Удзельнікі: намесьнік галоўнага рэдактара газэты “Товарищ” Анатоль Гуляеў зь Менску і дацэнт Маскоўскага дзяржаўнага інстытуту міжнародных дачыненьняў Кірыл Коктыш з Масквы.
Дзеля чаго ладзілася прэсавая канфэрэнцыя?
Валер Карбалевіч: “Пасьля азнаямленьня з стэнаграмай прэсавай канфэрэнцыі прэзыдэнта Расеі зь беларускімі журналістамі складаецца ўражаньне, што сам факт гэтага мерапрыемства больш цікавы, чым зьмест адказаў Мядзьведзева. Чаго раптам захацелася расейскаму прэзыдэнту паразмаўляць з прадстаўнікамі беларускіх мэдыяў? Навошта іх запрасілі ў рэзыдэнцыю “Барвіха”?”
Анатоль Гуляеў: “У мяне і маіх калегаў — самыя лепшыя ўражаньні ад гэтай прэсавай канфэрэнцыі. Я згодзен, што сам факт гэтага мерапрыемства больш цікавы, чым зьмест адказаў Мядзьведзева. Бо тое, што было сказана, гучала і раней.
Існуе некалькі прычынаў правядзеньня гэтай прэсавай канфэрэнцыі. Мядзьведзеў адзначыў, што Лукашэнка даўно выкарыстоўвае практыку камунікацыі з расейскімі журналістамі. Таму цяпер і ён будзе ладзіць такія мерапрыемствы.
Анатоль Гуляеў
Пасланьне Мядзьведзева мае некалькі адрасатаў. Напрыклад, расейскаму грамадзтву. Невыпадкова ў расейскіх інтэрнэт-сайтах ёсьць загаловак кшталту: “Мядзьведзеў паўшчуваў Лукашэнку”.
Адказваючы на маё пытаньне наконт лёсу саюзнай дзяржавы, Мядзьведзеў перайшоў да эканамічных аргумэнтаў. Ён казаў, што нельга разбураць тое, што ёсьць”.
Кірыл Коктыш: “У кіраўніцтва Расеі бракуе наўпроставых кантактаў зь беларускім грамадзтвам. І ў Расеі, і ў Беларусі існуюць стэрэатыпы пра палітыку хаўрусьніка, якія ня вельмі адпавядаюць рэальнасьці. Таму Мядзьведзеў хацеў паглядзець на рэакцыю беларускага грамадзтва на гэтую прэсавую канфэрэнцыю.
З 2003 году кіраўніцтва Расеі прытрымлівалася пазыцыі ў дачыненьнях зь дзяржавамі СНД: размаўляць толькі з афіцыйнымі асобамі. Цяпер Крэмль мяняе сваю пазыцыю і дэманструе, што гатовы размаўляць з усімі грамадзкімі плынямі”.
Ці ўдасца перавыхаваць Лукашэнку?
Карбалевіч: “Самае цікавае ў гэтай прэсавай канфэрэнцыі — гэта ацэнка выказваньняў Лукашэнкі. Можа, у гэтым і быў асноўны сэнс падзеі — паўзьдзейнічаць на беларускага лідэра, перавыхаваць яго. Бо тон Мядзьведзева ў гэтым сюжэце быў мэнтарскі, як настаўнік вучыць вучня: ”Я лічу гэта недапушчальным”. Ці будзе эфэкт ад гэтага выхаваньня?”
Гуляеў: “Ня думаю, што гэта было асноўным матывам. Ня думаю, што ад гэтага “выхаваньня” будзе нейкі толк. Зьвяртаю ўвагу, што беларускія ўлады вельмі хваравіта сустрэлі гэтую падзею. Напярэдадні, па маёй інфармацыі, у беларускіх кіроўных колах было абмеркаваньне: ці варта ўвогуле ехаць на гэтую прэсавую канфэрэнцыю прадстаўнікам дзяржаўных мэдыяў.
І зьвярніце ўвагу: ад недзяржаўных мэдыяў паехалі галоўныя рэдактары, а ад дзяржаўных — шараговыя журналісты. І апошнія задавалі вострыя пытаньні. Напрыклад: тое, што ў Маскву запрашаюцца апазыцыйныя палітыкі, ці ня ёсьць гэта ўмяшаньнем ва ўнутраныя справы Беларусі? Прадстаўніца газэты “Рэспубліка” спыталася: ці ня страціць Расея праз сваю палітыку апошніх сяброў? Журналістка газэты “Советская Белоруссия” абуралася, што расейскія мэдыі дрэнна пішуць пра Беларусь”.
Карбалевіч: “Цікавая сытуацыя: пытаньні прадстаўнікоў дзяржаўных мэдыяў выявіліся вастрэйшымі, чым пытаньні недзяржаўных мэдыяў”.
Гуляеў: “Напярэдадні падзеі прадстаўнікі недзяржаўных мэдыяў прыйшлі да высновы, што ня варта задаваць пытаньні з нэгатывам, што на першай такой прэсавай канфэрэнцыі трэба захоўваць паліткарэктнасьць. Хоць вострыя пытаньні былі. Напрыклад, Сярэдзіч казаў, што Расея паўтарае шлях Беларусі ў пляне адступленьня ад дэмакратыі. А што тычыцца дзяржаўных мэдыяў, то вельмі адчувалася рэжысура”.
Маштаб непаразуменьняў
Карбалевіч: “Зьвяртае на сябе ўвагу, што ў нядзелю, напярэдадні гэтай прэсавай канфэрэнцыі, на БТ у “Панараме” было тры сюжэты, якія ўмоўна можна назваць “антырасейскімі”. І ў панядзелак таксама пасьля інфармацыі пра гэтую падзею быў такі ж “антырасейскі” сюжэт”.
Кірыл Коктыш
Коктыш: “Мядзьведзеў прывёў прыклад дачыненьняў паміж Расеяй і ЗША. У часы Дж. Буша дачыненьні паміж кіраўнікамі былі цёплымі, а паміж дзяржавамі — дрэннымі.
У беларуска-расейскіх дачыненьнях — усё наадварот. Непаразуменьні паміж краінамі носяць структурны характар. Бо Беларусь і Расея рэалізуюць процілеглыя стратэгіі адносна транзытнага чыньніка”.
Карбалевіч: “Яшчэ адзін важны момант. Мядзьведзеў акцэнтаваў увагу на расейскіх субсыдыях беларускай эканоміцы. І ўзамен патрабаваў выконваць абавязкі ў рамках АДКБ і Мытнага зьвязу. Можа, гэта таксама важнае пасланьне ня толькі Лукашэнку, але і беларускаму грамадзтву? Маўляў, за субсыдыі трэба расплачвацца”.
Гуляеў: “Гэта адна з падставаў. Мядзьведзеў казаў пра неабходнасьць выконваць абавязаньні”.
Коктыш: “Быў такі намёк, але не наўпроставы. Вядома, што ў палітыцы аказаная паслуга ўжо нічога ня вартая. Але Расея працягвае субсыдыяваньне Беларусі, таму хвалюецца за тое, каб гэта было не дарма”.
Дзеля чаго ладзілася прэсавая канфэрэнцыя?
Валер Карбалевіч: “Пасьля азнаямленьня з стэнаграмай прэсавай канфэрэнцыі прэзыдэнта Расеі зь беларускімі журналістамі складаецца ўражаньне, што сам факт гэтага мерапрыемства больш цікавы, чым зьмест адказаў Мядзьведзева. Чаго раптам захацелася расейскаму прэзыдэнту паразмаўляць з прадстаўнікамі беларускіх мэдыяў? Навошта іх запрасілі ў рэзыдэнцыю “Барвіха”?”
Анатоль Гуляеў: “У мяне і маіх калегаў — самыя лепшыя ўражаньні ад гэтай прэсавай канфэрэнцыі. Я згодзен, што сам факт гэтага мерапрыемства больш цікавы, чым зьмест адказаў Мядзьведзева. Бо тое, што было сказана, гучала і раней.
Існуе некалькі прычынаў правядзеньня гэтай прэсавай канфэрэнцыі. Мядзьведзеў адзначыў, што Лукашэнка даўно выкарыстоўвае практыку камунікацыі з расейскімі журналістамі. Таму цяпер і ён будзе ладзіць такія мерапрыемствы.
Пасланьне Мядзьведзева мае некалькі адрасатаў. Напрыклад, расейскаму грамадзтву. Невыпадкова ў расейскіх інтэрнэт-сайтах ёсьць загаловак кшталту: “Мядзьведзеў паўшчуваў Лукашэнку”.
Адказваючы на маё пытаньне наконт лёсу саюзнай дзяржавы, Мядзьведзеў перайшоў да эканамічных аргумэнтаў. Ён казаў, што нельга разбураць тое, што ёсьць”.
Кірыл Коктыш: “У кіраўніцтва Расеі бракуе наўпроставых кантактаў зь беларускім грамадзтвам. І ў Расеі, і ў Беларусі існуюць стэрэатыпы пра палітыку хаўрусьніка, якія ня вельмі адпавядаюць рэальнасьці. Таму Мядзьведзеў хацеў паглядзець на рэакцыю беларускага грамадзтва на гэтую прэсавую канфэрэнцыю.
З 2003 году кіраўніцтва Расеі прытрымлівалася пазыцыі ў дачыненьнях зь дзяржавамі СНД: размаўляць толькі з афіцыйнымі асобамі. Цяпер Крэмль мяняе сваю пазыцыю і дэманструе, што гатовы размаўляць з усімі грамадзкімі плынямі”.
Ці ўдасца перавыхаваць Лукашэнку?
Карбалевіч: “Самае цікавае ў гэтай прэсавай канфэрэнцыі — гэта ацэнка выказваньняў Лукашэнкі. Можа, у гэтым і быў асноўны сэнс падзеі — паўзьдзейнічаць на беларускага лідэра, перавыхаваць яго. Бо тон Мядзьведзева ў гэтым сюжэце быў мэнтарскі, як настаўнік вучыць вучня: ”Я лічу гэта недапушчальным”. Ці будзе эфэкт ад гэтага выхаваньня?”
Гуляеў: “Ня думаю, што гэта было асноўным матывам. Ня думаю, што ад гэтага “выхаваньня” будзе нейкі толк. Зьвяртаю ўвагу, што беларускія ўлады вельмі хваравіта сустрэлі гэтую падзею. Напярэдадні, па маёй інфармацыі, у беларускіх кіроўных колах было абмеркаваньне: ці варта ўвогуле ехаць на гэтую прэсавую канфэрэнцыю прадстаўнікам дзяржаўных мэдыяў.
І зьвярніце ўвагу: ад недзяржаўных мэдыяў паехалі галоўныя рэдактары, а ад дзяржаўных — шараговыя журналісты. І апошнія задавалі вострыя пытаньні. Напрыклад: тое, што ў Маскву запрашаюцца апазыцыйныя палітыкі, ці ня ёсьць гэта ўмяшаньнем ва ўнутраныя справы Беларусі? Прадстаўніца газэты “Рэспубліка” спыталася: ці ня страціць Расея праз сваю палітыку апошніх сяброў? Журналістка газэты “Советская Белоруссия” абуралася, што расейскія мэдыі дрэнна пішуць пра Беларусь”.
Карбалевіч: “Цікавая сытуацыя: пытаньні прадстаўнікоў дзяржаўных мэдыяў выявіліся вастрэйшымі, чым пытаньні недзяржаўных мэдыяў”.
Гуляеў: “Напярэдадні падзеі прадстаўнікі недзяржаўных мэдыяў прыйшлі да высновы, што ня варта задаваць пытаньні з нэгатывам, што на першай такой прэсавай канфэрэнцыі трэба захоўваць паліткарэктнасьць. Хоць вострыя пытаньні былі. Напрыклад, Сярэдзіч казаў, што Расея паўтарае шлях Беларусі ў пляне адступленьня ад дэмакратыі. А што тычыцца дзяржаўных мэдыяў, то вельмі адчувалася рэжысура”.
Маштаб непаразуменьняў
Карбалевіч: “Зьвяртае на сябе ўвагу, што ў нядзелю, напярэдадні гэтай прэсавай канфэрэнцыі, на БТ у “Панараме” было тры сюжэты, якія ўмоўна можна назваць “антырасейскімі”. І ў панядзелак таксама пасьля інфармацыі пра гэтую падзею быў такі ж “антырасейскі” сюжэт”.
Коктыш: “Мядзьведзеў прывёў прыклад дачыненьняў паміж Расеяй і ЗША. У часы Дж. Буша дачыненьні паміж кіраўнікамі былі цёплымі, а паміж дзяржавамі — дрэннымі.
У беларуска-расейскіх дачыненьнях — усё наадварот. Непаразуменьні паміж краінамі носяць структурны характар. Бо Беларусь і Расея рэалізуюць процілеглыя стратэгіі адносна транзытнага чыньніка”.
Карбалевіч: “Яшчэ адзін важны момант. Мядзьведзеў акцэнтаваў увагу на расейскіх субсыдыях беларускай эканоміцы. І ўзамен патрабаваў выконваць абавязкі ў рамках АДКБ і Мытнага зьвязу. Можа, гэта таксама важнае пасланьне ня толькі Лукашэнку, але і беларускаму грамадзтву? Маўляў, за субсыдыі трэба расплачвацца”.
Гуляеў: “Гэта адна з падставаў. Мядзьведзеў казаў пра неабходнасьць выконваць абавязаньні”.
Коктыш: “Быў такі намёк, але не наўпроставы. Вядома, што ў палітыцы аказаная паслуга ўжо нічога ня вартая. Але Расея працягвае субсыдыяваньне Беларусі, таму хвалюецца за тое, каб гэта было не дарма”.
