Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Навіны 03 чэрвеня 1999 г.


Віталь Цыганкоў, Прага

У судовым працэсе над лідарам Курдскай Рабочай партыі Абдулой Аджаланам, бадай, найбольш сэнсацыйнай стала заява Аджалана, што ён жадае пакласьці канец 15-гадовай вайне супраць турэцкай арміі. У сераду курдская рабочая партыя абвясьціла, што падтрымлівае заклік свайго кіраўніка.

У адмысловай заяве КРП называе прапанову Аджалана "сьпелай і адказнай". "Уся арганізацыя, адзіная і згуртаваная, цалкам падтрымлівае намаганьні нашага лідара, - сказана ў заяве, якая была рапаўсюджаная праз курдскае інфармацыйнае агенства Ды І Эм. "Наш старшыня зрабіў вялікую ініцыятыву, якая пасуе сапраўднаму войну" - сцвярджае КРП. Але разам з намерам паўстанцаў вітаць заклік Аджалана пакончыць з варожасьцю, яны падкрэсьліваюць, што гатовыя змагацца далей, калі турэцкі ўлад не дасьць ніякага адказу.

Нагадаем, Аджалану вылучаныя абвінавачваньні, паводле якіх ён можа быць прысуджаны да сьмяротнай кары. У панядзелак, у дзень адкрыцьця судовага працэсу, ён прынёс прабачэньні за сваю ролю ў вайне, якая каштавала каля 30 тысячаў жыцьцяў, уключаючы больш як 5500 турэцкіх салдатаў.

"Калі турэцкая рэспубліка, а таксама хтосьці ў нашым рэгіёне і ва ўсім сьвеце думаюць, што гэта праява слабасьці, то яны робяць вялікую памылку" - настойвае у сваёй заяве Курдская рабочая партыя. "Мы падрыхтаваныя да таго, каб змагацца яшчэ 15 гадоў тым самым спосабам. Але мы кажам, што 15 гадоў вайны - гэта больш чым дастаткова".

Заява Аджалана ў зале суда відавочна была настолькі ж нечаканай для ягоных прыхільнікаў як і для ягоных зацятых ворагаў. Напачатку, КРП не зрабіла ніякага афіцыйнага каментару. Прыхільнікі Аджалана ў Эўропе падзяліліся - некаторыя выказвалі салідарнасьць, іншыя ж прапярэджвалі, што ён мог гаварыць пад удзеяньнем наркотыкаў альбо пад ціскам турэмнікаў.

Заява Аджалана паказвае, што нават у сытуацыі вязьня Аджалан можа захоўваць дастаткова ўлады, каб загадаць скончыць канфлікт у паўднёваўсходняй Турцыі. Аднак пакуль што канфлікт не скончаны. Паўстанцы, як паведамляецца, забілі двух салдатаў у аўторак. Іншы баявік-самагубца ажыцьцявіў атаку на вайсковы пункт.

Пакуль што немагчыма нічога пэўнага сказаць, ці будуць турэцкія ўлады рэагаваць на мірную прапанову Аджалана. На працягу гадоў яны кляліся ніколі не ўступаць ў перамовы і не ісьці на кампрамісы з курдскімі паўстанцамі, якіх яны называюць тэрарыстамі.

Падчас свайго сьведчаньня ў панядзелак, Аджалан сказаў, што жадае заклікаць сваіх байцоў адкласьці зброю. Але ён заўважыў, што курды не будуць задаволеныя, пакуль турэцкі ўрад не гарантуе ім большыя культурныя і моўныя правы. У мінулым турэцкія ўлады заўсёды адхілялі такія заклікі. Яны баяцца, што саступкі прывядуць да патрабаваньняў яшчэ большых саступак, і потым да заклікаў аўтаноміі альбо нават незалежнасьці курдскага рэгіёну.

Апошнімі месяцамі, аднак, прыкметныя палітычныя фігуры, уключаючы судьдзю турэцкага вышэўшага суда, зьвяртаюцца да ўраду адмяніць законы, якія абмяжоўваюць палітычныя свабоды ў Курдыстане. Заканадаўства, у прыватнасьці забараняе, ужываньне курдскай мовы.

Прэзідэнт Турцыі Сулейман Дэмірэль заклікаў курдскіх баявікоў прыслухацца да прапановы свайго лідара і спыніць уззброенае змаганьне. Ён, аднак, ніяк не паказаў, што ўрад плянуе нейкі афіцыйны адказ на заклік Аджалану.

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG