"Ладзіць хаўтуры беларускае мовы рана. Больш таго, неўзабаве надыйдзе час, калі ёй будзе вернуты статус адзінай дзяржаўнай", — лічыць старшыня Таварыства Беларускае Мовы імя Францішка Скарыны Алег Трусаў. Тым ня менш, ТБМ накіравала ўсім новапрызначаным кіраўніком сілавых структураў ды старшыням камісіяў г.зв. "Палаты прадстаўнікоў" лісты, у якіх выказвае занепакоенасьць станам роднае мовы. На чым грунтуецца аптымізм кіраўніка ТБМ, калі сытуацыя вымагае няспынных трывожных клопатаў, у тым ліку зьвязаных з прыходам на высокія пасады людзей, якія ігнаруюць беларускую мову? На гэтыя пытаньні адказвае Алег Трусаў: (Трусаў: ) "Нас вельмі турбуе, што гэтыя асобы, як правіла, ігнаруюць мову тытульнай нацыі, а некаторыя нават дапускаюць вельмі вольныя адносіны да мовы ў сваіх інтэрвію – як, напрыклад, новаабраны старшыня "Палаты" сп.Папоў. Таму мы накіравалі адпаведныя лісты старшыням усіх камісіяў і новапрызначаным кіраўнікам, у тым ліку і КГБ, з канкрэтным пытаньнем: ці валодаюць гэтыя людзі дзяржаўнай беларускай мовай, і што яны будуць рабіць, каб гэтая мова была ўсё-ткі другой дзяржаўнай, а ня проста выкідалася на сьметнік гісторыі. Такія адказы пачалі прыходзіць. Так, напрыклад, сп.Бікінін, старшыня новаабранай камісіі нацыянальнай бясьпекі "Палаты" напрыканцы свайго ліста піша: "Падзяляю вашыя спадзяваньні, што сумеснымі намаганьнямі дзяржаўных ворганаў і грамадзкіх аб'яднаньняў беларускай мове будзе вернутае ранейшае гістарычнае месца". Мы можам цалкам пагадзіцца, і калі ўзгадаем гісторыю Вялікага Княства Літоўскага, тую ролю, якую тады адыгрывала беларуская мова як мова міжнародных і міжнацыянальных зносінаў, я думаю, што такія адказы сьведчаць аб тым, што нашая праца небясплённая". (Аксак: ) "А Вы ня думаеце, што за гэтай фармулёўкай схаванае жаданьне здаць беларцускую мову ў музэй?" (Трусаў: ) "Справа ў тым, што такіх жаданьняў назіраецца шмат, і пачаліся яны ня сёньня. Яшчэ ў канцы 17 стагодзьдзя славуты Мялешка ў сваёй прамове казаў пра тых людзей, якія "абрасьлі сабачым мясам" і занядбалі родную мову. Шмат было прыхільнікаў як усходніх, так і заходніх канцэпцыяў зьнішчэньня беларусаў, аб тым, каб беларускую мову здаць у архіў. Але, улічваючы вынікі апошняга перапісу, да якога ТБМ таксама мела непасрэднае дачыненьне, я лічу, што нават маючы такія яўна заніжаныя лічбы – а гэта 3 мільёны 700 грамадзянаў, зь іх больш як паўмільёны не беларусаў, якія штодня гавораць па-беларуску – гэта далёка не гістарычная паліца. Нагадаю, што гэта – насельніцтва самай вялікай прыбалтыйскай рэспублікі – Літвы. А 80% насельніцтва заявіла, што іх родная мова – беларуская. Таму я лічу, што неўзабаве надыйдуць тыя часы, калі нашая мова зноў стане адзінай дзяржаўнай, і на ёй будуць гаварыць усе дзяржаўныя асобы незалежна ад іх канфэсійнага ці нацыянальнага паходжаньня". (Аксак: ) "Дык Вы лічыце, што яшчэ рана гаварыць аб посьпехах дэнацыяналізацыі, якую праводзіць існуючы рэжым?" (Трусаў: ) "Я лічу, што гэтыя поьспехі вельмі павярхоўныя і ўмоўныя. Каб выжыць, беларус заўжды размаўляў на мове начальства. Калі, напрыклад, была нямецкая акупацыя – яна доўжылася ня так доўга – але тады таксама былі дзьве мовы. На першым месцы была нямецкая, на другім – беларуская. Успомнім крэсы ўсходнія, калі беларуская мова наогул была забароненая і выціснутая польскімі ўладамі, тым ня менш, дзе тыя ўлады польскія ці нямецкія, іх пастуляты, а народ беларускі як жыў, так і жыве. Тое самае і з расейскай мовай. Ня тыя часы, каб плакаць пра зьнішчэньне беларушчыны". Упэўнены старшыня Тавараства Беларускае Мовы імя Францішка Скарыны Алег Трусаў. Зь ім гаварыла
"Ладзіць хаўтуры беларускае мовы рана. Больш таго, неўзабаве надыйдзе час, калі ёй будзе вернуты статус адзінай дзяржаўнай", — лічыць старшыня Таварыства Беларускае Мовы імя Францішка Скарыны Алег Трусаў. Тым ня менш, ТБМ накіравала ўсім новапрызначаным кіраўніком сілавых структураў ды старшыням камісіяў г.зв. "Палаты прадстаўнікоў" лісты, у якіх выказвае занепакоенасьць станам роднае мовы. На чым грунтуецца аптымізм кіраўніка ТБМ, калі сытуацыя вымагае няспынных трывожных клопатаў, у тым ліку зьвязаных з прыходам на высокія пасады людзей, якія ігнаруюць беларускую мову? На гэтыя пытаньні адказвае Алег Трусаў: (Трусаў: ) "Нас вельмі турбуе, што гэтыя асобы, як правіла, ігнаруюць мову тытульнай нацыі, а некаторыя нават дапускаюць вельмі вольныя адносіны да мовы ў сваіх інтэрвію – як, напрыклад, новаабраны старшыня "Палаты" сп.Папоў. Таму мы накіравалі адпаведныя лісты старшыням усіх камісіяў і новапрызначаным кіраўнікам, у тым ліку і КГБ, з канкрэтным пытаньнем: ці валодаюць гэтыя людзі дзяржаўнай беларускай мовай, і што яны будуць рабіць, каб гэтая мова была ўсё-ткі другой дзяржаўнай, а ня проста выкідалася на сьметнік гісторыі. Такія адказы пачалі прыходзіць. Так, напрыклад, сп.Бікінін, старшыня новаабранай камісіі нацыянальнай бясьпекі "Палаты" напрыканцы свайго ліста піша: "Падзяляю вашыя спадзяваньні, што сумеснымі намаганьнямі дзяржаўных ворганаў і грамадзкіх аб'яднаньняў беларускай мове будзе вернутае ранейшае гістарычнае месца". Мы можам цалкам пагадзіцца, і калі ўзгадаем гісторыю Вялікага Княства Літоўскага, тую ролю, якую тады адыгрывала беларуская мова як мова міжнародных і міжнацыянальных зносінаў, я думаю, што такія адказы сьведчаць аб тым, што нашая праца небясплённая". (Аксак: ) "А Вы ня думаеце, што за гэтай фармулёўкай схаванае жаданьне здаць беларцускую мову ў музэй?" (Трусаў: ) "Справа ў тым, што такіх жаданьняў назіраецца шмат, і пачаліся яны ня сёньня. Яшчэ ў канцы 17 стагодзьдзя славуты Мялешка ў сваёй прамове казаў пра тых людзей, якія "абрасьлі сабачым мясам" і занядбалі родную мову. Шмат было прыхільнікаў як усходніх, так і заходніх канцэпцыяў зьнішчэньня беларусаў, аб тым, каб беларускую мову здаць у архіў. Але, улічваючы вынікі апошняга перапісу, да якога ТБМ таксама мела непасрэднае дачыненьне, я лічу, што нават маючы такія яўна заніжаныя лічбы – а гэта 3 мільёны 700 грамадзянаў, зь іх больш як паўмільёны не беларусаў, якія штодня гавораць па-беларуску – гэта далёка не гістарычная паліца. Нагадаю, што гэта – насельніцтва самай вялікай прыбалтыйскай рэспублікі – Літвы. А 80% насельніцтва заявіла, што іх родная мова – беларуская. Таму я лічу, што неўзабаве надыйдуць тыя часы, калі нашая мова зноў стане адзінай дзяржаўнай, і на ёй будуць гаварыць усе дзяржаўныя асобы незалежна ад іх канфэсійнага ці нацыянальнага паходжаньня". (Аксак: ) "Дык Вы лічыце, што яшчэ рана гаварыць аб посьпехах дэнацыяналізацыі, якую праводзіць існуючы рэжым?" (Трусаў: ) "Я лічу, што гэтыя поьспехі вельмі павярхоўныя і ўмоўныя. Каб выжыць, беларус заўжды размаўляў на мове начальства. Калі, напрыклад, была нямецкая акупацыя – яна доўжылася ня так доўга – але тады таксама былі дзьве мовы. На першым месцы была нямецкая, на другім – беларуская. Успомнім крэсы ўсходнія, калі беларуская мова наогул была забароненая і выціснутая польскімі ўладамі, тым ня менш, дзе тыя ўлады польскія ці нямецкія, іх пастуляты, а народ беларускі як жыў, так і жыве. Тое самае і з расейскай мовай. Ня тыя часы, каб плакаць пра зьнішчэньне беларушчыны". Упэўнены старшыня Тавараства Беларускае Мовы імя Францішка Скарыны Алег Трусаў. Зь ім гаварыла