Лінкі ўнівэрсальнага доступу

Да якіх наступстваў можа прывесьці скарачэньне золатавалютных рэзэрваў


За сьнежань 2015 году золатавалютныя рэзэрвы Беларусі ў міжнародным вызначэньні скараціліся адразу на 408 млн даляраў. У чым прычыны такога рэзкага зьмяншэньня? На што трацяцца золатавалютныя рэзэрвы? Якія пэрспэктывы іх папаўненьня?

Удзельнікі: эканамісты Леанід Злотнікаў і Сяргей Чалы.

У чым прычыны рэзкага зьмяншэньня золатавалютных рэзэрваў?

Валер Карбалевіч: «Нацбанк паведаміў, што за апошні месяц 2015 году золатавалютныя рэзэрвы (ЗВР) Беларусі ў міжнародным вызначэньні скараціліся адразу на 408 млн даляраў, склаўшы на 1 студзеня 4,176 млрд даляраў у эквіваленце. Увогуле, за год яны скараціліся на 17,5%.

Калі не лічыць пачатку 2015 году, то цягам усяго году ЗВР зь месяца ў месяц то патрошку скарачаліся, то павялічваліся. І вось у канцы году такі абвал. Чым гэта выклікана?»

Сяргей Чалы
Сяргей Чалы

Сяргей Чалы: «Апошнія два месяцы пагаршаецца замежнагандлёвая сытуацыя. У лістападзе пагоршылася адмоўнае сальда — прыкладна на 500 млн даляраў.

Другі момант. У студзені 2014 году Нацбанк нечакана аднекуль з-за мяжы атрымаў каля 900 млн даляраў. Прычым кіраўніцтва Нацбанку ня кажа, адкуль яны ўзяліся. Выкажу вэрсію, што, магчыма, Азэрбайджан пазычыў такую суму. І яе далі на год. Вось цяпер у сьнежні 2015 году прыйшоў час вяртаць гэтыя грошы. Таму такі абвал ЗВР».

Леанід Злотнікаў
Леанід Злотнікаў

Леанід Злотнікаў: «У 2015 годзе Беларусь вярнула каля 6 млрд даляраў замежных пазыкаў. А паступленьне валюты ў краіну скарацілася. Давялося пазычыць унутры краіны ў насельніцтва каля 1 млрд даляраў. Замежныя пазыкі нам даюць мала, бо нізкі крэдытны рэйтынг».

Якія пэрспэктывы захаваньня ЗВР гэтым годам?

Карбалевіч: «Але ж цяпер абменны курс рубля свабодны, траціць валюту на яго ўтрыманьне ня трэба. І замежнагандлёвае сальда, здаецца, палепшылася ў параўнаньні зь мінулымі гадамі. У такіх умовах ЗВР не павінны, здаецца, шмат расходавацца?»

Чалы: «Так. Але трэба вяртаць старыя даўгі. Таму і дадатковая нагрузка на ЗВР. Апошнія два месяцы падаў расейскі рубель. І беларускі рубель адносна расейскага рубля ўмацаваўся. У выніку канкурэнтаздольнасьць беларускіх тавараў на расейскім рынку ўпала. І з гэтым часткова зьвязана пагаршэньне замежнагандлёвага сальда».

Злотнікаў: «У 2015 годзе адносна нядрэнныя паказчыкі замежнагандлёвага балянсу былі дзякуючы падарунку Расеі. Маю на ўвазе тое, што РФ згадзілася, каб нафтавае мыта заставалася ў бюджэце Беларусі. У выніку гэтага мы атрымалі 1,4 млрд даляраў. Сёлета, у зьвязку з падзеньнем цэнаў на нафту, даход бюджэту ад згаданага чыньніка будзе значна меншы. А Беларусі ў 2016 годзе патрэбна будзе вярнуць 6 млрд даляраў пазык».

Карбалевіч: «Афіцыйныя асобы Беларусі называюць лічбу 3,3 млрд даляраў доўгу, які трэба вярнуць сёлета».

Беларусі ў 2016 годзе патрэбна будзе вярнуць 6 млрд даляраў пазык

Злотнікаў: «Яны кажуць толькі пра дзяржаўны доўг. А я лічу даўгі і дзяржаўных прадпрыемстваў, банкаў. Замежныя крэдыторы гатовыя даць новыя крэдыты толькі пад рынкавыя рэформы. А Лукашэнка адмаўляе неабходнасьць іх правядзеньня. І хто ж тады дасьць нам новыя крэдыты?»

Чалы: «У 2015 годзе дзейнічала некалькі спрыяльных для ЗВР Беларусі чыньнікаў. Па-першае, рэзка скараціўся імпарт. Гэта і імпарт прамежкавых тавараў, бо прадпрыемствы менш працавалі. Таксама скараціўся і спажывецкі імпарт. І сёлета шмат будзе залежаць ад таго, як будзе працаваць рэальны сэктар, ці будуць расьці даходы насельніцтва. У 2015 годзе палітыка стрымліваньня росту даходаў спрыяла ўстойлівасьці курсу беларускага рубля. Бо чым менш у насельніцтва грошай, тым меншы попыт на замежную валюту.

Думаю, сёлета замежны гандаль будзе скарачацца. То бок аб’ём прытоку валюты скарачаецца, а аб’ём адтоку — пастаянны. Таму шмат будзе залежаць ад магчымасьці рэфінансаваньня замежнага доўгу. Думаю, у першым квартале зьявіцца крэдыт Эўразійскага фонду стабілізацыі і разьвіцьця.

Ствараецца піраміда. І мы памятаем, чым скончылася ўся гэтая гісторыя ў 2010–2011 годзе

У 2010 годзе Нацбанк займаўся бухгальтарскімі трукамі, маю на ўвазе зьдзелкі СВОП з камэрцыйнымі банкамі. І такім чынам „малявалі“ ЗВР. А цяпер ролю СВОП выконваюць валютныя аблігацыі. Аб’ём апэрацыяў з аблігацыямі нарастае. Даводзіцца плаціць высокія працэнтныя стаўкі па гэтых аблігацыях (каля 8%), каб вяртаць мінулыя даўгі. Ствараецца піраміда. І мы памятаем, чым скончылася ўся гэтая гісторыя ў 2010–2011 годзе».

«Моцна зьвязанаму пацыенту анэстэзія не патрэбная»

Карбалевіч: Якія наступствы можа мець такое скарачэньне ЗВР? Ці можа яно псыхалягічна паўплываць на настроі насельніцтва? Людзі пойдуць купляць валюту ці здымаць банкаўскія ўклады?

Злотнікаў: «Мы пачынаем жыць па сродках. Таму што раней мы жылі лепш, чым дазвалялі магчымасьці эканомікі, за кошт вонкавых крэдытаў. Думаю, сёлета ўзровень спажываньня зьменшыцца на 10–15%. Таму асабліва няма за што ў людзей купляць даляры ў абменьніках. Хутчэй, больш будуць прадаваць. А здымаць уклады будуць толькі тады, калі банкі панізяць працэнты».

Чалы: «Сапраўды, 2015 год паказаў, што людзі ў асноўным праядалі запасы. Няма ў насельніцтва шмат сродкаў, каб яно магло стварыць нейкую пагрозу стабільнасьці. Гэта сытуацыя, калі моцна зьвязанаму пацыенту анэстэзія не патрэбная».

Ігар Лосік Кацярына Андрэева Ірына Слаўнікава Марына Золатава Андрэй Кузьнечык
XS
SM
MD
LG