Перамовы Аляксандра Лукашэнкі ў Маскве далі нечаканыя вынікі. Чаму так хутка была створаная Адзіная эканамічная прастора? Ці вяртае Беларусь статус нафтавага афшора? Якія пэрспэктывы дачыненьняў паміж Менскам і Масквой?
Удзельнікі: журналістка газэты «Белорусы и рынок» Тацьцяна Манёнак зь Менску і дацэнт Маскоўскага дзяржаўнага інстытуту міжнародных дачыненьняў Кірыл Коктыш з Масквы.
Валер Карбалевіч: «Нечаканасьць — ня толькі сам факт сустрэчы прэзыдэнтаў Беларусі і Расеі на тле інфармацыйнай вайны, але і тое, што яны сталі выніковымі.
Стварэньне Адзінай эканамічнай прасторы (АЭП) адбылося вельмі шпаркімі тэмпамі. Яшчэ не прайшло году, як запрацаваў Мытны зьвяз, а вось ужо створаная больш інтэграваная эканамічная структура. Тое, што Эўразьвязу давялося напрацоўваць гадамі, тут адбылося за некалькі месяцаў.
АЭП прадугледжвае ўніфікацыю эканамічнай палітыкі. Гэта азначае, што Беларусь, Расея і Казахстан згодныя аддаць частку свайго эканамічнага сувэрэнітэту нейкім наднацыянальным органам. Звычайна інтэграцыя аўтарытарных рэжымаў адбываецца цяжка, бо аўтарытарныя лідэры ня хочуць аддаваць нават частку сваёй улады. А вось жа стварылі АЭП. Чаму, напрыклад, Лукашэнка пагадзіўся страціць частку эканамічнай улады дзеля АЭП?»
Кірыл Коктыш: «Бо выйсьця няма. Крызіс моцна ўдарыў па ўсіх. Без расейскага рынку Беларусі цяжка будзе захавацца як сувэрэннай дзяржаве. І сэнс гэтага пагадненьня ў тым, каб захаваць для Беларусі расейскі рынак. Гэта правільны крок Лукашэнкі».
Тацьцяна Манёнак: «Я б не ацэньваў гэтае пагадненьне так патасна. Пакуль нічога ня створана. Для функцыянаваньня АЭП падпісана 17 пагадненьняў. Але канкрэтыка з гэтых дакумэнтаў выкінутая. Гэта рамкавыя пагадненьні, яны нагадваюць дэклярацыю аб намерах. Іх яшчэ трэба напоўніць зьместам. Да таго ж яны павінны выконвацца. Таму яны і не пагражаюць эканамічнаму сувэрэнітэту краін-удзельніц АЭП. Беларусь была зацікаўленая ў стварэньні АЭП, бо разьлічвала атрымліваць нафту і газ па льготных цэнах».
Карбалевіч: «Вось за гэтыя дэклярацыі Беларусь атрымае канкрэтныя эканамічныя дывідэнды ў выглядзе нафтадаляраў. Прыбытак атрымаецца за кошт таго, што памер мыта на нафтапрадукты меншы, чым мыта на нафту. Дык што, Беларусь вяртае сабе статус нафтавага афшору?»
Манёнак: «Пакуль невядомыя канкрэтныя пагадненьні, якімі будуць рэалізаваныя гэтыя палітычныя дамоўленасьці. Але саступкі з боку Расеі відавочныя. Калі верыць словам першага віце-прэм’ера Беларусі Сямашкі, Беларусь будзе мець права экспартаваць нафту, якая здабываецца ў краіне. Гэта 1,71 млн. т. Гэта 500-700 млн. даляраў прыбытку. Раней Беларусь магла экспартаваць сваю нафту толькі са згоды Расеі. Акрамя таго, мыта на нафтапрадукты з вэнэсуэльскай нафты будзе заставацца ў беларускім бюджэце.
Расея пайшла на гэтыя саступкі дзеля стварэньня АЭП. Наступны год у Расеі — перадвыбарчы. І АЭП будзе падавацца расейскаму грамадзтву як посьпех расейскай замежнай палітыкі. Масква лічыць, што да АЭП далучацца іншыя постсавецкія краіны: Кіргізстан, Таджыкістан і інш. Вырашэньне нафтавага пытаньня для Беларусі — гэта тое, чым Расея плаціць за АЭП, гэты геапалітычны праект. Гэта туга Расеі па СССР».
Коктыш: «Можна зрабіць выснову, што Расея прыняла рашэньне прызнаць вынікі выбараў у Беларусі і падтрымаць Лукашэнку. І гэта дасягненьне беларускай дыпляматыі. І, здаецца, пазыцыя Мядзьведзева адрозьніваецца ад пазыцыі Пуціна ў гэтым пытаньні».
Карбалевіч: «Атрымліваецца, што ўсе прагнозы наконт пэрспэктываў беларуска-расейскіх дачыненьняў ня спраўдзіліся. Казалі пра пункт незвароту, што масты спаленыя і інш. А вось усё атрымалася ня так».
Коктыш: «Мы ж ня ведаем усіх умоваў, ня ведаем, што адбываецца ў кулюарах. Справа ў тым, што ЭЗ вырашыў прызнаць беларускія выбары. І гэта падштурхнула Маскву памяняць сваю пазыцыю. І для Расеі праблемай стала, як пры гэтым захаваць твар».
Манёнак: «У мяне ніколі не было чорных прагнозаў наконт прызнаньня Расеяй беларускіх выбараў. А пытаньне наконт прызнаньня выбараў Эўразьвязам яшчэ адкрытае.
Расея імкнецца шчыльней прывязаць Беларусь да сябе эканамічна. Новае нафтавае пагадненьне выгаднае і расейскім нафтавым кампаніям».
Карбалевіч: «Сп. Коктыш, да вас два пытаньні. Што здарыцца з АЭП, калі Расея ўступіць ва Ўсясьветную гандлёвую арганізацыю (УГА)? Ці не ствараецца ўражаньне, што Расея моцна замахнулася на Лукашэнку, але не разьлічыла сваіх сіл і саступіла?»
Коктыш: «Паводле статуту УГА, тыя інтэграцыйныя структуры, якія дзейнічалі да ўступленьня краіны ў УГА, захоўваюцца. Што тычыцца саступак Расеі, то мы ня ведаем, якія яшчэ ўмовы выставіла Расея. Гэта ўсё за кадрам перамоваў. Усе супярэчнасьці ня зьнятыя гэтымі перамовамі».
Адзіная эканамічная прастора
Валер Карбалевіч: «Нечаканасьць — ня толькі сам факт сустрэчы прэзыдэнтаў Беларусі і Расеі на тле інфармацыйнай вайны, але і тое, што яны сталі выніковымі.
Стварэньне Адзінай эканамічнай прасторы (АЭП) адбылося вельмі шпаркімі тэмпамі. Яшчэ не прайшло году, як запрацаваў Мытны зьвяз, а вось ужо створаная больш інтэграваная эканамічная структура. Тое, што Эўразьвязу давялося напрацоўваць гадамі, тут адбылося за некалькі месяцаў.
АЭП прадугледжвае ўніфікацыю эканамічнай палітыкі. Гэта азначае, што Беларусь, Расея і Казахстан згодныя аддаць частку свайго эканамічнага сувэрэнітэту нейкім наднацыянальным органам. Звычайна інтэграцыя аўтарытарных рэжымаў адбываецца цяжка, бо аўтарытарныя лідэры ня хочуць аддаваць нават частку сваёй улады. А вось жа стварылі АЭП. Чаму, напрыклад, Лукашэнка пагадзіўся страціць частку эканамічнай улады дзеля АЭП?»
Кірыл Коктыш: «Бо выйсьця няма. Крызіс моцна ўдарыў па ўсіх. Без расейскага рынку Беларусі цяжка будзе захавацца як сувэрэннай дзяржаве. І сэнс гэтага пагадненьня ў тым, каб захаваць для Беларусі расейскі рынак. Гэта правільны крок Лукашэнкі».
Тацьцяна Манёнак: «Я б не ацэньваў гэтае пагадненьне так патасна. Пакуль нічога ня створана. Для функцыянаваньня АЭП падпісана 17 пагадненьняў. Але канкрэтыка з гэтых дакумэнтаў выкінутая. Гэта рамкавыя пагадненьні, яны нагадваюць дэклярацыю аб намерах. Іх яшчэ трэба напоўніць зьместам. Да таго ж яны павінны выконвацца. Таму яны і не пагражаюць эканамічнаму сувэрэнітэту краін-удзельніц АЭП. Беларусь была зацікаўленая ў стварэньні АЭП, бо разьлічвала атрымліваць нафту і газ па льготных цэнах».
Нафтавае пагадненьне
Карбалевіч: «Вось за гэтыя дэклярацыі Беларусь атрымае канкрэтныя эканамічныя дывідэнды ў выглядзе нафтадаляраў. Прыбытак атрымаецца за кошт таго, што памер мыта на нафтапрадукты меншы, чым мыта на нафту. Дык што, Беларусь вяртае сабе статус нафтавага афшору?»
Наступны год у Расеі — перадвыбарчы. І АЭП будзе падавацца расейскаму грамадзтву як посьпех расейскай замежнай палітыкі.
Манёнак: «Пакуль невядомыя канкрэтныя пагадненьні, якімі будуць рэалізаваныя гэтыя палітычныя дамоўленасьці. Але саступкі з боку Расеі відавочныя. Калі верыць словам першага віце-прэм’ера Беларусі Сямашкі, Беларусь будзе мець права экспартаваць нафту, якая здабываецца ў краіне. Гэта 1,71 млн. т. Гэта 500-700 млн. даляраў прыбытку. Раней Беларусь магла экспартаваць сваю нафту толькі са згоды Расеі. Акрамя таго, мыта на нафтапрадукты з вэнэсуэльскай нафты будзе заставацца ў беларускім бюджэце.
Расея пайшла на гэтыя саступкі дзеля стварэньня АЭП. Наступны год у Расеі — перадвыбарчы. І АЭП будзе падавацца расейскаму грамадзтву як посьпех расейскай замежнай палітыкі. Масква лічыць, што да АЭП далучацца іншыя постсавецкія краіны: Кіргізстан, Таджыкістан і інш. Вырашэньне нафтавага пытаньня для Беларусі — гэта тое, чым Расея плаціць за АЭП, гэты геапалітычны праект. Гэта туга Расеі па СССР».
Коктыш: «Можна зрабіць выснову, што Расея прыняла рашэньне прызнаць вынікі выбараў у Беларусі і падтрымаць Лукашэнку. І гэта дасягненьне беларускай дыпляматыі. І, здаецца, пазыцыя Мядзьведзева адрозьніваецца ад пазыцыі Пуціна ў гэтым пытаньні».
Расея зьмяніла сваю пазыцыю?
Карбалевіч: «Атрымліваецца, што ўсе прагнозы наконт пэрспэктываў беларуска-расейскіх дачыненьняў ня спраўдзіліся. Казалі пра пункт незвароту, што масты спаленыя і інш. А вось усё атрымалася ня так».
Коктыш: «Мы ж ня ведаем усіх умоваў, ня ведаем, што адбываецца ў кулюарах. Справа ў тым, што ЭЗ вырашыў прызнаць беларускія выбары. І гэта падштурхнула Маскву памяняць сваю пазыцыю. І для Расеі праблемай стала, як пры гэтым захаваць твар».
Манёнак: «У мяне ніколі не было чорных прагнозаў наконт прызнаньня Расеяй беларускіх выбараў. А пытаньне наконт прызнаньня выбараў Эўразьвязам яшчэ адкрытае.
Расея імкнецца шчыльней прывязаць Беларусь да сябе эканамічна. Новае нафтавае пагадненьне выгаднае і расейскім нафтавым кампаніям».
Карбалевіч: «Сп. Коктыш, да вас два пытаньні. Што здарыцца з АЭП, калі Расея ўступіць ва Ўсясьветную гандлёвую арганізацыю (УГА)? Ці не ствараецца ўражаньне, што Расея моцна замахнулася на Лукашэнку, але не разьлічыла сваіх сіл і саступіла?»
Коктыш: «Паводле статуту УГА, тыя інтэграцыйныя структуры, якія дзейнічалі да ўступленьня краіны ў УГА, захоўваюцца. Што тычыцца саступак Расеі, то мы ня ведаем, якія яшчэ ўмовы выставіла Расея. Гэта ўсё за кадрам перамоваў. Усе супярэчнасьці ня зьнятыя гэтымі перамовамі».