Драбíна. Вяртайма патрэбнае слова для патрэбнай рэчы. ВІДЭА

Беларуская самапомач. Драбіна — каб людзі маглі ўцячы з-пад аблогі. Менск, 8 лістапада 2020

Па-расейску словам лестница называюць дзьве даволі розныя канструкцыі. А па-беларуску маем для іх асобныя словы:

Драбíна (або драбíны) — прыстасова лазіць, гэта два брусы з папярочкамі.

Лесьвіца — шырокія прыступкі, каб падымацца і спускацца (праўда, лесьвіцай могуць часам назваць і драбіну, аднак лепей іх разьмяжоўваць: багацьце мовы дазваляе).

Розныя назвы для іх мае ня толькі беларуская мова. У ангельскамоўнай культурнай прасторы пра дзьве прылады — розныя песьні. Пра лесьвіцу ў неба легендарная баляда Stairway to Heaven (Led Zeppelin, 1971 ).

А пра драбіну — парадыйная песенька Ladder to Heaven з аднайменнага эпізоду анімацыйнага сэрыялу „South Park“ (2002).

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: Палез, як цыган па драбінах на неба

У Коласа бачым сакавітую характарыстыку хуткае незаслужанае кар’еры:

„І пайшоў наш ураднік угору, як цыган па драбінах на неба.

А выраз паходзіць ад тэатралізаваных сцэнак з адпаведным рэквізытам і сюжэтам, заснаваным на фальклёрных уяўленьнях: па драбінах можна дабрацца да раю.

Слова драбіна старадаўняе; яно, відаць, ад перайманьня гуку тупаньня. Нямецкае Treppe і галяндзкае trap (адкуль той самы карабельны трап) нашай драбіне даводзяцца кагнатамі (паходзяць ад агульнага слова-продка).

Драбінамі завуць і калёсы (г. зн. воз) з бартамі з брусоў і папярочак.

Калёсы для сена. Бэльгія, XV ст.

Мастак на драбінах стварае графіці ў гонар Тадэвуша Рэйтана. Менск, 2017

Вось жа і складныя (рас. стремянка), і пажарныя — гэта ўсё драбіны.

Сынонім — лескі (або леска). Ад дзеяслова лезьці. А дзіцячыя драбінкі для забаваў завем лáзілка. Гэта не наватвор, слова ёсьць яшчэ ў слоўніку Некрашэвіча і Байкова, 1928.

Дзіцячая лазілка. Сядзіба Юліі Букі „Родны кут“. Валодзькава, красавік 2011