Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Чаму ахвярнасьць Каваленкі не мабілізавала грамадзтва?


Акудовіч пра Каваленку, царкву і касьцёл
пачакайце

No media source currently available

0:00 0:01:52 0:00

Акудовіч пра Каваленку, царкву і касьцёл

Палітвязень Сяргей Каваленка, які шмат дзён трымае галадоўку за кратамі, — у цяжкім стане. У чым незвычайнасьць сытуацыі зь Сяргеем? Ці лічыць грамадзтва яго героем? Чаму галава каталіцкай царквы на Беларусі асудзіў паводзіны Сяргея Каваленкі?

Удзельнікі: філёзаф, культуроляг Валянцін Акудовіч і галоўны рэдактар часопісу «Архэ» Валерка Булгакаў.

У чым незвычайнасьць сытуацыі зь Сяргеем Каваленкам?


Валер Карбалевіч: «У Беларусі галадоўкі — справа звыклая. Хто толькі не галадаваў, выстаўляючы нейкія патрабаваньні: і дэпутаты Палаты прадстаўнікоў, і прадпрымальнікі, і вернікі, і іншыя. Але сытуацыя з галадоўкай Сяргея Каваленкі мае свае асаблівасьці. Каваленка галадае за кратамі. У чымсьці гэта можна параўнаць з галадоўкай былога кандыдата ў прэзыдэнты Аляксандра Казуліна. У чым незвычайнасьць сытуацыі зь Сяргеем?»

Валянцін Акудовіч: «Сапраўды, гісторыя нашага супраціву ведае шмат галадовак. Але ўсе яны былі супраць несправядлівасьці як такой. У чым адрозьненьне галадоўкі Каваленкі?

Галадаць да канца, да сьмерці дзеля справядлівасьці ў краіне, дзе несправядлівасьці так поўна, што аж пераліваецца, трохі нонсэнс. А калі наш сёньняшні герой сказаў, што будзе галадаваць да канца, то яму далі веры. Бо гэта пацьвярджаў ранейшы чын яго змаганьня. Цяпер ён галадае ня дзеля справядлівасьці. У аснове ягонай галадоўкі ляжыць высокі сымбаль. І ён аддаецца яму з усёй сілай духа і шчырасьцю сумленьня. Вось такое ў Беларусі ўпершыню. Таму галадоўка задае такую высокую плянку, вышэй за якую ўжо не бывае».

Валерка Булгакаў: «Ніхто з галадоўшчыкаў найноўшай пары не праявіў такой самаахвярнасьці, паставіўшы сябе на мяжу жыцьця і сьмерці (а дактары ня могуць сказаць, ці ня пройдзены пункт невяртаньня), дзеля нацыянальнай ідэі, а не абстрактнай справядлівасьці. Ён пацярпеў за бяскрыўдны жарт — вывесіў бел-чырвона-белы сьцяг на навагодняй ёлцы. Выпадак з Каваленкам паказвае, што на 18-ты год лукашэнкаўскага кіраваньня беларусы, адданыя нацыянальным каштоўнасьцям, ідуць на самыя адчайныя, згубныя з гледзішча абывацельскай рацыянальнасьці акцыі, каб адстаяць ня ўласнае жыцьцё, а каб падкрэсьліць, у якой нацыянальнай катастрофе жыве Беларусь».

Ці лічыць грамадзтва яго героем?


Карбалевіч: «Сп. Акудовіч, вы назвалі Сяргея Каваленку героем. Але ці лічыць яго героем грамадзтва? Няхай нават незалежнае грамадзтва? Чаму грамадзкі рэзананс не адпавядае маштабу падзеі?»

Акудовіч: «Ідэя гераізму ў сучасным сьвеце згубіла сваю актуальнасьць. Былі доўгія эпохі, калі паміраць за князя, імпэратара было нармальнай і нават сьвятой справай. Сёньня палітыкі нават у рытарычным дыскурсе не клянуцца, напрыклад, памерці за Францыю ці за брытанскі сьцяг.

Таму цяперашняя сытуацыя ў Беларусі выглядае фантастычнай. З аднаго, цёмнага боку — у нас апошні дыктатар Эўропы. З другога, сьветлага боку — у нас апошні герой Эўропы, які гатовы загінуць за сымбалічную каштоўнасьць, за нацыянальны сьцяг.
Увогуле ў беларусаў сымбалічныя каштоўнасьці ніколі не былі каштоўнасьцямі.

Увогуле ў беларусаў сымбалічныя каштоўнасьці ніколі не былі каштоўнасьцямі. Мэнтальнасьць беларусаў сфармаваная на сацыяльных, а не сымбалічных каштоўнасьцях. Таму, думаю, простыя беларусы, калі яны і абмяркоўваюць сытуацыю зь Сяргеем Каваленкам, то ацэньваюць скептычна. Іншая рэч, чаму нашы палітычныя партыі, грамадзкія рухі не арганізоўваюць масавых акцыяў у падтрымку Сяргея».

Булгакаў: «Не пагаджуся з сп. Акудовічам, што беларусы ня здольныя паміраць за сымбалічныя каштоўнасьці. Досьвед толькі ХХ стагодзьдзя сьведчыць, што паміралі, і масава. Узяць хаця б апошнюю ўсясьветную вайну.

Чаму слабы грамадзкі рэзананс? Ёсьць некалькі фактараў. Па-першае, моц дзяржаўнай прапаганды. Людзі, якія дамагаюцца нейкіх палітычных ці нацыянальных правоў, падаюцца як „адмарозкі“, „ворагі народу“, дробныя гарадзкія вар’яты».

Карбалевіч: «Апошнія сацыялягічныя апытаньні паказваюць, што колькасьць тых, хто давярае ўладам і іхнай прапагандзе, меншая, чым тых, хто не давярае».

Булгакаў: «Але апазыцыі давярае яшчэ менш людзей, чым уладзе. І гэта сьведчыць пра сілу і эфэктыўнасьць лукашэнкаўскай прапаганды.
Мы маем пасіўнасьць асноўнага ядра беларускага грамадзтва, якое жвавей рэагуе на сацыяльныя лёзунгі, чым на палітычныя.

Па-другое, мы маем пасіўнасьць асноўнага ядра беларускага грамадзтва, якое жвавей рэагуе на сацыяльныя лёзунгі, чым на палітычныя. Галадоўка Каваленкі — гэта самая рэзанансная і велічная падзея ў грамадзка-палітычным жыцьці краіны гэтым годам. І слабая рэакцыя на яе паказвае, што той крытычнай масы, крытычнай тэмпэратуры, за якой пачынаецца запаленьне грамадзкага цела, Беларусь яшчэ не дасягнула.

Па-трэцяе, любая кампанія — гэта вынік арганізацыйных высілкаў. Трэба, каб хтосьці прыклаў намаганьні, каб тая ці іншая грамадзкая падзея трапіла ў фокус увагі. Апазыцыйныя сілы Беларусі дагэтуль залізваюць раны, яны напалову ў летаргічным стане».

Чаму галава каталіцкай царквы асудзіў паводзіны Каваленкі?


Карбалевіч: «Шмат хто чакаў і працягвае чакаць нейкай рэакцыі з боку царквы, канфэсіяў на сытуацыю з палітвязьнямі, Сяргеем Каваленкам. І вось галава каталіцкай царквы на Беларусі арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч не падтрымаў, а фактычна асудзіў паводзіны Сяргея Каваленкі. Як вы гэта пракамэнтуеце?»

Акудовіч: «На жаль, царква сталася найперш палітычным інстытутам. І таму на першым месцы ў яе не дабро і мілажаль, а „Realpolitik“, прагматыка. Калі б на першым месцы было дабро і мілажаль, то вышэйшыя герархі і праваслаўнай, і каталіцкай царквы зьвярнуліся б да палітычнай улады з просьбай выратаваць Сяргея Каваленку. Тым больш што гэта не забойца, не рабаўнік, а чалавек, які пакутуе за высокую нацыянальную каштоўнасьць. Але яны ня хочуць сварыцца з уладай. Таму яны і паводзяць сябе так, што не хапае абурэньня.

Хачу зьвярнуцца да Сяргея Каваленкі. У мяне няма аргумэнтаў, каб угаварыць вас спыніць галадоўку. Але ўсё ж прашу, калі ласка, не рабіце гэтага самагубства».

Булгакаў: «Просты камэнтар палягае ў тым, што і арцыбіскуп Кандрусевіч, і сп. Акудовіч, і я, і ўсе нармальныя людзі не зацікаўленыя ў тым, каб Сяргей Каваленка памёр. Калі б Кандрусевіч падтрымаў галадоўку, то ён мог бы быць ускосна датычны да магчымай сьмерці чалавека. Гэта цяжка сабе ўявіць. У гэтым праяўляецца хрысьціянская этыка.

Калі паглядзець шырэй, то ў якасьці філязофскай базы такой пазыцыі можа быць асьцярога, што для часткі беларусаў нацыя робіцца большай каштоўнасьцю, чым Бог. У хрысьціянскай дактрыне чалавек ня мае права распараджацца ўласным жыцьцём. Бо ён жыве згодна з промыслам Божым. А выпадак Каваленкі будзіць дыскусіі на тэму, ці ёсьць нацыя той каштоўнасьцю, у імя якой можна паміраць.

Сама пастаноўка пытаньня — досыць новая для чалавека. Толькі апошнія два стагодзьдзі нацыя стала той сьвятыняй, у імя якой можна скласьці сваё жыцьцё.

Пра палітычнае прыстасаванства царквы не хачу гаварыць. Бо гэтая тэма, з аднаго боку, досыць заежджаная. А зь іншага боку, яна мае свае вузкія месцы».

Яшчэ на гэтую тэму

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG