Нацыянальная прэмія за абарону правоў чалавека была заснаваная «Хартыяй’97» у 1998 годзе. Сярод ляўрэатаў прэміі мінулых гадоў былі абаронцы намётавага мястэчка на Кастрычніцкай плошчы Менску, палітвязьні, вернікі, якія ўдзельнічалі ў галадоўцы ў абарону храму пратэстанцкай царквы «Новае жыцьцё», журналісты і іншыя асобы. Паводле каардынатара «Хартыі’97» Зьмітра Бандарэнкі, гэты год адметны тым, што ў Беларусі аднавіўся інстытут палітвязьняў:
«Менавіта таму палітвязьні і людзі, якія актыўна змагаліся, каб палітвязьняў не было ў Беларусі, гэта галоўныя намінанты. Таму гэта і Арцём Дубскі, які прызнаны «Міжнароднай амністыяй» вязьнем сумленьня, гэта Асіпенка, Лявонаў і Аўтуховіч. І, безумоўна, гэта маладыя людзі, якія актыўна змагаліся, удзельнічалі ў кампаніі «Свабоду палітвязьням!».
Максім ВінярскіГэта Макс Вінярскі і Зьміцер Бародка. Гэта мужныя людзі, якіх шмат зьбівалі падчас акцыяў, яны сядзелі ў турмах, падпадалі пад штрафы, запалохваньні... Безумоўна, вельмі яркая асоба ў змаганьні за правы чалавека, у змаганьні за права заставацца беларусам і захоўваць беларускую мову ў войску — гэта Франак Вячорка. І маем сёлета такі жахлівы выпадак — сьмерць праваабаронцы з Салігорску Яны Паляковай, якая была прыгавораная да двух з паловай гадоў «хіміі».
Цырымонія ўручэньня прэміяў плянуецца ў другой палове сьнежня. Адзін зь ляўрэатаў, актывіст руху «Эўрапейская Беларусь» Максім Вінярскі правёў у турмах больш за 110 дзён:
«Галоўнае — каб вызвалілі палітвязьняў, каб у нашай краіне не было „эскадронаў сьмерці“. Галоўнае — каб у нас была ўсталяваная дэмакратыя. Галоўнае — каб былі спыненыя палітычныя перасьледы. Трэба карыстаць кожную магчымасьць, каб данесьці да людзей тое, што ніводзін з нас ня можа быць свабодны, пакуль у турме сядзяць людзі па палітычных перакананьнях».
«Менавіта таму палітвязьні і людзі, якія актыўна змагаліся, каб палітвязьняў не было ў Беларусі, гэта галоўныя намінанты. Таму гэта і Арцём Дубскі, які прызнаны «Міжнароднай амністыяй» вязьнем сумленьня, гэта Асіпенка, Лявонаў і Аўтуховіч. І, безумоўна, гэта маладыя людзі, якія актыўна змагаліся, удзельнічалі ў кампаніі «Свабоду палітвязьням!».
Цырымонія ўручэньня прэміяў плянуецца ў другой палове сьнежня. Адзін зь ляўрэатаў, актывіст руху «Эўрапейская Беларусь» Максім Вінярскі правёў у турмах больш за 110 дзён:
«Галоўнае — каб вызвалілі палітвязьняў, каб у нашай краіне не было „эскадронаў сьмерці“. Галоўнае — каб у нас была ўсталяваная дэмакратыя. Галоўнае — каб былі спыненыя палітычныя перасьледы. Трэба карыстаць кожную магчымасьць, каб данесьці да людзей тое, што ніводзін з нас ня можа быць свабодны, пакуль у турме сядзяць людзі па палітычных перакананьнях».
