Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Навіны 05 жніўня 1999 г.


(эфір 4 жніўня)
Ад сёньняшняга дня ўвайшлі ў моц дадаткі у кодэкс аб адміністрацыйных правапарушэньнях, якія ўзмацняюць адказнасьць грамадзянаў і службовых асобаў за перашкоду дзейнасьці супрацоўнікаў ворганаў дзяржбясьпекі. У кодэкс, у прыватнасьці, уведзеныя некалькі новых артыкулаў і адзін зь іх усталёўвае адказнасьць за неяўку грамадзянаў па выкліку для дачы тлумачэньняў у ворганы дзяржбясьпекі. Пракамэнтаваць гэты аспэкт новага дадатку у кодэкс аб адміністрацыйных правапарушэньнях мы папрасілі Валера Костку, старшыню менскага аддзелу Беларускага Гэльсынскага камітэту.

(Костка: ) "Ну вы мабыць мяне больш папрасілі не таму, што я старшыня менскага аддзелу БГК, таму што я былы супрацоўнік КГБ, падпалкоўнік… Таму мне з гэтай нагоды й лягчэй будзе камэнтаваць.

Я лічу, што любыя дзеяньні, калі яны носяць законны характар, павінны выконвацца тады – калі такое патрабаваньне. Але, тут паўстае якраз пытаньне, што пад гэтым момантам законных патрабаваньняў якраз выступаюць незаконныя патрабаваньні. Чаму? Таму што любы грамадзянін выклікаецца ў праваахоўныя ворганы з абавязам міліцыі даць пэўную інфармацыю – калі ён зьяўляецца сьведкам, падазроным ці абвінавачваным. Тады падпісываецца. Адмысловы артыкул кодэкса ёсьць – падпісываецца па дачы запэўна аблыжнай інфармацыі і так далей. Але ў гэтым жа пытаньні могуць злоўжываць – мала каго могуць выклікаць…

Калі ім патрэбная нейкая ўдакладняючая інфармацыя, то яны як супрацоўнікі мусяць самі хадзіць і зьбіраць гэтую інфармацыю, а не выклікаць людзей ва ўстановы. Я вам проста па свайму досьведу скажу, нават ведаючы установу гэтую – камітэт дзяржбясьпекі: разам з адвакатам Паганяйлам, мяне выклікалі ў якасьці сьведкі ў адной крымінальнай справе… І то, як чалавек з нармалёвай нэрвовай сыстэмаю, і ведаючы гэтыя шэрыя калідоры КГБіскай улады, то адчувалі сябе неяк ня надта ўтульна…

Гэта псыхалягічны момант. І таму чалавек, трапляючы ў гэтыя кабінеты, у пэўнам сэнсе адчувае сябе заціснутым – псыхалягічна зажатым. І я тут магу пракамэнтаваць: толькі законныя патрабаваньні трэба безумоўна выконваць. А незаконныя загады не выконваюць, як і не выконваюцца незаконныя патрабаваньні гэтых ворганаў – і праваахоўных і спэцслужбаў…"

(вядучая: ) "Шмат у якіх выпадкаў – як мы ведаем, па сьведчаньнях многіх людзей, у КГБ проста запрашаюць так бы мовіць пагаварыць. Ёсьць такая "фармулёўка". Але сама па сабе позва й выклік у КГБ – яно ж мае такое магічнае ўзьдзеяньне, яно ўнушае ўсё ж такі страх, ужо такі гэнэтычны… Вось гэта цяпер будзе яшчэ ў дадатках – адмова ад прыходу на "пагаварыць" будзе несьці за сабою адміністрацыйнае правапарушэньне…"

(Костка: ) "Алена, скажу шчыра – няма а ні воднага закону, дзе я абавязаны зьяўляцца у КГБ, каб "пагаварыць". Калі я мушу даць нейкія паказаньні (згодна з узбуджанай крымінальнай справаю) – я мушу зьявіцца, я калі проста "пагаварыць" – хай яны прыяжджаюць да цябе ці да мяне і хай гавораць. Навошта мы павінны бегаць па першай гэтай самай, тым больш, што ніхто ня ведае – і хто там зьбіраецца, і аб чым гаварыць?

Сапраўды, гэта псыхалягічны момант ціску на чалавека. І ня кожны чалавек можа вытрымаць гэтай "размовы" ў такіх варунках. Менавіта там, дзе ўсе суровыя і сур'ёзныя, сьцены шэрыя і стаяць чорныя тэлефоны бяз наборнікаў…"

Валер Костка ведае пра што ён гаворыць таму што я на гадаю, на нашае пытанне адказваў былы падпалкоўнік Камэтэта дзяржбясьпекі, Валер Костка, які цяпер зьяўляецца старшынём менскага Гэльсынскага камітэту.

Вядучая Алена Радкевіч, Прага

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG