гэта газэта стала першым недзяржаўным зарэгістраваным выданьнем у Беларусі.
Да апошніх гадоў "Беларускі час" быў фактычна адзіным у краіне выданьнем, якое асьвятляла працоўныя праблемы. Некалькі месяцаў таму ў газэце зьмяніўся галоўны рэдактар, і паводле агульнага меркаваньня, "Беларускі час" больш стаў цікавіцца жыцьцём працоўных, а ня толькі прафсаюзнага кіраўніцтва.
У ліпені 1997 году нарадзілася газэта "Рабочы", што выпускаецца з дапамогай незалежных прафэсійных саюзаў. Намесьніца рэдактара газэты "Рабочы" Ірына Жыхар разважае, якім павінна быць выданьне для рабочых і чым яно мусіць адрозьнівацца ад іншых мэдыяў".
(Жыхар: ) "Канечне, спэцыфіка ёсьць. Рабочыя, як правіла, — людзі наёмнай працы, што выконваюць спэцыфічныя апэрацыі, людзі пераважна зь сярэдняй адукацыяй. Гэта таксама ўплывае на тэксты, якія мы пішам.
Стыль газэты "Рабочы" — гэта павінны быць тэксты, напісаныя вельмі папулярна — у добрым сэнсе гэтага слова. Трэба памятаць, што некаторыя паняцьці часта выкарыстоўваюцца, але могуць быць незразумелыя. Прыкладам, унутраны сукупны прадукт… Разумееце, калі ў школе гэтаму не вучылі, то рабочы ня пойдзе ў слоўнік глядзець, што абзаначае гэтае слова".
(Цыганкоў: ) "І як вы спрабуеце гэтае паняцьце замяніць ці патлумачыць?"
(Жыхар: ) "Замяніць тут нельга. Мы робім гэтак званыя зноскі. Ці нашыя эканамісты перакладаюць гэтыя паняцьці на "чалавечую", як мы кажам, размоўную мову.
Тут ёсьць пэўныя складанасьці. Бо да нас прыходзяць і кандыдаты, і дактары навук, якія выкладаюць у ВНУ, і часам скардзяцца: "Чаму вы робіце вельмі простыя тэксты?" Мы тлумачым, што гэтаму ў школе ня вучаць, рынкавых тэрмінаў не даюць, і трэба вельмі зразумела людзям распавядаць пра рэчы, якія для вас ясныя".
(Цалкам тэкст перадачы зьмешчаны ў адпаведным разьдзеле сайту)
