Вышэйшы камісар ААН у справе правоў чалавека Мэры Робінсан сёньня прыбывае
ў Маскву. Яе візыт можа прынесьці далейшыя абвінавачаньні Расеі з нагоды
вайны ў Чачні. Робінсан павінна наведаць Чачню ў той момант, калі расьце
колькасьць сьведчаньняў пра парушэньні расейскай арміяй правоў чалавека.
Палкоўнік расейскай арміі быў арыштаваны за злачынства ў Чачні якраз
напярэдадні гэтага візыту. Як устаноўлена сьледзтвам, 27 сакавіка камандзёр
160-га танкавага палка Юры Буданаў у вёсцы Тангі пад пагрозай зброі забраў
з дому Буцыевых іх 18 гадовую дачку, згвалціў яе, пасьля чаго задушыў і
загадаў падначаленым закапаць труп у лесе.
Ваенная пракуратура Расеі, якая арыштавала палкоўніка Буданава, сьцьвярджае,
што гэта першы факт згвалтаваньня ў Чачні, хаця міжнародныя праваабарончыя
арганізацыі заяўляюць пра шматлікія зафіксаваныя факты. Нагадаю, што Міжнародны
трыбунал у Гаазе згвалтаваньні пад час вайсковых дзеяньняў разглядае як
вайсковыя злачынствы.
Расейскае камандаваньне таксама мусіла прызнаць, што, нягледзячы на
сумны вопыт гібелі роты пскоўскіх дэсантнікаў, яшчэ дзьве расейскія калёны
патрапілі у чачэнскую засаду. Прызнаецца, што 4 салдаты забітыя, 30 – параненыя,
лёс яшчэ каля трох дзясяткаў высвятляецца.
Спачатку Расея не давала згоды на візыт Мэры Робінсан. Выступаючы на
мінулым тыдні ў Жэнэве, Робінсан гаварыла пра пакуты, якія церпяць мірныя
грамадзяне ў Чачні і настойвала, што для вінаватых у гэтым ня можа быць
ні адрозьненьняў, ні схову, ні беспакаранасьці.
Аналітык правабарончай арганізацыі Freedom House Арх Пудзінгтан тым
ня менш лічыць, што Расея можа спадзявацца на аб’ектыўны падыход з боку
Робінсан:
(Пудзінгтан: ) “Гэта жанчына, якая паедзе і ўзважыць факты, сытуацыю
на аснове ўбачанага на месцы. Я ня думаю, што яна з тых, хто проста паставіць
Расею да сьценкі і праігнаруе злачынствы, зьдзейсьненыя чачэнцамі”,
- сказаў амэрыканскі аналітык Арх Пудзінгтан. Ён таксама адзначыў,
што крытычны голас Мэры Робінсан таксама гучаў і пад час югаслаўскай кампаніі
НАТА , і пад час сэрбскіх этнічных чыстак у Косаве, і што яна, такім чынам,
ёсьць незалежным голасам у справе правоў чалавека.
Аўтарытэтныя правабарончыя арганізацыі Amnesty International і Human
Rights Watch у сваіх апошніх заявах абвінавацілі расейскіх вайскоўцаў за
факты гвалту і катаваньняў у Чачні, а таксама адзначылі ўтойваньне інфармацыі
адтуль. Дэлегацыя рады Эўропы пасьля свайго візыту ў раён канфлікту прызнала,
што абодва бакі – як расейскі, так і чачэнскі – вінаватыя ў сур’ёзных парушэньнях
правоў чалавека.
Рада Эўропы павінна на наступным тыдні прыняць рашэньне: ці можа быць
у сувязі з гэтым захаванае сяброўства Расеі ў арганізацыі.
Расейскія прадстаўнікі, адказваючы на міжнародную крытыку, пастаянна
падкрэсьліваюць, што чачэнскую апэрацыю справакавалі самі чачэнцы. Так,
у сераду, сустракаючыся з прадстаўнікамі камісіі ў справе правоў чалавека,
Сяргей Аржанікідзэ, намесьнік расейскага міністра замежных справаў сказаў,
наступнае:
(Аржанікідзэ: ) “Ні адна дзяржава ня стала б мірыцца з такім падрывам
асноваў свайго існаваньня. Таму было прынятае адзіна правільнае рашэньне
– ліквідаваць цэнтар міжнароднага тэрарызму сілай”.
Такую пазыцыю напярэдадні візыту Мэры Робінсан яшчэ раз агучыў прадстаўнік
расейскага міністэрства замежных справаў.
Сам факт, што Расея дазволіла візыт Робінсан у раён канфлікту, расцэньваецца,
як вяртаньне Расеі да дыялёгу. Акрамя таго, паводле заявы Ястржэмбскага,
дазволены і доступ у Чачню дэлегацыі Міжнароднага Чырвонага Крыжа. Арганізацыя
Чырвонага Крыжа спыніла свае візыты ў Чачню ў 1996-м годзе, калі былі забітыя
шэсьць яе міжнародных экспэртаў.
Алена Ціхановіч
Самае папулярнае
1