Як пісаў славуты францускі пісьменьнік Альбэр Камю, “галоўнае, што адрозьнівае чалавека ад жывёлы, гэта ўяўленьне. Таму ў нас полавая пажадлівасьць ня можа быць па-сапраўднаму натуральнай, гэта значыць сьляпой”.
Клясыка варта дапоўніць: чалавечае каханьне не сьляпое яшчэ і таму, што нават у справе, што тычыцца толькі дваіх, яны ніколі не застаюцца сам насам, за імі сочаць вочы грамадзтва. Ня ў тым сэнсе, што ў шчыліну ў дзьвярах падглядаюць, хаця і гэта бывае: нездарма ільвіная доля чутак, жартаў, размоваў у любым грамадзтве – пра гэта.
Але справа ў тым, што нават ў самых інтымных, асабістых пачуцьцях людзі – дзеці свайго грамадзтва: існуюць пэўныя стандарты, стэрэатыпы любоўных паводзінаў, якім яны падпарадкоўваюцца.
Выказваючы асабістае, людзі часьцяком паўтараюць агульнае, і таму масавыя ўяўленьні людзей пра каханьне – вельмі важная і адметная характарыстыка грамадзтва.
А якія ж ўяўленьні пра каханьне маюць беларусы? Вельмі арыгінальнае дасьледаваньне на гэтую тэму правяла супрацоўніца берасьцейскага навукова-адукацыйнага цэнтру “Логас” Марыя Сакалоўская.
(Сакалоўская: ) «Падчас нашага дасьледаваньня дзьве траціны апытаных адказалі, што зьведалі каханьне ў сваім жыцьці. Крыху больш паловы, паводле іх адказаў, адчуваюць сябе каханымі зараз. Каханьне ў жыцьці беларусаў займае вельмі істотнае мейсца: амаль кожны чацверты бачыць у ім нават сэнс жыцьця. І хаця прыкладна дзьве траціны апытаных адказваюць, што каханьне для іх – толькі адзін з жыцьцёвых стымулаў, толькі кожны дзясяты адзначае, што есьць рэчы больш важныя за каханьне»
Магчыма, у гэтым – адно з тлумачэньняў, чаму, нягледзячы на ўсе катастрофы, людзі працягваюць жыць і знаходзіць у жыцьці радасьць. У адказах людзей варта зьвярнуць увагу на цікавую супярэчнасьць: хаця каля двух трацінаў апытаных адзначаюць, што каханьне для іх – не на першым месцы сярод жыцьцёвых радасьцяў, толькі кожны дзясяты прызнае, што на другім. Нягледзячы на пэўную патрыярхальнасьць беларускага грамадзтва, высьвятляецца, што яно – грамадзтва каханьня, дзе ацэнка каштоўнасьці гэтага пачуцьця – на вышэйшым узроўні. І нават калі ў жыцьці асобнага чалавека яно не адыгрывае такой ужо значнай ролі, у гэтым няёмка прызнавацца нават у ананімным апытаньні.
Тут варта адзначыць, што размова ідзе не пра сям’ю, каштоўнасьць якой надзвычай высокая ў любым грамадзтве, а асабліва ў патрыярхальным, а пра пачуцьце, якое з сям'ёю, наогул кажучы, не супадае. Дарэчы, падчас згаданага дасьледаваньня толькі 60% апытаных адказалі, што каханьне безумоўна абавязковае для стварэньня сям'і, а 16% гэтак жа катэгарычна выказалі адваротную думку. Так што сям'я і каханьне ва ўяўленьні беларусаў – не адно і
тое ж.
Ізноў гаворыць сацыёляг Марыя Сакалоўская.
(Сакалоўская: ) «Што ж у каханьні падаецца нашым суайчыньнікам найбольш важным? Тут назіраецца велізарнае адрозьненьне паміж мужчынскімі і жаночымі ўяўленьнямі. Для кожных трох з чатырох прадстаўнікоў «моцнага» полу галоўнае ў каханьні – сэкс. У той жа час жанчыны найбольшую каштоўнасьць каханьня бачаць ва ўзаемаразуменьні і радасьці быць каханымі. Толькі прыкладна кожная трэцяя жанчына ставіць фізычную блізкасьць у каханьні на першае мейсца».
Магчыма, такія вынікі часткова тлумачацца зьяваю, пра якую мы ўжо казалі: гаворачы пра асабістае, людзі трансьлююць агульнапрынятыя нормы. Патрабаваньні нашай культуры адносна каханьня – не аднолькавыя для мужчынаў і для жанчын. Для жанчыны прызнаць, што для яе ў каханьні сэкс галоўнае – гэта ў пэўнай ступені кінуць выклік гэтым патрабаваньням. Разам з тым, такі велізарны разрыў – больш чым удвая – наўрад ці можна патлумачыць выключна гэтым ціскам культурных абмежаваньняў. Сваю ролю тут адыгрывае крыху адрозная прырода мужчынскага і жаночага каханьня – жанчына ў каханьні больш чалавек, чым мужчына. Але і плаціць за гэтую большую чалавечнасьць даводзіцца больш.
(Цалкам тэкст перадачы зьмешчаны ў адпаведным разьдзеле сайту)
