Колькі беларускіх грамадзян едзе працаваць у Расею?
(Валер Карбалевіч: ) “Адным з важных тэзісаў афіцыйнай прапаганды ёсьць цьверджаньне, што людзі з усёй постсавецкай прасторы прыяжджаюць жыць і працаваць у Беларусь. Таму што тут, маўляў, усім жывецца добра й багата. Такое любіць гаварыць і Лукашэнка, прыхарошваючы, пры тым, лічбы.
Аднак рэчаіснасьць паказвае зусім іншае. Паводле апытаньняў незалежных сацыёлягаў, каля трэці грамадзян Беларусі хацелі б зьехаць у іншую краіну. І шмат людзей насамрэч зьяжджае. Найвялікшая працоўная эміграцыя беларусаў – у Расею. Ці можна даць прыблізную ацэнку ў лічбах – колькі беларускіх грамадзян едзе працаваць у Расею?”
(Кастусь Скуратовіч: ) “У кожным беларускім горадзе, які месьціцца каля чыгункі, шмат людзей працуе ў Расеі. Некаторыя едуць на 1-2 тыдні. Нядаўна я быў на сэмінары ў Віцебску. Там прагучала такая інфармацыя: з 1 200 тысяч жыхароў Віцебскай вобласьці каля 400 тысяч працуюць у Маскве й Санкт-Пецярбургу.
Што тычыцца афіцыйных лічбаў па міграцыі, то яны ня вельмі значныя. У першай палове 2006 году ў Беларусь прыехала каля 5 тысяч чалавек, а выехала – 2 тысячы. Міграцыйны прырост – 3 тысячы чалавек. То бок, перасяленьне людзей у сувязі з распадам СССР ужо ў цэлым закончылася.
Прычым, у Беларусь едуць людзі з Расеі, Казахстану, Сярэдняй Азіі дажываць. Гэта пераважна пэнсіянэры. А зь Беларусі зьяжджаюць тыя, хто хоча працаваць, імкнецца да добрага заробку.
Адзін знаёмы бізнэсовец, які пастаўляе ў Расею абсталяваньне лесатэхнічнаму комплексу, казаў, што атрымлівае замовы адначасна і на тэхніку, і на працаўнікоў. Бо лічыцца, што беларусы – надзейныя працаўнікі”.
(Леанід Злотнікаў: ) “Па-першае, лічбы, пададзеныя сп.Скуратовічам адносна міграцыі, тычацца людзей, якія пераяжджаюць у іншую краіну на пастаяннае жыхарства. Мы ж вядзём гаворку пра іншае. Мы разважаем пра людзей, якія едуць на заробкі часова й потым вяртаюцца назад.
Дык вось пра лічбы. У 2002 годзе падчас перапісу насельніцтва ў Расеі высьветлілася, што там працуе каля 100 тысяч беларусаў. Але, паводле беларускіх сацыёлягаў, шмат беларусаў не трапіла ў афіцыйную расейскую статыстыку, і насамрэч гэтая лічба большая ў 2,5-3 разы. Такім чынам, мы можам сьцьвярджаць: у 2005 годзе ў Расеі працавала каля 300 тысяч беларусаў.
Гэта блізка да лічбаў, якія мае Ўсясьветны банк. Паводле дадзеных ягоных экспэртаў, абнародаваных у лістападзе 2005 году, каля 400 тысяч беларусаў працуе за мяжой. Яны прывозяць у Беларусь блізу 1 мільярда даляраў.
Дарэчы, з афіцыйнай статыстыкі, каля 600-700 тысяч працаздольнага насельніцтва Беларусі не занята ў легальнай эканоміцы краіны. Зразумела, ня ўсе яны зьяжджаюць за мяжу. Але можна пагадзіцца, што каля 400 тысяч беларусаў працуе за мяжой, і зь іх 300 тысяч – у Расеі”.
Чаму беларусы едуць на заробкі ў суседнюю краіну?
(Карбалевіч: ) “Дзеля чаго людзі едуць працаваць у Расею? Паводле афіцыйнай статыстыкі, беспрацоўе ў Беларусі мізэрнае. Эканоміка таксама на ўздыме. Чаго тады едуць з дому?”
(Скуратовіч: ) “Калі параўнаць сярэдні заробак у Расеі й Беларусі, то яны ня надта адрозьніваюцца. Але, напрыклад, у Маскве й Санкт-Пецярбургу заробкі значна вышэйшыя: гэтыя гарады перанасычаны капіталамі. А менавіта туды і едуць беларусы”.
(Злотнікаў: ) “Лічбы афіцыйнай статыстыкі ў Беларусі адносна беспрацоўя робяцца не па такой мэтодыцы, як заведзена ў сьвеце. У нас беспрацоўнымі лічацца людзі, афіцыйна зарэгістраваныя. А ў суседніх краінах беспрацоўныя – усе, хто не працуе. Напрыклад, у Літве ўзровень беспрацоўя – 6%. Калі б у нас лічылі адпаведна з агульнапрынятымі мэтодыкамі, то колькасьць беспрацоўных была б такой жа.
Але гэта сярэдняя лічба па краіне, як сярэдняя тэмпэратура ў шпіталі. У Менску знайсьці працу лягчэй. А ў малых гарадах беспрацоўе значна вышэйшае за 6%.
У Расеі ж у 20 рэгіёнах з 80 ёсьць патрэба ў працоўных рэсурсах. І якраз там заробкі шмат лепшыя, чым у сярэднім па Расеі. Не хапае працоўных рук на Поўначы, у нафтагазавым комплексе. Таму туды й едуць беларусы”.
Ці абаронены правы беларусаў у Расеі?
(Карбалевіч: ) “Мінулым годам Беларусь і Расея падпісалі пагадненьне аб роўных правах грамадзян. Афіцыйная прапаганда гучна заяўляла пра сацыяльную абарону беларусаў у Расеі й расейцаў – у Беларусі.
У мінулы панядзелак на тэлеканале БТ сумнавядомы камэнтатар Яўген Новікаў абурана апавядаў пра забойства ў ЗША беларускага студэнта, што прыехаў туды на заробкі падчас вакацый. Але апошнім часам зьяўляецца ўсё больш паведамленьняў пра трагічныя падзеі, якія адбываюцца зь беларусамі ў Расеі. Днямі ў Ганцавічах пахавалі чатырох мужчын, што загінулі, вяртаючыся з заробкаў у Расеі. Ёсьць і выпадкі бясьсьледнага зьнікненьня беларусаў, якія паехалі на заробкі ў суседнюю краіну. Дык які насамрэч сацыяльны статус беларускіх грамадзян, што працуюць у Расеі? Ці сапраўды іх правы абаронены?”
(Скуратовіч: ) “Справа ў тым, што ў Расеі велізарны шэры сэктар эканомікі. Адпаведна ж, там такая й занятасьць: шэрая, неафіцыйная, незарэгістраваная. Бо калі б наймальнікі рабілі ўсё па законе, то давялося б адлічваць падаткі, плаціць за працоўныя рэсурсы ды іншае. Усё гэта зьнізіла б эканамічную эфэктыўнасьць гэтых структур.
Часта мы бачым па тэлевізіі, як у Расеі віетнамцы працуюць у скляпах, паграбах. Да беларусаў стаўленьне можа лепшае, але тым ня менш. Шэры сэктар эканомікі не дае нікому ніякіх гарантый. Тут усё трымаецца на неафіцыйнай дамове працаўніка й наймальніка. А ўвогуле крымінальная сытуацыя ў Расеі вастрэйшая, чым у Беларусі. Таму й гінуць беларусы гэтак жа, як і расейцы”.
(Злотнікаў: ) “Тут цяжка падаць нейкія лічбы. Але я ведаю шмат людзей, якія працавалі ці працуюць у Расеі. І магу пагадзіцца: нямала выпадкаў зьнявагі беларусаў, адмоў плаціць заробленыя грошы й да таго падобнага.
Але я ведаю й шмат людзей, задаволеных працай у шэрым бізнэсе. Калі б гэтага не было, калі б там не зараблялі лепш, чым у Беларусі, то туды й ня езьдзілі б – не рызыкавалі б”.
(Карбалевіч: ) “Такім чынам, працоўная эміграцыя беларусаў у Расею набыла масавы характар. Прычым, нягледзячы на міждзяржаўныя дамовы, вельмі часта беларускія грамадзяне працуюць без усялякай прававой і сацыяльнай абароны ў шэрым сэктары эканомікі. Павялічваецца колькасьць трагічных выпадкаў. Між тым, беларускія грамадзяне гатовы рызыкаваць дзеля заробкаў. Усё гэта куды яскравей, чым што іншае, разбурае міт пра эканамічны росквіт Беларусі”.
(Валер Карбалевіч: ) “Адным з важных тэзісаў афіцыйнай прапаганды ёсьць цьверджаньне, што людзі з усёй постсавецкай прасторы прыяжджаюць жыць і працаваць у Беларусь. Таму што тут, маўляў, усім жывецца добра й багата. Такое любіць гаварыць і Лукашэнка, прыхарошваючы, пры тым, лічбы.
Аднак рэчаіснасьць паказвае зусім іншае. Паводле апытаньняў незалежных сацыёлягаў, каля трэці грамадзян Беларусі хацелі б зьехаць у іншую краіну. І шмат людзей насамрэч зьяжджае. Найвялікшая працоўная эміграцыя беларусаў – у Расею. Ці можна даць прыблізную ацэнку ў лічбах – колькі беларускіх грамадзян едзе працаваць у Расею?”
(Кастусь Скуратовіч: ) “У кожным беларускім горадзе, які месьціцца каля чыгункі, шмат людзей працуе ў Расеі. Некаторыя едуць на 1-2 тыдні. Нядаўна я быў на сэмінары ў Віцебску. Там прагучала такая інфармацыя: з 1 200 тысяч жыхароў Віцебскай вобласьці каля 400 тысяч працуюць у Маскве й Санкт-Пецярбургу.
Што тычыцца афіцыйных лічбаў па міграцыі, то яны ня вельмі значныя. У першай палове 2006 году ў Беларусь прыехала каля 5 тысяч чалавек, а выехала – 2 тысячы. Міграцыйны прырост – 3 тысячы чалавек. То бок, перасяленьне людзей у сувязі з распадам СССР ужо ў цэлым закончылася.
Прычым, у Беларусь едуць людзі з Расеі, Казахстану, Сярэдняй Азіі дажываць. Гэта пераважна пэнсіянэры. А зь Беларусі зьяжджаюць тыя, хто хоча працаваць, імкнецца да добрага заробку.
Адзін знаёмы бізнэсовец, які пастаўляе ў Расею абсталяваньне лесатэхнічнаму комплексу, казаў, што атрымлівае замовы адначасна і на тэхніку, і на працаўнікоў. Бо лічыцца, што беларусы – надзейныя працаўнікі”.
(Леанід Злотнікаў: ) “Па-першае, лічбы, пададзеныя сп.Скуратовічам адносна міграцыі, тычацца людзей, якія пераяжджаюць у іншую краіну на пастаяннае жыхарства. Мы ж вядзём гаворку пра іншае. Мы разважаем пра людзей, якія едуць на заробкі часова й потым вяртаюцца назад.
Дык вось пра лічбы. У 2002 годзе падчас перапісу насельніцтва ў Расеі высьветлілася, што там працуе каля 100 тысяч беларусаў. Але, паводле беларускіх сацыёлягаў, шмат беларусаў не трапіла ў афіцыйную расейскую статыстыку, і насамрэч гэтая лічба большая ў 2,5-3 разы. Такім чынам, мы можам сьцьвярджаць: у 2005 годзе ў Расеі працавала каля 300 тысяч беларусаў.
Гэта блізка да лічбаў, якія мае Ўсясьветны банк. Паводле дадзеных ягоных экспэртаў, абнародаваных у лістападзе 2005 году, каля 400 тысяч беларусаў працуе за мяжой. Яны прывозяць у Беларусь блізу 1 мільярда даляраў.
Дарэчы, з афіцыйнай статыстыкі, каля 600-700 тысяч працаздольнага насельніцтва Беларусі не занята ў легальнай эканоміцы краіны. Зразумела, ня ўсе яны зьяжджаюць за мяжу. Але можна пагадзіцца, што каля 400 тысяч беларусаў працуе за мяжой, і зь іх 300 тысяч – у Расеі”.
Чаму беларусы едуць на заробкі ў суседнюю краіну?
(Карбалевіч: ) “Дзеля чаго людзі едуць працаваць у Расею? Паводле афіцыйнай статыстыкі, беспрацоўе ў Беларусі мізэрнае. Эканоміка таксама на ўздыме. Чаго тады едуць з дому?”
(Скуратовіч: ) “Калі параўнаць сярэдні заробак у Расеі й Беларусі, то яны ня надта адрозьніваюцца. Але, напрыклад, у Маскве й Санкт-Пецярбургу заробкі значна вышэйшыя: гэтыя гарады перанасычаны капіталамі. А менавіта туды і едуць беларусы”.
(Злотнікаў: ) “Лічбы афіцыйнай статыстыкі ў Беларусі адносна беспрацоўя робяцца не па такой мэтодыцы, як заведзена ў сьвеце. У нас беспрацоўнымі лічацца людзі, афіцыйна зарэгістраваныя. А ў суседніх краінах беспрацоўныя – усе, хто не працуе. Напрыклад, у Літве ўзровень беспрацоўя – 6%. Калі б у нас лічылі адпаведна з агульнапрынятымі мэтодыкамі, то колькасьць беспрацоўных была б такой жа.
Але гэта сярэдняя лічба па краіне, як сярэдняя тэмпэратура ў шпіталі. У Менску знайсьці працу лягчэй. А ў малых гарадах беспрацоўе значна вышэйшае за 6%.
У Расеі ж у 20 рэгіёнах з 80 ёсьць патрэба ў працоўных рэсурсах. І якраз там заробкі шмат лепшыя, чым у сярэднім па Расеі. Не хапае працоўных рук на Поўначы, у нафтагазавым комплексе. Таму туды й едуць беларусы”.
Ці абаронены правы беларусаў у Расеі?
(Карбалевіч: ) “Мінулым годам Беларусь і Расея падпісалі пагадненьне аб роўных правах грамадзян. Афіцыйная прапаганда гучна заяўляла пра сацыяльную абарону беларусаў у Расеі й расейцаў – у Беларусі.
У мінулы панядзелак на тэлеканале БТ сумнавядомы камэнтатар Яўген Новікаў абурана апавядаў пра забойства ў ЗША беларускага студэнта, што прыехаў туды на заробкі падчас вакацый. Але апошнім часам зьяўляецца ўсё больш паведамленьняў пра трагічныя падзеі, якія адбываюцца зь беларусамі ў Расеі. Днямі ў Ганцавічах пахавалі чатырох мужчын, што загінулі, вяртаючыся з заробкаў у Расеі. Ёсьць і выпадкі бясьсьледнага зьнікненьня беларусаў, якія паехалі на заробкі ў суседнюю краіну. Дык які насамрэч сацыяльны статус беларускіх грамадзян, што працуюць у Расеі? Ці сапраўды іх правы абаронены?”
(Скуратовіч: ) “Справа ў тым, што ў Расеі велізарны шэры сэктар эканомікі. Адпаведна ж, там такая й занятасьць: шэрая, неафіцыйная, незарэгістраваная. Бо калі б наймальнікі рабілі ўсё па законе, то давялося б адлічваць падаткі, плаціць за працоўныя рэсурсы ды іншае. Усё гэта зьнізіла б эканамічную эфэктыўнасьць гэтых структур.
Часта мы бачым па тэлевізіі, як у Расеі віетнамцы працуюць у скляпах, паграбах. Да беларусаў стаўленьне можа лепшае, але тым ня менш. Шэры сэктар эканомікі не дае нікому ніякіх гарантый. Тут усё трымаецца на неафіцыйнай дамове працаўніка й наймальніка. А ўвогуле крымінальная сытуацыя ў Расеі вастрэйшая, чым у Беларусі. Таму й гінуць беларусы гэтак жа, як і расейцы”.
(Злотнікаў: ) “Тут цяжка падаць нейкія лічбы. Але я ведаю шмат людзей, якія працавалі ці працуюць у Расеі. І магу пагадзіцца: нямала выпадкаў зьнявагі беларусаў, адмоў плаціць заробленыя грошы й да таго падобнага.
Але я ведаю й шмат людзей, задаволеных працай у шэрым бізнэсе. Калі б гэтага не было, калі б там не зараблялі лепш, чым у Беларусі, то туды й ня езьдзілі б – не рызыкавалі б”.
(Карбалевіч: ) “Такім чынам, працоўная эміграцыя беларусаў у Расею набыла масавы характар. Прычым, нягледзячы на міждзяржаўныя дамовы, вельмі часта беларускія грамадзяне працуюць без усялякай прававой і сацыяльнай абароны ў шэрым сэктары эканомікі. Павялічваецца колькасьць трагічных выпадкаў. Між тым, беларускія грамадзяне гатовы рызыкаваць дзеля заробкаў. Усё гэта куды яскравей, чым што іншае, разбурае міт пра эканамічны росквіт Беларусі”.