Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Навіны 20 сьнежня 2000 г.


Кастусь Бандарук, Прага

Учора Рада Бясьпекі ААН прыняла рэзалюцыю, якая прадугледжвае далейшыя санкцыі супраць кіруючага ў Афганістане руху Талібаў. Аднак некаторыя аглядальнікі выказваюць занепакоенасьць тым, што пастанова, якая афіцыйна разьлічаная на барацьбу з тэрарызмам, абернецца найперш супраць зьбяднелага насельніцтва Афганістану.

З ініцыятывай далейшых санкцыяў супраць Талібаў выступілі Злучаныя Штаты і Расея, а да распрацоўкі праекту рэзалюцыі далучыліся: Кыргыстан, Індыя і Таджыкістан. Рэзалюцыя прадугледжвае эмбарга на пастаўкі ўзбраеньня Талібам, забарону палётаў афганскага кіраўніцтва за мяжу, а таксама закрыцьцё усіх прадстаўніцтваў Талібаў ў сьвеце. Санкцыі маюць уступіць у сілу, калі на працягу 30 дзён Талібы ня выдадуць міжнароднага тэрарыста Осаму бен Ладэна і не закрыюць лягераў тэрарыстаў на сваёй тэрыторыі. ЗША лічаць, што бен Ладэн кіраваў замахамі на амэрыканскія амбасады ў Кэніі і Танзаніі два гады таму, а Расея абвінавачвае Талібаў ў падтрымцы чачэнскіх партызанаў ды іслямскіх байцоў ў іншых краінах. Прычыны ўхваленьня рэзалюцыі патлумачыла амбасадар Злучаных Штатаў ў ААН Нэнсі Содэрбэрг:

(Содэрбэрг: ) "Міжнародная супольнасьць мусіць рашуча выступіць супраць тэрарызму, і гэты важны сёньняшні крок Рады Бясьпекі зьяўляецца выразным сыгналам, накіраваным Талібам: спыніце падтрымку тэрарызму. Будзем спадзявацца, што яны, прынамсі, прыслухаюцца да гэтага сыгналу".

Пастанова Рады Бясьпекі выклікала рознагалосьсі. Пры галасаваньні над ёю паўстрымаліся ад голасу толькі прадстаўнікі Кітаю і Малайзіі. На іхную думку, міжнародная актыўнасьць Талібаў была зьведзеная амаль да нуля ўжо і да гэтага. Праціўнікі рэзалюцыі палічылі, што дадатковыя санкцыі толькі паглыбяць ізаляцыю Афганістану ў часе, калі там пачынаюцца мірныя перамовы. Кітай і Малайзія, а таксама каардынатар гуманітарнай дапамогіі ад імя ААН Эрык дэ Муль, выказалі занепакоенасьць тым, што ў выніку санкцыяў можа пацярпець найперш галоднае насельніцтва гэтай найбяднейшай у сьвеце краіны.
Дарэчы, напярэдадні галасаваньня ў Радзе Бясьпекі, ААН адклікала з Афганістану амаль усіх сваіх супрацоўнікаў. Паводле ААН, у бліжэйшую зіму голад і холад пагражае мільёнам Афганцаў. Дарогі, фабрыкі, школы і шпіталі разбураныя ў выніку 21-го году грамадзянскай вайны. У краіне адчуваецца вялікі дэфіцыт паліва і лекаў. Ледзь хаваючы сваё незадаволеньне рэзалюцыяй, генэральны сакратар ААН Кофі Анан пасьпяшыў з тлумачэньнем, што "ААН ня мае намеру ні спыняць мірных намаганьняў, ні гуманітарнай дапамогі".

Аднак амбасадар ЗША адзначыла сапраўдныя прычыны пакутаў афганскага насельніцтва:

(Содэрбэрг: ) "Прычынай галечы зьяўляецца вайна, засуха і драконаўская палітыка кіраўніцтва, а ня санкцыі супраць Талібаў. Гэтая іхная палітыка паглыбляе жахлівыя сацыяльныя і эканамічныя ўмовы жыцьця афганскага народу".

Як і можна было спадзявацца, Талібы адкінулі рэзалюцыю ААН. Міністар інфармацыі Джамал назваў ААН "ворагам ісляму" і заявіў, што ні пад якім ціскам Талібы ня выдадуць Бен Ладэна. Міністар замежных справаў Мутавакіл сказаў, што у адказ на санкцыі, Талібы будуць байкатаваць мірныя перамовы з апазыцыяй, праводжаныя пад эгідай ААН.

Газэта International Herald Tribune даволі крытычна ацэньвае сумесную ініцыятыву ЗША і Расеі. Вашынгтон даўно намаўляў іншыя краіны прадпрыняць пакаральную ваенную акцыю супраць Талібаў. Калі гэта не ўдалося, ЗША дасягнулі прынамсі абвастрэньня санкцыяў, але толькі супраць Талібаў, а ня сілаў Шах Масуда, якія ў сэнсе выканваньня правоў чалавека ня лепшыя за Талібаў. Затое дзеяньні Расеі насьцярожваюць цэнтральна-азіяцкія краіны. Яны перакананыя, што пад выглядам барацьбы з іслямскім тэрарызмам, Масква хоча аднавіць свой кантроль над рэгіёнам. Паводле International Herald Tribune, адміністрацыя Клінтана пакідае камандзе Джорджа Буша бомбу запаволенага дзеяньня.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG