Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Шушкевіч: “Пры Ельцыне ў Расеі дэмакратыі было больш”


Станіслаў Шушкевіч
Станіслаў Шушкевіч
Ацаніць асобу Барыса Ельцына, якому 1 лютага споўнілася б 80 гадоў, мы папрасілі старшыню ВС 12 скліканьня Станіслава Шушкевіча.

Навумчык: Станіслаў Станіслававіч, як бы Вы ацанілі Ельцына як палітыка, як чалавека, і як бы вы маглі параўнаць яго зь цяперашнімі кіраўнікамі Расеі?

Належнага такту, належных паводзінаў адносна Ельцына ў Пуціна не было і няма. .
Шушкевіч:
Перш за ўсё, гэта кіраўніцтва, якое сёньня, у адрозьненьне ад іншых дыктатур на прасторах СНД, называецца двухгаловай дыктатурай, спасылаецца на тое, што пры Ельцыне было ўсё дрэнна, а вось, як прыйшоў Пуцін, стала ўсё добра. Гэта звычайная зьява: калі той усё зрабіў для таго, каб наступіла паляпшэньне, вынікі гэтыя былі прысвоеныя няўдзячнымі насьледнікамі. Пры тым сам Ельцын вызначыў Пуціна як свайго пераемніка. І я б сказаў, што належнага такту, належных паводзінаў адносна Ельцына ў Пуціна не было і няма.

Барыс Ельнын на танку, 19 жніўня 1991 г.
Цяпер, калі я сустракаюся ў Расеі з тымі, хто быў на з'ездзе народных дэпутатаў СССР у апазыцыі да тагачаснай камуністычнай улады, яны застаюцца ў апазыцыі і да гэтай улады, таму што гэта ўлада аўтарытарная, яна хоча зрабіць так, каб у Расеі было так, як у Беларусі, каб адміністратыўным рэсурсам можна было вырашаць любыя пытаньні. Паводле ацэнак прафэсіяналаў, сёньня гэтыя пытаньні адміністратыўным рэсурсам вырашаюцца працэнтаў на 70, а яны хочуць, каб былі ўсе 100.

Ельцын не прыходзіў да ўлады, каб сказаць «мы будзем мачыць іх у сарціры»
Цяпер усе заўважылі, што пры Ельцыне ў Расеі дэмакратыі было значна болей, болей свабоды, у тым ліку мас-мэдыя. Ельцын сам мне нават казаў у Беларусі : я журналістаў не арыштоўваю. Ельцын час ад часу не заўважаў хто ёсьць хто сярод новых людзей, якія маглі да яго лоўка прыстасавацца. Іншага папроку ў бок Ельцына я б не прамовіў. І калі сёньня ў Расеі адбываюцца жудасныя рэчы, то я прыгадваю, што Ельцын не прыходзіў да ўлады, каб сказаць «мы будзем мачыць іх у сарціры»… Я гляджу, што зараз у Расеі людзі гінуць у такіх тэрактах, якія ў нармальная дзяржаве немагчымыя, бо там здагадваюцца ліквідаваць прычыны тэрарызму, а не іх выканаўцаў, якія і так самі сябе зьнішчаюць. Няма гэтай палітыкі, якая была ў Ельцына, я вельмі пра гэта шкадую.

Навумчык: Станіслаў Станіслававіч, Вы сустракаліся з Ельцыным, як кажуць, і «па-за пратаколам», і – як бы гэта далікатна сфармуляваць пытаньне , -- наколькі на яго ўплывала традыцыйная расейскай хвароба, якая…

Ельцын ня мог бы стаць Ельцыным, не валодаючы мастацтвам піць гарэлку.
Шушкевіч:
Сяргей, я зразумеў вашае пытаньне. Ельцын ня мог бы стаць Ельцыным, не валодаючы мастацтвам піць гарэлку. Ён уздымаўся ў асяродзьдзі тых, у каго гэта было галоўным козырам. Ён умеў гэта рабіць, але часам абставіны былі такія, што крышку захапляўся гэтым. Але ў якім бы узвышаным ці падаўленым гарэлкай стане ён нібыў, ён не мяняў свайго стаўленьня да пытаньня, якое зь ім імкнуліся вырашыць. Сьведкам такога падыходу я быў не адзін раз. Я бачыў паводзіны людзей Назарбаева, якія замест чаю налівалі яму каньяк, хаця яго ахоўнік спрабаваў наліць менавіта чай, але паўтараю, Ельцын не мяняў сваіх поглядаў і нападпіпку.

Леанід Краўчук, Станіслаў Шушкевіч, Барыс Ельцын. Віскулі, сьнежань 1991 г.
Навумчык:
Гаворачы з Шушкевічам пра Ельцына, нельга не прыгадаць гістарычныя Віскулі. Як бы, вярнуўшыся на 20 гадоў назад, Вы ацанілі яго ролю ў распадзе імрэрыі?

Расея пайшла па шляху аўтарытарызацыі рэжыму і гэта зусім ня тое, да чаго імкнуўся Ельцын і што рабіў
Шушкевіч:
Мы забыліся, што Ельцын што гаварыў па нацыянальным пытаньні: бярыце свабоды колькі хочаце, колькі можаце ўзяць. І мне здаецца, што ажыўленьне пэўных нацыянальных аб'яднаньняў, нацыянальных суб'ектаў Расейскай Федэрацыі , напрыклад, Татарстану, адбылося дзякуючы Ельцыну. Сёньня гэта іншы край, калі там стаяць разумныя кіраўнікі і ўладкоўваюць свае стасункі ў межах Расейскай Федэрацыі. Але той уціск, што адбываецца зараз, гэта абсалютна ня тое, што было пры Ельцыне. І больш за тое. Ельцын і яго кіраўнік спраў Чубайс праводзілі вельмі лягічную палітыку спаборніцтва тых, хто прадстаўняў мясцовую ўладу і тых, хто прадстаўляў федэральную ўладу. Цяпер у Расеі пабудаваная піраміда. Расея пайшла па шляху аўтарытарызацыі рэжыму і гэта зусім ня тое, да чаго імкнуўся Ельцын і што рабіў. У тым асяродзьдзі, у якім знаходзіўся Ельцын, яму прыходзілася лавіраваць, ісьці напрамкі да дэмакратыі было немагчыма. Былі пэўныя прыпынкі, былі тармажэньні, але накірунак быў адназначны.
Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG