На беразе Бярэзіны перапахаваныя парэшткі салдат арміі Напалеона (фота)

Валер Каліноўскі, Менск Сёньня на беразе ракі Бярэзіны ля вёскі Студзёнка былі ўрачыста перапахаваныя парэшткі салдат арміі Напалеона, якія загінулі, вяртаючыся з паходу ў Расею ў 1812 годзе. Цырымонія была прымеркаваная да чарговых угодкаў пераправы францускіх войск праз Бярэзіну 26 — 29 лістапада 1812 года.
Пахаваньне адбылося з выканьнем усіх правілаў вайсковай пашаны, выкананьнем гімнаў Беларусі і Францыі, артылерыйскім салютам. Імшу памяці ахвяр далёкай вайны адслужылі праваслаўныя і каталіцкія сьвятары па-стараславянску, беларуску і француску. Гімн Францыі граў вайсковы аркестар сухапутных войск Францыі, у ганаровай варце стаялі ўдзельнікі менскіх вайскова-гістарычных клюбаў у мундзірах салдат расейскай і францускіх арміяў 1812 года.

Сёньня пахавалі толькі адну труну з парэшткамі. Чакаецца, што пазьней тут вечны спачын знойдуць усе 224 францускія салдаты, знойдзеныя год таму ў кар’еры ў Вілейскім раёне. Амбасадар Францыі Стэфан Шмялеўскі вітаў сучасную беларускую армію, якая сабрала і вывучыла гэтыя парэшткі, і выказаў спадзеў, што з часам на беразе ракі Бярэзіны будуць збудаваныя іншыя помнікі, царква і музэй, куды б маглі прыехаць эўрапейцы, нашчадкі прадстаўнікоў 11 нацыяў, якія ваявалі ў складзе арміі Напалеона, у тым ліку беларусы.

(Шмялеўскі: ) “Што да воінаў, якія нарадзіліся на тэрыторыі сучаснай Беларусі, тых, якія ваявалі на баку Напалеона было столькі ж, колькі знаходзілася ў радах імпэратарскага расейскага войска”.

Памочнік міністра абароны Аляксандар Гура падкрэсьліў афіцыйныя падыходы сучаснай Беларусі.

(Бура: ) “Паводле хрысьціянскага звычаю мы аддаём зямлі парэшткі воінаў францускай арміі, якія сталі ахвярамі тых, хто 194 гады таму вырашыў размаўляць з нашай зямлёй з пазыцыі сілы”.

Прысутны на цырымоніі палітык Пятро Краўчанка лічыць, што прадстаўнік мінабароны знайшоў ня тую танальнасьць у выступе:

(Краўчанка: ) “Нейкая, ведаеце, мілітарысцкая бурбалка, нашы вайскоўцы, як калісьці Бурбоны, нічому не навучыліся і ніякіх высноваў не зрабілі з таго, што было раней”.

Труна з парэшткамі салдат была пахавана ў падножжы абэліска ў гонар трагічнай пераправы войска Напалеона праз Бярэзіну. Гэты помнік быў збудаваны ў 1997 годзе на грошы дырэктара Цэнтра напалеонаўскіх дасьледаваньняў Фэрнара Бакура. Сам спадар Бакур памёр паўтара гады таму, але на ўрачыстасьць прыехалі супрацоўнікі гэтага цэнтру, дзеці і ўнукі дасьледчыка. Гаворыць ўнучка Фэрнара Бакура Эглянтын Гранье:

(Гранье: ) “Тут вельмі прыгожа, і Бярэзіна нашмат меншая, чым мы думалі… Цяжка ўявіць, што людзі тут ваявалі. І сёньня не так холадна, я ўяўляла сьнег і мароз, паколькі ў 1812 годзе людзі паміралі ад холаду, тады было 29 градусаў марозу”.

Барысаўскі краязнаўца Валеры Рэянтовіч нядаўна знайшоў ля Бярэзіны парэшткі расейскага салдата 1812 года:

(Рэянтовіч: ) “Да 50 тысяч французаў тут загінула. Сюды езьдзяць і францускія валянтэры, і шукальнікі скарбаў з Расеі. Тут ходзяць легенды пра залатую карэту, якой на самай справе не існуе”.