Як эўрапейскія структуры вымушаныя будуць мяняць сваё стаўленьне да афіцыйнага Менску пасьля таго, што адбылося 19-20 сьнежня? Ці працягнецца стратэгія дыялёгу зь беларускімі ўладамі ці зноў будзе адноўлена палітыка санкцыяў? Ці стануць затрыманыя кандыдаты ў прэзыдэнты чыньнікам таемнай дыпляматыі, ці будуць эўрапейскія палітыкі патрабаваць іхняга вызваленьня ў абмен на нешта? На гэтыя пытаньні адказвае палітоляг Алесь Лагвінец.
Цыганкоў: Да падзеяў 19-20 сьнежня выбары ў Беларусі ішлі даволі лібэральна, і гэта давала падставы эўрапейскім структурам ужо падрыхтаваць пэўныя паперы з магчымымі ацэнкамі і пэўную палітыку ў адносінах да Беларусі. Ці не здаецца, што поўнае маўчаньне, якое зараз дэманструе Брусэль, кажа пра тое, што эўрапейскім структурам даводзіцца перапісваць падрыхтаваныя дакумэнты і моцна задумацца?
Лагвінец: Па-першае, я б не сказаў, што ад Брусэлю ёсьць поўнае маўчаньне. Былі заявы, якія асуджаюць дзеяньні беларускіх уладаў, усе прынялі да ведама справаздачу АБСЭ. Трэба ўлічваць, што цяпер перадкалядны пэрыяд, і Рада Эўразьвязу будзе разглядаць пытаньне ўжо ў студзені.
Вядома, зараз пляны карэктуюцца, бо да 19 сьнежня была пэўная эўфарыя. Але Лукашэнка паказаў зноў сваё сапраўднае аблічча, да таго ж падкрэсьліў, што рашэньні 19 сьнежня прымаліся асабіста ім.
Цыганкоў: Ад 2008 году Эўразьвяз перайшоў ад палітыкі санкцыяў да палітыкі супрацоўніцтва. Ці дастаткова падзеяў 19 сьнежня, каб зноў думаць пра стратэгічную зьмену? Што мусіць рабіць Эўразьвяз — зноў пераходзіць да палітыкі санкцыяў?
Лагвінец: Паважаныя колы Захаду хочуць бачыць Беларусь незалежнай і дэмакратычнай краінай. Яны шукаюць розныя сродкі, каб гэта дасягнуць, але гэтая сродкі пакуль абмежаваныя. Мы павінны данесьці нашым заходнім партнэрам, што стратэгічны інтарэс Захаду — гэта незалежная і дэмакратычная Беларусь. Дзеля гэтай мэты Захад мусіць больш цікавіцца Беларусьсю, уцягваць максымальную частку беларускага грамадзтва да ўзаемадзеяньня з Эўразьвязам.
У той жа час недапушчальна, каб сёньняшні рэжым чыніў зьдзекі з уласных грамадзянаў. Разумным крокам было б паніжэньне ўзроўню кантактаў. Я мяркую, што пэўныя асабістыя санкцыі могуць вярнуцца.
Але ёсьць і іншы аспэкт. Выглядае на тое, што Лукашэнка падчас выбараў атрымаў карт-блянш ад Масквы. Зь іншага боку, Крэмль указвае Лукашэнку на ягонае месца. Адсутнасьць афіцыйнага віншаваньня з боку Мядзьведзева паказвае, што Масква ня хоча ставіцца да Лукашэнкі, як да роўнага партнэра, паказвае яму на ягонае месца. І мне здаецца, ужо прапісаны канкрэтны плян, як Лукашэнка будзе здаваць сувэрэнітэт.
І тут пазыцыі Захаду вельмі важныя. Важна будзе не прызнаваць тыя пагадненьні, якія можа падпісаць нелегітымны кіраўнік краіны. Важна надалей рабіць усё, каб у Беларусі ўзмацнілася тая частка грамадзтва, якая выступае за незалежнасьць і дэмакратыю і падзяляе эўрапейскія каштоўнасьці.
Цыганкоў: Былыя кандыдаты ў прэзыдэнты цяпер за кратамі. На вашую думку, ці стануць яны нейкім чыньнікам таемнай дыпляматыі паміж Менскам і Захадам, то бок, іх вызваленьне — у абмен на нешта?
Лагвінец: Вяртаньне да нармальнага стану стасункаў можа адбыцца толькі ў выпадку, калі кандыдаты ў прэзыдэнты і мірныя дэманстранты будуць вызваленыя. І калі адбудзецца аб’ектыўнае дасьледаваньне той правакацыі, што адбылася 19 сьнежня.
Лагвінец: Па-першае, я б не сказаў, што ад Брусэлю ёсьць поўнае маўчаньне. Былі заявы, якія асуджаюць дзеяньні беларускіх уладаў, усе прынялі да ведама справаздачу АБСЭ. Трэба ўлічваць, што цяпер перадкалядны пэрыяд, і Рада Эўразьвязу будзе разглядаць пытаньне ўжо ў студзені.
Вядома, зараз пляны карэктуюцца, бо да 19 сьнежня была пэўная эўфарыя. Але Лукашэнка паказаў зноў сваё сапраўднае аблічча, да таго ж падкрэсьліў, што рашэньні 19 сьнежня прымаліся асабіста ім.
Цыганкоў: Ад 2008 году Эўразьвяз перайшоў ад палітыкі санкцыяў да палітыкі супрацоўніцтва. Ці дастаткова падзеяў 19 сьнежня, каб зноў думаць пра стратэгічную зьмену? Што мусіць рабіць Эўразьвяз — зноў пераходзіць да палітыкі санкцыяў?
Лагвінец: Паважаныя колы Захаду хочуць бачыць Беларусь незалежнай і дэмакратычнай краінай. Яны шукаюць розныя сродкі, каб гэта дасягнуць, але гэтая сродкі пакуль абмежаваныя. Мы павінны данесьці нашым заходнім партнэрам, што стратэгічны інтарэс Захаду — гэта незалежная і дэмакратычная Беларусь. Дзеля гэтай мэты Захад мусіць больш цікавіцца Беларусьсю, уцягваць максымальную частку беларускага грамадзтва да ўзаемадзеяньня з Эўразьвязам.
Мне здаецца, ужо прапісаны канкрэтны плян, як Лукашэнка будзе здаваць сувэрэнітэт.
У той жа час недапушчальна, каб сёньняшні рэжым чыніў зьдзекі з уласных грамадзянаў. Разумным крокам было б паніжэньне ўзроўню кантактаў. Я мяркую, што пэўныя асабістыя санкцыі могуць вярнуцца.
Але ёсьць і іншы аспэкт. Выглядае на тое, што Лукашэнка падчас выбараў атрымаў карт-блянш ад Масквы. Зь іншага боку, Крэмль указвае Лукашэнку на ягонае месца. Адсутнасьць афіцыйнага віншаваньня з боку Мядзьведзева паказвае, што Масква ня хоча ставіцца да Лукашэнкі, як да роўнага партнэра, паказвае яму на ягонае месца. І мне здаецца, ужо прапісаны канкрэтны плян, як Лукашэнка будзе здаваць сувэрэнітэт.
І тут пазыцыі Захаду вельмі важныя. Важна будзе не прызнаваць тыя пагадненьні, якія можа падпісаць нелегітымны кіраўнік краіны. Важна надалей рабіць усё, каб у Беларусі ўзмацнілася тая частка грамадзтва, якая выступае за незалежнасьць і дэмакратыю і падзяляе эўрапейскія каштоўнасьці.
Цыганкоў: Былыя кандыдаты ў прэзыдэнты цяпер за кратамі. На вашую думку, ці стануць яны нейкім чыньнікам таемнай дыпляматыі паміж Менскам і Захадам, то бок, іх вызваленьне — у абмен на нешта?
Лагвінец: Вяртаньне да нармальнага стану стасункаў можа адбыцца толькі ў выпадку, калі кандыдаты ў прэзыдэнты і мірныя дэманстранты будуць вызваленыя. І калі адбудзецца аб’ектыўнае дасьледаваньне той правакацыі, што адбылася 19 сьнежня.