Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Навіны 07 чэрвеня 2000 г.


Кастусь Бандарук

Насуперак заявам расейскага боку пра амаль поўны разгром чэчэнскіх партызанаў, ледзь ня кожны дзень паведамляецца пра ўсё новыя атакі чачэнцаў, пераважна з засады, на фэдэральныя сілы. Разцярушаныя невялікія групы чэчэнцаў вядуць тыповую партызанскую вайну, неспадзявана наносяць удары і адступаюць. Гэта мае непасрэдны ўплыў на зьмену тону расейскага камандаваньня і зьяўленьне заклікаў да перамоваў.

Толькі за апошнія 24 гадзіны шэраг атакаў на расейскія канвоі і кантрольна-прапускныя пункты мелі месца ў паўночнай частцы рэспублікі, нібыта, поўнасьцю кантраляванай фэдэральнымі сіламі. Учора чэчэнскі бок паведаміў пра атаку з засады на канвой каля вёскі Хамбі-Ірзэ. У інтэрвію гішпанскаму агенцтву навінаў прэзыдэнт Масхадаў паведаміў, што ў сутычцы каля паселішча Курчалой загінулі 40 расейскіх дэсантнікаў. Расейскае камандаваньне пацьвердзіла як мінімум 19 такіх атакаў, аднак пра ахвяры не паведамлялася. Адначасова за мінулыя суткі расейскія самалёты і верталёты правялі 40 баявых вылетаў у лясных і горных раёнах рэспублікі. Учора расейскае камандаваньне прызнала, што ў паўднёвых раёнах Чачні яшчэ засталіся каля 1500 партызанаў.

На фоне гэтых падзеяў, камандуючы расейскімі сіламі на Паўночным Каўказе генэрал Трошаў выступіў з важнай палітычнай заявай. Генэрал заявіў, што "фактычна армія выканала сваё заданьне". Ён заклікаў да неадкладных перамоваў і заканчэньня 9-месячнай вайны. "Палітыкі, якія пачалі вайну, павінны яе і закончыць", – сказаў Трошаў і адзначыў, што дзейнічаць у гэтым накірунку трэба было нашмат раней. Адначасова ён выключыў магчымасьць перамоваў з прэзыдэнтам Масхадавым і такімі палявымі камандзірамі, як Басаеў і Хатаб. На думку генэрала "прэзыдэнт Масхадаў пакінуў свой народ і стаў на баку бандытаў", і таму ён павінен быць адхілены ад ўлады. Трошаў прапанаваў правесьці ў Чачні рэфэрэндум у пытаньні палітычнай будучыні кіраўніцтва краіны. У якасьці новага кіраўніка дзяржавы ён бачыў бы ісламскага лідэра – муфція Ахмээда Хаджы Кадырава. Кадыраў даўжэйшы час падтрымоўваў Масхадава, аднак летась ён стаў на баку Масквы. Кадыраў абвінаваціў прэзыдэнта ў тым, што той ня здолеў прадухіліць пашырэньне ісламскага экстрэмізму і гвалту ў рэспубліцы.

Аднак палітычны аглядальнік з маскоўскага Цэнтру Карнэгі Аляксей Малашэнка лічыць, што ні Кадыраву, ні Масхадаву, ні любому іншаму прамаскоўскаму або нэўтральнаму лідэру ня ўдасца кансалідаваць грамадзтва. Чэчэнскі народ глыбока падзелены ня толькі ў выніку дзвюх апошніх войнаў з Расеяй, але й ўнутраных канфліктаў. На думку некаторых аглядальнікаў, у прыватнасьці Сімана Сарадзяна з "Moscow Times", заклік да палітычнага ўрэгуляваньня канфлікту ў Чачні з боку генэралаў сьведчыць аб пераацэнцы іхных магчымасьцяў. Яшчэ некалькі тыдняў таму той жа генэрал Трошаў перасьцерагаў палітыкаў, каб тыя ня ўмешваліся ў ваенную апэрацыю і не спрабавалі спыніць яе. Фэдэральныя сілы паступова пераймалі пад свой кантроль ўсю тэрыторыю рэспублікі, але як і можна было прадбачыць, чэчэнскія партызаны не склалі зброю.

Расейскі бок прызнае, што ў выніку апэрацыі больш як 2200 расейскіх вайскоўцаў загінулі і 6500 параненыя. Аднак улічваючы факт, што абодва бакі заўсёды заніжалі свае страты, можна меркаваць, што ахвяраў было значна болей. У выніку неспадзяваных нападаў з засады ня раз гінулі па некалькі дзесяткаў чалавек. "Генэрал Трошаў і начальнік штабу ўзброеных сілаў Квашнін, якія заявілі, што вайсковая частка апэрацыі супраць тэрарыстаў закончаная, разумеюць, што ў партызанскай вайне ім ня ўдасца перамагчы", – лічыць Аляксей Малашэнка з маскоўскага Цэнтру Карнэгі.

На думку іншага аналітыка, Паўла Фэльгэнгаўэра, ня выключана, што Маскве ўсё ж-такі прыйдзецца сесьці за стол перамоваў з Масхадавым і такімі палявымі камандзірамі, як Басаеў і Гелаеў. "Яны не дазволяць ніякаму маскоўскаму стаўленіку сапхнуць сябе з палітычнай сцэны і ў іх дастаткова узброеных прыхільнікаў, каб ваяваць гадамі", – лічыць Фэльгэнгаўэр.

Дарэчы, са свайго боку прэзыдэнт Інгушэтыі Аўшэў лічыць, што на мірныя перамовы з чэчэнскімі сэпаратыстамі ўжо запозна.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG