Іна Студзінская, Менск У Беларусі зьявіўся новы грамадзка-палітычны часопіс “Планета” – яркі, каляровы, на глянцавай паперы. Галоўны рэдактар – Усевалад Янчэўскі, былы дэпутат Палаты прадстаўнікоў, былы першы сакратар ЦК БПСМ. Чым адметны новы часопіс? І ці ёсьць наагул у Беларусі сур’ёзныя аналітычныя, грамадзка-палітычныя выданьні?
Першай спробай сур’ёзнага незалежнага аналітычнага часопісу ў Беларусі можна лічыць “Кур’ер”, які ў 1998 годзе пачаў выдаваць Ігар Гермянчук. “Кур’ер” выходзіць і цяпер, але непэрыядычна. Больш-менш пасьпяховым недзяржаўным праектам лічыцца эканамічны часопіс “Дело. Восток – Запад”. Ёсьць яшчэ “Архэ”, але ён культурніцкі.
Што да дзяржаўных выданьняў, шмат гадоў выходзіць “Беларуская думка”, але выглядае часопіс даволі сьціпла. Адміністрацыя прэзыдэнта выдае так званыя “ангельскамоўныя мэдыі” – часопісы “Горизонты” і "Belarus". Гэтыя, натуральна, каляровыя, ілюстраваныя, на выдатнай паперы, паліграфія шыкоўная.
Цяпер зьявілася яшчэ і “Планета”. Галоўны рэдактар Усевалад Янчэўскі кажа: гэта ў першую чаргу міжнародны часопіс, які будзе абмяркоўваць праблемы ўсясьветнай цывілізацыі. Я спыталася, дзе Ўсевалад Янчэўскі знайшоў журналістаў-міжнароднікаў высокай кваліфікацыі? І пачула ў адказ: ён “не арыентуецца на састарэлы прынцып штату”.
(Янчэўскі: ) “Самыя розныя аўтары. Прычым ня толькі беларускія. Мы ня будзем абмяжоўвацца рамкамі рэдакцыі часопісу, яна вельмі невялікая – 5 чалавек”.
(Карэспандэнтка: ) “Калі не сакрэт, адкуль яны і хто, назавіце імёны”.
(Янчэўскі: ) “Гэта людзі, якія ажыцьцяўляюць тэхнічныя функцыі. Штатных журналістаў, якія працуюць у часопісе, магчыма, і ня будзе”.
(Карэспандэнтка: ) “Чаму ў гэтым нумары шмат ананімных матэрыялаў?”
(Янчэўскі: ) “Рэч у тым, што многія артыкулы носяць інфармацыйны характар. Вось мой твар – адкрыты абсалютна. Я пад любым матэрыялам часопісу магу падпісацца. Можаце мяне падпісваць хоць пад усе матэрыялы”.
Цікава, што першы пробны нумар “Планеты” выйшаў у траўні, але яго практычна ніхто ня бачыў. Другі – пару дзён таму, і хоць датаваны ён чэрвенем, расказваецца там пра выбухі ў Лёндане, што здарыліся 7 ліпеня.
У складзе рады часопісу – заснавальнікі, кіраўнікі “Белтрансгазу”, супрацоўнікі Адміністрацыі прэзыдэнта, Інстытуту сацыяльна-палітычных дасьледаваньняў пры Адміністрацыі, журналістка дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва БЕЛТА. Куратар часопісу – намесьнік кіраўніка прэзыдэнцкай Адміністрацыі Алег Праляскоўскі.
Пералічу толькі загалоўкі ананімных публікацыяў: “ЗША абралі новую ахвяру. Ірану абвешчаны шах!”, “Эўратупік”, “Памаранчавая рэвалюцыя: як падманулі ўкраінцаў”, “Буш і бушызмы”, “Рэвалюцыя адмяняецца. У наступным годзе ў Беларусі амэрыканскіх паліттэхнолягаў чакае грандыёзны скандал”.
Першыя пару нумароў фінансуе заснавальнік – “Белтрансгаз”. І, натуральна, Адміністрацыя прэзыдэнта. Усевалад Янчэўскі перакананы, што ад жніўня яны запусьцяць рэкляму і стануць самаакупнымі.
Меркаваньне вядомага беларускага журналіста Рамана Якаўлеўскага:
(Якаўлеўскі: ) "Калі “Планету” будуць распаўсюджваць, як цяпер “Советскую Белоруссию", па цэнах гэта будзе папулярнае масавае выданьне. Насамрэч – фікцыя. Так што ці гэта “Планета”, ці “Обозреватель”, ці “Марс”, ці “Юпитер”, але няма, няма сур’ёзных, уплывовых, аўтарытэтных і папулярных выданьняў”.
Няма ў Беларусі, на жаль, нічога падобнага да расейскага часопісу “Итоги”, польскіх “Polityki” i “Wprost''у”, украінскіх “Корреспондента”, “Поступу” ды іншых, таму што ў Беларусі адсутнічае сапраўдны мэдыйны рынак. Няма сур’ёзных інвэстыцыяў, якіх вымагаюць такія праекты.
Вось меркаваньне выдаўца культурніцкага часопісу “Архэ” Валера Булгакава:
(Булгакаў: ) “Тут сапраўды вельмі заганнае кола. З аднаго боку, залучыць інвэстыцыі, якія дазволілі б выйсьці на самаакупнасьць, практычна немагчыма. З другога боку, інтэлектуальны рэсурс таксама вельмі абмежаваны. І з трэцяга боку, вельмі часта ў людзей нейкая пасіўнасьць, няма лёгкай, я б сказаў, “безуминки”, лёгкага вар’яцтва, якое б дазваляла займацца такімі праектамі. Выдавецкі бізнэс – гэта ня той бізнэс, дзе можна лёгка зарабіць вялікія грошы. Гэта той бізнэс, дзе можна атрымаць вельмі шмат гузакоў ад нашых уладаў”.
Што да дзяржаўных выданьняў, шмат гадоў выходзіць “Беларуская думка”, але выглядае часопіс даволі сьціпла. Адміністрацыя прэзыдэнта выдае так званыя “ангельскамоўныя мэдыі” – часопісы “Горизонты” і "Belarus". Гэтыя, натуральна, каляровыя, ілюстраваныя, на выдатнай паперы, паліграфія шыкоўная.
Цяпер зьявілася яшчэ і “Планета”. Галоўны рэдактар Усевалад Янчэўскі кажа: гэта ў першую чаргу міжнародны часопіс, які будзе абмяркоўваць праблемы ўсясьветнай цывілізацыі. Я спыталася, дзе Ўсевалад Янчэўскі знайшоў журналістаў-міжнароднікаў высокай кваліфікацыі? І пачула ў адказ: ён “не арыентуецца на састарэлы прынцып штату”.
(Янчэўскі: ) “Самыя розныя аўтары. Прычым ня толькі беларускія. Мы ня будзем абмяжоўвацца рамкамі рэдакцыі часопісу, яна вельмі невялікая – 5 чалавек”.
(Карэспандэнтка: ) “Калі не сакрэт, адкуль яны і хто, назавіце імёны”.
(Янчэўскі: ) “Гэта людзі, якія ажыцьцяўляюць тэхнічныя функцыі. Штатных журналістаў, якія працуюць у часопісе, магчыма, і ня будзе”.
(Карэспандэнтка: ) “Чаму ў гэтым нумары шмат ананімных матэрыялаў?”
(Янчэўскі: ) “Рэч у тым, што многія артыкулы носяць інфармацыйны характар. Вось мой твар – адкрыты абсалютна. Я пад любым матэрыялам часопісу магу падпісацца. Можаце мяне падпісваць хоць пад усе матэрыялы”.
Цікава, што першы пробны нумар “Планеты” выйшаў у траўні, але яго практычна ніхто ня бачыў. Другі – пару дзён таму, і хоць датаваны ён чэрвенем, расказваецца там пра выбухі ў Лёндане, што здарыліся 7 ліпеня.
У складзе рады часопісу – заснавальнікі, кіраўнікі “Белтрансгазу”, супрацоўнікі Адміністрацыі прэзыдэнта, Інстытуту сацыяльна-палітычных дасьледаваньняў пры Адміністрацыі, журналістка дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва БЕЛТА. Куратар часопісу – намесьнік кіраўніка прэзыдэнцкай Адміністрацыі Алег Праляскоўскі.
Пералічу толькі загалоўкі ананімных публікацыяў: “ЗША абралі новую ахвяру. Ірану абвешчаны шах!”, “Эўратупік”, “Памаранчавая рэвалюцыя: як падманулі ўкраінцаў”, “Буш і бушызмы”, “Рэвалюцыя адмяняецца. У наступным годзе ў Беларусі амэрыканскіх паліттэхнолягаў чакае грандыёзны скандал”.
Першыя пару нумароў фінансуе заснавальнік – “Белтрансгаз”. І, натуральна, Адміністрацыя прэзыдэнта. Усевалад Янчэўскі перакананы, што ад жніўня яны запусьцяць рэкляму і стануць самаакупнымі.
Меркаваньне вядомага беларускага журналіста Рамана Якаўлеўскага:
(Якаўлеўскі: ) "Калі “Планету” будуць распаўсюджваць, як цяпер “Советскую Белоруссию", па цэнах гэта будзе папулярнае масавае выданьне. Насамрэч – фікцыя. Так што ці гэта “Планета”, ці “Обозреватель”, ці “Марс”, ці “Юпитер”, але няма, няма сур’ёзных, уплывовых, аўтарытэтных і папулярных выданьняў”.
Няма ў Беларусі, на жаль, нічога падобнага да расейскага часопісу “Итоги”, польскіх “Polityki” i “Wprost''у”, украінскіх “Корреспондента”, “Поступу” ды іншых, таму што ў Беларусі адсутнічае сапраўдны мэдыйны рынак. Няма сур’ёзных інвэстыцыяў, якіх вымагаюць такія праекты.
Вось меркаваньне выдаўца культурніцкага часопісу “Архэ” Валера Булгакава:
(Булгакаў: ) “Тут сапраўды вельмі заганнае кола. З аднаго боку, залучыць інвэстыцыі, якія дазволілі б выйсьці на самаакупнасьць, практычна немагчыма. З другога боку, інтэлектуальны рэсурс таксама вельмі абмежаваны. І з трэцяга боку, вельмі часта ў людзей нейкая пасіўнасьць, няма лёгкай, я б сказаў, “безуминки”, лёгкага вар’яцтва, якое б дазваляла займацца такімі праектамі. Выдавецкі бізнэс – гэта ня той бізнэс, дзе можна лёгка зарабіць вялікія грошы. Гэта той бізнэс, дзе можна атрымаць вельмі шмат гузакоў ад нашых уладаў”.