Некаторыя нашы ўлюбёныя напоі ўтрымліваюць кафэін, які вельмі часта падвышае крывяны ціск да небясьпечнага ўзроўню. Аднак гэта – толькі адзін бок мэдаля. Навукоўцы ўпэўненыя, што самыя папулярныя напоі, гарбата і кава, станоўча ўплываюць на здароўе. Аб гэтым паведамляецца ў адной з апошніх перадачаў брытанскай тэлерадыёкампаніі “Бі-бі-сі”.
Кафэін – гэта стымулятар, які ўзьдзейнічае на сэрца й цэнтральную нэрвовую сыстэму чалавека, а таксама на кароткі час падвышае крывяны ціск. Эфэкт узьдзеяньня на крывяны ціск асабліва відавочны, калі каву піць у вялікіх колькасьцях, і асабліва ў людзей, якія чульлівыя да гэтай субстанцыі. Вось жа з гэтае прычыны людзям з падвышаным крывяным ціскам (гіпэртонікам) рэкамэндуецца пазьбягаць напояў з кафэінам, а цяжарным жанчынам значна абмяжоўваць іхнае спажываньне.
Для параўнаньня, у 0,3 літра распушчальнай кавы (што адпавядае вялікаму кубку) утрымліваецца каля 70 міліграмаў кафэіну, а ў 0.3 літра молатай кавы – да 125 міліграмаў. У розных гатунках гарбаты ўтрымліваецца ад 15 да 75 міліграмаў кафэіну, у какава – 10-17 міліграмаў, у шакалядных напоях – 60-70 міліграмаў, а ў 0,3 літра папулярных газаваных напояў “Кока-кола” й “Пэпсі-кола” – каля 43-65 міліграмаў кафэіну.
Зь ліку згаданых напояў найбольш папулярныя ў сьвеце – кава й гарбата. Нагадаем, што кава паходзіць з Афрыкі, з тэрыторыі цяперашняй Эфіопіі. Праўдападобна, яе пачалі вырошчваць ў 6 стагодзьдзі нашай эры. Найперш яна прынялася ў арабскіх краінах, і ў Эўропе доўгі час лічылася мусульманскім і нават сатанінскім напоем.
Спрэчкі вакол кавы вырашыў ў пачатку 16-га стагодзьдзя папа Клімэнт, якому спадабаўся смак гэтага напою: “Сатану трэба выгнаць, а каву зрабіць хрысьціянскім напоям”. Што тычыцца гарбаты, дык у Кітаі яе вырошчвалі яшчэ 3000 гадоў таму.
Напачатку 17-га стагодзьдзя зялёную гарбату атрымаў у якасьці падарунку ад кітайскага імпэратара расейскі цар. У Заходнюю Эўропу яна трапіла прыблізна ў той жа час дзякуючы галяндзкім і партугальскім гандлярам, якія прывозілі з Далёкага Ўсходу шоўк, бакалейныя тавары і парцаляну.
У згаданай перадачы ВВС аналізуецца сытуацыя з кавай і гарбатай ў Вялікабрытаніі. У гэтай краіне 80% дарослых п’юць каву як мінімум раз у тыдзень. Паводле вучоных, кава павялічвае рызыку ішымічнай хваробы сэрца і, акрамя крывянога ціску, падвышае ўзровень халестэрыну ў крыві, а таксама зьмяншае колькасьць кальцыю й магнію.
Аднак у кавы ёсьць і свае плюсы. Згодна з навуковымі дасьледаваньнямі, кава зьмяншае рызыку разьвіцьця жоўцевых і ныркавых камянёў, а таксама раку простай кішкі. Бясьпечная колькасьць спажытага кафэіну залежыць ад гатунку кавы ды індывідуальнай рэакцыі арганізму на гэтую субстанцыю. Перадазаваньне кафэінам выклікае бяссоньне, галавакружэньне й дрыжэньне цягліцаў. Сьмяротная доза – 10 грамаў кафэіну, гэта значыць – 6-80 кубкаў кавы. У кожным разе, у молатай каве, заліванай кіпенем болей кафэіну, чым у распушчальнай, таму молатай кавы можна выпіць меней.
У Вялікабрытаніі самы папулярны напоем зьяўляецца – гарбата. “Файв-о’клок”, пятая гадзіна па палудні – пара штодзённага, традыцыйнага рытуалу брытанцаў. Звычай выпіваць кубак гарбаты ў адну пару дня нагэтулькі ўкараніўся ў традыцыйным побыце брытанцаў, што ажно дайшоў да перахілу. У самых неспрыяльных абставінах, нават пад артылерыйскім абстрэлам, як гэта бачна ў кінафільме пра крымскую вайну, брытанцы ня ў стане адмовіцца ад гэтага абраду. У Вялікабрытаніі выпіваюць амаль 200 мільёнаў кубкаў гарбаты ў дзень. Гэта значыць, што статыстычны брытанец выпівае 3-4 кубкі гарбаты ў дзень, і 80 тысяч кубкаў – за жыцьцё.
Паводле навукоўцаў, гарбата зьмяшчае ў сабе шэраг карысных для арганізму мікраэлемэнтаў і дапамагае аднавіць неабходны балянс вадкасьці ў арганізьме. Праўда, дзеля гэтага ільга піць звычайную або мінэральную ваду – але ж, акрамя смакавых якасьцяў, гарбата мае шэраг іншых перавагаў над вадою. Яе галоўны плюс – гэта зьмяншэньне рызыкі ішымічнай хваробы сэрца. Гарбата багатая на антыаксыданты, званыя фляваноідамі. Гэта значыць, што яна запавольвае й нават прадухіляе хімічныя рэакцыі, якія прыводзяць да сардэчных хваробаў.
Дасьледаваньні, праведзеныя на мышах, паказалі, што спажываньне зялёнай гарбаты зьмяншае рызыку артрыту. Гарбата дапамагае зьняць напружаньне й засяродзіцца – гэта асабліва важна для вучняў і студэнтаў перад экзамэнамі. Кітайскія і японскія вучоныя лічаць, што гарбата, акрамя гэтага, зьмяншае рызыку захворваньня на рак грудзей, страўніка, лёгкіх і прастаты. У Кітаі, дзе гарбата вельмі папулярная – найменшая ў сьвеце колькасьць захворваньняў на рак прастаты. Кітайцы і японцы лічаць, што гарбата ўзмацняе зубы й косткі, а таксама рэгулюе стрававальны працэс. Наогул, японцы вераць, што гарбата ўтрымлівае сакрэт даўгавечнасьці.
Існуе шэраг прыказак на тэму гарбаты. Кітайцы кажуць, што “піцьцё гарбаты нагадвае пацалунак: ні адным, ні другім не насыцісься ніколі”. Паводле каўкаскай прыказкі, “калі ў цябе ёсьць добрая жонка, боршч і моцная гарбата, ты можаш быць поўнасьцю задаволеным сваім жыцьцём”.
Кафэін – гэта стымулятар, які ўзьдзейнічае на сэрца й цэнтральную нэрвовую сыстэму чалавека, а таксама на кароткі час падвышае крывяны ціск. Эфэкт узьдзеяньня на крывяны ціск асабліва відавочны, калі каву піць у вялікіх колькасьцях, і асабліва ў людзей, якія чульлівыя да гэтай субстанцыі. Вось жа з гэтае прычыны людзям з падвышаным крывяным ціскам (гіпэртонікам) рэкамэндуецца пазьбягаць напояў з кафэінам, а цяжарным жанчынам значна абмяжоўваць іхнае спажываньне.
Для параўнаньня, у 0,3 літра распушчальнай кавы (што адпавядае вялікаму кубку) утрымліваецца каля 70 міліграмаў кафэіну, а ў 0.3 літра молатай кавы – да 125 міліграмаў. У розных гатунках гарбаты ўтрымліваецца ад 15 да 75 міліграмаў кафэіну, у какава – 10-17 міліграмаў, у шакалядных напоях – 60-70 міліграмаў, а ў 0,3 літра папулярных газаваных напояў “Кока-кола” й “Пэпсі-кола” – каля 43-65 міліграмаў кафэіну.
Зь ліку згаданых напояў найбольш папулярныя ў сьвеце – кава й гарбата. Нагадаем, што кава паходзіць з Афрыкі, з тэрыторыі цяперашняй Эфіопіі. Праўдападобна, яе пачалі вырошчваць ў 6 стагодзьдзі нашай эры. Найперш яна прынялася ў арабскіх краінах, і ў Эўропе доўгі час лічылася мусульманскім і нават сатанінскім напоем.
Спрэчкі вакол кавы вырашыў ў пачатку 16-га стагодзьдзя папа Клімэнт, якому спадабаўся смак гэтага напою: “Сатану трэба выгнаць, а каву зрабіць хрысьціянскім напоям”. Што тычыцца гарбаты, дык у Кітаі яе вырошчвалі яшчэ 3000 гадоў таму.
Напачатку 17-га стагодзьдзя зялёную гарбату атрымаў у якасьці падарунку ад кітайскага імпэратара расейскі цар. У Заходнюю Эўропу яна трапіла прыблізна ў той жа час дзякуючы галяндзкім і партугальскім гандлярам, якія прывозілі з Далёкага Ўсходу шоўк, бакалейныя тавары і парцаляну.
У згаданай перадачы ВВС аналізуецца сытуацыя з кавай і гарбатай ў Вялікабрытаніі. У гэтай краіне 80% дарослых п’юць каву як мінімум раз у тыдзень. Паводле вучоных, кава павялічвае рызыку ішымічнай хваробы сэрца і, акрамя крывянога ціску, падвышае ўзровень халестэрыну ў крыві, а таксама зьмяншае колькасьць кальцыю й магнію.
Аднак у кавы ёсьць і свае плюсы. Згодна з навуковымі дасьледаваньнямі, кава зьмяншае рызыку разьвіцьця жоўцевых і ныркавых камянёў, а таксама раку простай кішкі. Бясьпечная колькасьць спажытага кафэіну залежыць ад гатунку кавы ды індывідуальнай рэакцыі арганізму на гэтую субстанцыю. Перадазаваньне кафэінам выклікае бяссоньне, галавакружэньне й дрыжэньне цягліцаў. Сьмяротная доза – 10 грамаў кафэіну, гэта значыць – 6-80 кубкаў кавы. У кожным разе, у молатай каве, заліванай кіпенем болей кафэіну, чым у распушчальнай, таму молатай кавы можна выпіць меней.
У Вялікабрытаніі самы папулярны напоем зьяўляецца – гарбата. “Файв-о’клок”, пятая гадзіна па палудні – пара штодзённага, традыцыйнага рытуалу брытанцаў. Звычай выпіваць кубак гарбаты ў адну пару дня нагэтулькі ўкараніўся ў традыцыйным побыце брытанцаў, што ажно дайшоў да перахілу. У самых неспрыяльных абставінах, нават пад артылерыйскім абстрэлам, як гэта бачна ў кінафільме пра крымскую вайну, брытанцы ня ў стане адмовіцца ад гэтага абраду. У Вялікабрытаніі выпіваюць амаль 200 мільёнаў кубкаў гарбаты ў дзень. Гэта значыць, што статыстычны брытанец выпівае 3-4 кубкі гарбаты ў дзень, і 80 тысяч кубкаў – за жыцьцё.
Паводле навукоўцаў, гарбата зьмяшчае ў сабе шэраг карысных для арганізму мікраэлемэнтаў і дапамагае аднавіць неабходны балянс вадкасьці ў арганізьме. Праўда, дзеля гэтага ільга піць звычайную або мінэральную ваду – але ж, акрамя смакавых якасьцяў, гарбата мае шэраг іншых перавагаў над вадою. Яе галоўны плюс – гэта зьмяншэньне рызыкі ішымічнай хваробы сэрца. Гарбата багатая на антыаксыданты, званыя фляваноідамі. Гэта значыць, што яна запавольвае й нават прадухіляе хімічныя рэакцыі, якія прыводзяць да сардэчных хваробаў.
Дасьледаваньні, праведзеныя на мышах, паказалі, што спажываньне зялёнай гарбаты зьмяншае рызыку артрыту. Гарбата дапамагае зьняць напружаньне й засяродзіцца – гэта асабліва важна для вучняў і студэнтаў перад экзамэнамі. Кітайскія і японскія вучоныя лічаць, што гарбата, акрамя гэтага, зьмяншае рызыку захворваньня на рак грудзей, страўніка, лёгкіх і прастаты. У Кітаі, дзе гарбата вельмі папулярная – найменшая ў сьвеце колькасьць захворваньняў на рак прастаты. Кітайцы і японцы лічаць, што гарбата ўзмацняе зубы й косткі, а таксама рэгулюе стрававальны працэс. Наогул, японцы вераць, што гарбата ўтрымлівае сакрэт даўгавечнасьці.
Існуе шэраг прыказак на тэму гарбаты. Кітайцы кажуць, што “піцьцё гарбаты нагадвае пацалунак: ні адным, ні другім не насыцісься ніколі”. Паводле каўкаскай прыказкі, “калі ў цябе ёсьць добрая жонка, боршч і моцная гарбата, ты можаш быць поўнасьцю задаволеным сваім жыцьцём”.