Радкі ў памяць Галіны Сямдзянавай я пішу ў дзень, калі адзначаецца 20-годзьдзе прыняцьця бел-чырвона-белага сьцяга і герба “Пагоня” ў якасьці дзяржаўных сымбаляў. Дакладней – павінна было б адзначацца, калі б краіна была такой, як Галіна пра яе марыла і дзеля якой працавала.
У такой краіне ў гэты дзень яе імя было б на першым месцы – бо менавіта Сямдзянава ўнесла ў Авальную залю бел-чырвона-белы сьцяг.
Відаць, мне трэба было б прыгадаць, якім чалавекам была Галіна, расказаць нейкія пазапалітычныя эпізоды, і так бы зрабіў – зноў жа, пры іншых абставінах, калі б кожны школьнік ці студэнт ведаў пра тых, хто здабыў краіне Незалежнасьць. У Беларусі – інакш. Прозьвішчы гэтых людзей выцертыя з афіцыйнай гісторыі. Таму сёньня скажу пра Галіну як пра палітыка і колішняга калегу па Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце.
Паводзіны Галіны Сямдзянавай у Вярхоўным Савеце XII скліканьня можна назваць толькі адным словам – гераічныя.
Бачу яе ў дні красавіцкіх страйкаў 1991-га, калі яна ўвайшла ў залю, дзе ішло паседжаньне Прэзыдыюму ВС, і перадала ўльтыматум аршанскіх рабочых: “Калі праз 7 хвілінаў ня будзе адказу, людзі лягуць на рэйкі”. Рэплікі раззлаваных дэпутатаў-камуністаў яна выслухала з усьмешкай. Міністар унутраных спраў і старшыня КДБ не абмежаваліся рэплікамі; на Сямдзянаву прамовы генэралаў не падзейнічалі.
Прыгадваю яе выступ 13 чэрвеня 1991 году, калі дэпутаты БНФ дамагаліся праўды пра Чарнобыль (відэазапіс таго выступу, на шчасьце, захаваўся).
У дні путчу 19-21 жніўня Галіна сярод першых падпісала заяву Апазыцыі БНФ, у якой путчысты былі названыя злачынцамі.
Дні 24-25 жніўня 1991-га, калі надзвычайная сэсія Вярхоўнага Савету абвясьціла незалежнасьць, упісалі імя Галіны Сямдзянавай у беларускую гісторыю назаўсёды.
Гэта менавіта Галіна Сямдзянава на просьбу Пазьняка ўнесла перад пачаткам сэсіі ў прэзыдыюм авальнай залі бел-чырвона-белы сьцяг (нарэшце знайшоўся здымак, і спадзяюся, што цяпер “вэрсіі” легенды з удзелам дырэктара саўгасу ці касманаўта зьнікнуць).
Галіна Сямдзянава ўнесла нацыянальны сьцяг у Вярхоўны Савет, раніца 24 жніўня 1991 г.
А потым, калі на трыбуну пайшоў 1-ы сакратар ЦК КПБ, Сямдзянава стала паміж ім і мікрафонам – і колішні ўладар рэспублікі быў вымушаны паплесьціся на месца. Менавіта гэта псыхалягічна зламала пракамуністычную дэпутацкую большасьць, і мы дамагліся Незалежнасьці.
Дэпутаты зганяюць з трыбуны 1-га сакратара ЦК КПБ А. Малафеева. У цэнтры - Галіна Сямдзянава. 24 жніўня 1991 г.
У пачатку верасьня 1991-га Галіна Сямдзянава курыравала стварэньне “вайсковага блёку” законапраектаў, якія Апазыцыя БНФ падрыхтавала на 6-ю нечарговую сэсію – гэтых законапраектаў было 16. Калі тэксты перадаваліся ў сакратарыят ВС на раздрукоўку, нехта з дэпутатаў павінен быў завізаваць іх сваім подпісам, гэта была простая фармальнасьць, але тое, што пад прапановамі на верасьнёўскую 1991 году сэсію аб стварэньні ўласнага войска і аб прыняцьці бел-чырвона-белага сьцяга і герба “Пагоня” ў якасьці дзяржаўных сымбаляў стаіць подпіс менавіта Галіны Сямдзянавай, якая ўнесла ў Авальную залю нацыянальны сьцяг, сёньня мне бачыцца сымбалічным.
Пасьля дасягненьня незалежнасьці Галіна займалася праблемамі стварэньня беларускага войска – фактычна насуперак генэралітэту, які бачыў сябе пад маскоўскім Генштабам, і міністру абароны, які звольніў з войска сотні беларускіх патрыётаў. Неяк у тыя гады адзін генэрал у мяне запытаўся: "Ну і каго вы, БНФ, маеце ў міністры абароны, калі прыйдзеце да ўлады, няўжо Сямдзянаву?" Генэрал ня мог паверыць, што ў дэмакратычных краінах жанчыны займаюць гэтую пасаду. Бясспрэчна, што Сямдзянава была б ідэальным міністрам абароны. Ды сталася інакш, і цяпер генэралы аддаюць чэсьць не жанчыне, а сямігадоваму хлапчуку.
Вясной і летам 1992 году Галіна Сямдзянава езьдзіла па абласьцях і раёнах, дамагаючыся ад чыноўнікаў выкананьня працэдураў Закону аб рэфэрэндуме – калі б тады была прынятая ініцыятыва БНФ аб датэрміновых выбарах, гісторыя Беларусі, перакананы, пайшла б іншым шляхам.
11 красавіка 1995 году, калі мы, 19 дэпутатаў БНФ, абвясьцілі галадоўку супраць зьнявагі нацыянальных дзяржаўных сымбаляў і беларускай мовы, то, добра ведаючы, які чалавек сядзіць ззаду нас за прэзыдэнцкай трыбунай, не дапускалі варыянту ўдзелу ў галадоўцы жанчыны. Але менавіта праз Галіну мы трымалі сувязь з даверанымі асобамі ў тую ноч.
Галіна Сямдзянава ўзначальвала Беларускую асацыяцыю вайскоўцаў “Вяртаньне” і працавала ў Камісіі па экалёгіі ВС Беларусі. Шкада, што, уратаваўшы больш як чатыры тысячы вайскоўцаў (а вяртаньне іх у Беларусь зь месцаў, якія былі “гарачымі пунктамі” ці патэнцыйна маглі імі стаць, інакш чым ратаваньнем не назавеш) і невядома колькі тысяч жыхароў Беларусі (дэпутатам тады ўдавалася дамагацца і перасяленьня з забруджаных Чарнобылем раёнаў, і выкананьня экалягічных нарматываў), Галіна не ўратавалася сама ад хваробы, якая косіць усё больш людзей у Беларусі, і зусім не старога веку.
Мы, яе калегі і сябры, будзем заўсёды памятаць Галіну Сямдзянаву, а надыдзе час – успомніць пра яе і Беларусь.
У такой краіне ў гэты дзень яе імя было б на першым месцы – бо менавіта Сямдзянава ўнесла ў Авальную залю бел-чырвона-белы сьцяг.
Відаць, мне трэба было б прыгадаць, якім чалавекам была Галіна, расказаць нейкія пазапалітычныя эпізоды, і так бы зрабіў – зноў жа, пры іншых абставінах, калі б кожны школьнік ці студэнт ведаў пра тых, хто здабыў краіне Незалежнасьць. У Беларусі – інакш. Прозьвішчы гэтых людзей выцертыя з афіцыйнай гісторыі. Таму сёньня скажу пра Галіну як пра палітыка і колішняга калегу па Апазыцыі БНФ у Вярхоўным Савеце.
Паводзіны Галіны Сямдзянавай у Вярхоўным Савеце XII скліканьня можна назваць толькі адным словам – гераічныя.
Бачу яе ў дні красавіцкіх страйкаў 1991-га, калі яна ўвайшла ў залю, дзе ішло паседжаньне Прэзыдыюму ВС, і перадала ўльтыматум аршанскіх рабочых: “Калі праз 7 хвілінаў ня будзе адказу, людзі лягуць на рэйкі”. Рэплікі раззлаваных дэпутатаў-камуністаў яна выслухала з усьмешкай. Міністар унутраных спраў і старшыня КДБ не абмежаваліся рэплікамі; на Сямдзянаву прамовы генэралаў не падзейнічалі.
Прыгадваю яе выступ 13 чэрвеня 1991 году, калі дэпутаты БНФ дамагаліся праўды пра Чарнобыль (відэазапіс таго выступу, на шчасьце, захаваўся).
У дні путчу 19-21 жніўня Галіна сярод першых падпісала заяву Апазыцыі БНФ, у якой путчысты былі названыя злачынцамі.
Дні 24-25 жніўня 1991-га, калі надзвычайная сэсія Вярхоўнага Савету абвясьціла незалежнасьць, упісалі імя Галіны Сямдзянавай у беларускую гісторыю назаўсёды.
Гэта менавіта Галіна Сямдзянава на просьбу Пазьняка ўнесла перад пачаткам сэсіі ў прэзыдыюм авальнай залі бел-чырвона-белы сьцяг (нарэшце знайшоўся здымак, і спадзяюся, што цяпер “вэрсіі” легенды з удзелам дырэктара саўгасу ці касманаўта зьнікнуць).
А потым, калі на трыбуну пайшоў 1-ы сакратар ЦК КПБ, Сямдзянава стала паміж ім і мікрафонам – і колішні ўладар рэспублікі быў вымушаны паплесьціся на месца. Менавіта гэта псыхалягічна зламала пракамуністычную дэпутацкую большасьць, і мы дамагліся Незалежнасьці.
У пачатку верасьня 1991-га Галіна Сямдзянава курыравала стварэньне “вайсковага блёку” законапраектаў, якія Апазыцыя БНФ падрыхтавала на 6-ю нечарговую сэсію – гэтых законапраектаў было 16. Калі тэксты перадаваліся ў сакратарыят ВС на раздрукоўку, нехта з дэпутатаў павінен быў завізаваць іх сваім подпісам, гэта была простая фармальнасьць, але тое, што пад прапановамі на верасьнёўскую 1991 году сэсію аб стварэньні ўласнага войска і аб прыняцьці бел-чырвона-белага сьцяга і герба “Пагоня” ў якасьці дзяржаўных сымбаляў стаіць подпіс менавіта Галіны Сямдзянавай, якая ўнесла ў Авальную залю нацыянальны сьцяг, сёньня мне бачыцца сымбалічным.
Пасьля дасягненьня незалежнасьці Галіна займалася праблемамі стварэньня беларускага войска – фактычна насуперак генэралітэту, які бачыў сябе пад маскоўскім Генштабам, і міністру абароны, які звольніў з войска сотні беларускіх патрыётаў. Неяк у тыя гады адзін генэрал у мяне запытаўся: "Ну і каго вы, БНФ, маеце ў міністры абароны, калі прыйдзеце да ўлады, няўжо Сямдзянаву?" Генэрал ня мог паверыць, што ў дэмакратычных краінах жанчыны займаюць гэтую пасаду. Бясспрэчна, што Сямдзянава была б ідэальным міністрам абароны. Ды сталася інакш, і цяпер генэралы аддаюць чэсьць не жанчыне, а сямігадоваму хлапчуку.
Вясной і летам 1992 году Галіна Сямдзянава езьдзіла па абласьцях і раёнах, дамагаючыся ад чыноўнікаў выкананьня працэдураў Закону аб рэфэрэндуме – калі б тады была прынятая ініцыятыва БНФ аб датэрміновых выбарах, гісторыя Беларусі, перакананы, пайшла б іншым шляхам.
11 красавіка 1995 году, калі мы, 19 дэпутатаў БНФ, абвясьцілі галадоўку супраць зьнявагі нацыянальных дзяржаўных сымбаляў і беларускай мовы, то, добра ведаючы, які чалавек сядзіць ззаду нас за прэзыдэнцкай трыбунай, не дапускалі варыянту ўдзелу ў галадоўцы жанчыны. Але менавіта праз Галіну мы трымалі сувязь з даверанымі асобамі ў тую ноч.
Галіна Сямдзянава ўзначальвала Беларускую асацыяцыю вайскоўцаў “Вяртаньне” і працавала ў Камісіі па экалёгіі ВС Беларусі. Шкада, што, уратаваўшы больш як чатыры тысячы вайскоўцаў (а вяртаньне іх у Беларусь зь месцаў, якія былі “гарачымі пунктамі” ці патэнцыйна маглі імі стаць, інакш чым ратаваньнем не назавеш) і невядома колькі тысяч жыхароў Беларусі (дэпутатам тады ўдавалася дамагацца і перасяленьня з забруджаных Чарнобылем раёнаў, і выкананьня экалягічных нарматываў), Галіна не ўратавалася сама ад хваробы, якая косіць усё больш людзей у Беларусі, і зусім не старога веку.
Мы, яе калегі і сябры, будзем заўсёды памятаць Галіну Сямдзянаву, а надыдзе час – успомніць пра яе і Беларусь.
