Калі даведваесься пра паходжаньне слова "ура", дык колішняя савецкая традыцыя крычаць на дэманстрацыях "Ура, таварышы!" пачынае выглядаць цалкам дарэчнай. Слова "ура" — цюрскае і па-нашаму азначае “бі”. “Бі, таварышы!” — далятае з рэпрадуктараў. “Бі!” — нясецца ў адказ голас шматтысячнага натоўпу.
“Наперад!”, “За мной!”, “За Радзіму! За Сталіна!”— дзясяткі крывавых, прымітыўных баявых воклічаў рэхам адгукаюцца ў памяці. Кіно і літаратура, ад вайны германскай да грамадзянскай, ад фінскай да афганскай — чаргавалі велічныя камандзірскія прамовы з панурым хорам тых, што ідуць на сьмерць. Morituri te salutamus! -— казалі калісьці рымскія легіянэры свайму імпэратару, ідучы ў атаку. Тыя, што ідуць на сьмерць вітаюць цябе!
Зьмяняліся часы, не зьмяніліся людзі. Імем тырана на вуснах яны прамаўлялі вітальнае слова богу вайны. Тыя, хто выжыў, упарта цягнуць гэтыя воклічы з крывавай мінуўшчыны ў наша сёняшняе жыцьцё. У спадзяваньні павярнуць кола гісторыі, з надзеяй на выпадковы посьпех.
Выклічнік “Ура!” як баявы вокліч войскаў пры атацы, чуўся паўсюль, дзе ступала нага савецкга жаўнера — у Вугоршчыне, Чэхаславаччыне, Польшчы, у Аўганістане і Чачні…
“Ура! — мы крычалі пры рашучай атацы з энтузіязмам, горача! – кажа рэальны вэтэран. “Крычалі ад страху, альбо для прыданьня большай сьмеласьці і ўпэўненасьці!”-- прызнаецца ягоны сябра. Ад трэцяга ардэнаносца можна пачуць, што і ў першым, і ў другім выпадку слова гэта крычыцца як мага долей, пакуль хапае паветра. Таму ў асноўным чуецца толькі працяглае “А-а-а-а!” – крык, які крычыцца зь любой нагоды.
Дзікуны, якія страшаць, аддаюць перавагу наступальнай тактыцы. Ура дыктат! – кажуць яны. Дыктат-ура! – канстатуем мы. Ня кожны насьмеліцца стаць на шляху разьюшанага дзікуна. Мы насьмелімся. Толькі прычакаем воклічу "Гайда!"
Андрэй Лапцёнак
