Лінкі ўнівэрсальнага доступу

“Госьць на Свабодзе” – пісьменьнік і гісторык Уладзімер Арлоў


Аляксандар Уліцёнак, Менск Нядаўна цягам гадзіны на пытаньні слухачоў Радыё Свабода адказваў вядомы беларускі пісьменьнік і гісторык Уладзімер Арлоў. Сёньня мы публікуем фрагмэнты той размовы.

“Вельмі важна, што нават у рэгіёнах бясконца далёкія ад палітыкі людзі ўжо ведаюць: беларускі сьвет не сышоўся клінам на адным Лукашэнку”.

(Cпадарыня, Гомель: ) “Я падтрымліваю вашую ідэю пра пляц Каліноўскага. Але ж гляньце на паралелі: і Кастусь ня здолеў падняць народ, і моладзь нашая таксама засталася сам-насам з уладай, як тая шляхта Каліноўскага. Хто і калі падыме ўсю нацыю, пры якіх умовах?”

(Арлоў: ) “Гераізм паўстанцаў 1863 году не пайшоў намарна. Уладзімер Караткевіч калісьці паэтычна сказаў, што свабода зрабілася бліжэйшай на вышыню іхніх магілаў. Каліноўскі з паплечнікамі, якія змагаліся ўжо не за Рэч Паспалітую, а за дэмакратычную будучыню свайго народу, набліжалі беларускае Адраджэньне пачатку ХХ стагодзьдзя. Тое Адраджэньне, якое прывяло да абвяшчэньня Беларускай Народнай Рэспублікі і вярнула беларусам статус народу дзяржаўнага.

Так і змаганьне нашай моладзі ў сакавіку гэтага году не сышло вадою ў пясок. У грамадзтве адбыўся відавочны зрух. Ну а хто й калі падыме ўсю нацыю, мы з вамі павінны ўбачыць. Вельмі важна, што цяпер і ў самых аддаленых мясьцінах краіны нават бясконца далёкія ад палітыкі людзі ўжо ведаюць: наш беларускі сьвет не сышоўся клінам на адным Лукашэнку”.

(Спадарыня: ) “Вы, спадар Уладзімер, на выбарах былі даверанаю асобаю спадара Мілінкевіча. На вашую думку, ці захаваў ён і надалей мажлівасьць быць лідэрам дэмакратычных сілаў Беларусі?”

(Арлоў: ) “Я думаю, шанцы на лідэрства ў яго застаюцца. Астатняе залежыць ад каманды, ад саміх дэмакратаў, якія ўсё ж прадэманстравалі падчас мінулай кампаніі імкненьне да аб’яднаньня. Я адназначна супраць скліканьня кангрэсу дэмакратычных сілаў толькі дзеля таго, каб замяніць Мілінкевіча”.

(Спадарыня: ) “А на выбарах быў саюз ці – хаўрус?”

(Арлоў: ) “Больш карэктным мне падаецца слова “кааліцыя”.

(Ніна Казьбярчук: ) “На судзе вашаму сыну Багдану не далі вады – маўляў, а раптам там самагонка... Хто і як адкажа за такія зьдзекі з нашай моладзі? Пытаюся, бо ваш бацька быў пракурорам... Мяне мала хвалюе пытаньне, чаму міжнародная супольнасьць вяла рэагуе на Беларусь. Таму што беларуская большасьць – балота абыякавасьці. Такія зьдзекі, а людзі маўчаць. Калі яны ўспомняць пра грамадзянскую спагаду, уласную годнасьць, спадар Уладзя?”

(Арлоў: ) “Дарэчы, чалавек, які разыгрываў той фарс, нібыта судзячы Багдана зь дзясяткамі ягоных аднадумцаў з пляцу, ужо, паводле маіх зьвестак, трапіў у сьпіс невыязных у краіны Эўразьвязу...

Вы параўноўваеце беларускую большасьць з балотам... Як ні горка гэта ўсьведамляць, але, калі хочаце, мы сапраўды дзеці ня лепшых, а горшых – тых, хто не загінуў у паўстаньнях, у Курапатах, тых, хто здолеў прыстасавацца, выжыць... Але ўсьведамленьне гэтага не азначае, што мы павінны такімі й заставацца”.

(Банкевіч, Менск: ) “Спадар Арлоў, вы прынялі актыўны ўдзел у развале Народнага фронту. Гэта было зроблена ў інтарэсах імпэрскай Расеі і ўзгоднена з уладамі ў Беларусі. Як вы цяпер ставіцеся да свайго ўчынку 1999 году?”

(Арлоў: ) “Мой “актыўны ўдзел” палягаў у тым, што на зьезьдзе я спрабаваў выйсьці да мікрафона, каб заклікаць якраз да аб’яднаньня, а таксама выказаць пратэст супраць выдаленьня з залі журналістаў. Аднак на загад спадара Беленькага мяне схапілі пад рукі і адцягнулі ад мікрафона. Вось і ўвесь мой удзел у развале Народнага фронту”.

“Мы атрымалі друкаваную Біблію на сваёй мове чацьвёртымі ў сьвеце – пасьля італійцаў, чэхаў і немцаў. Раней за французаў з ангельцамі...”

(Альгерд: ) “Вам ня сорамна за сваю прэмію ад Ленінскага камсамолу?”

(Арлоў: ) “Мне далі гэтую прэмію за першую кнігу “Добры дзень, мая Шыпшына!”, за якую мне ня сорамна...”

(Алесь Верамей: ) “Якая кніга для вас кшталту Бібліі?”

(Арлоў: ) “Ну, гэта й ёсьць Біблія. Карыстаючыся выпадкам, нагадаю, што дзякуючы Скарыну беларусы атрымалі друкаваную Біблію на сваёй мове чацьвёртымі ў сьвеце – пасьля італійцаў, чэхаў і немцаў. Між іншым, раней за французаў з ангельцамі...”

(Пятрусь: ) “Нацыянальны космас – гэта...”

(Арлоў: ) “...для мяне сёньня гэта найперш мова. Калега Камю неяк сказаў: што б ні здарылася, я ведаю, што ў мяне ёсьць радзіма, імя якой – мая мова...”

(Спадар: ) “Што сёньня важнейшае: асьветніцтва ці народная адукацыя?”

(Арлоў: ) “У маім уяўленьні школа – рэч найважнейшая. Нездарма русіфікатары ў ХІХ стагодзьдзі казалі, што адна расейская школа зробіць у Беларусі больш за цэлую армію. Тут дарэчы будзе згадаць і словы ўкраінскага гісторыка Натальлі Якавенкі: “Памаранчавая рэвалюцыя перамагла дзякуючы дзецям нашых падручнікаў гісторыі”.

“Калі я быў студэнтам гістфаку, у падручніках ня згадвалася нават Эўфрасіньня Полацкая...”

(Сергяйчук: ) “Больш за ўсё ў нацыянальным жыцьці вас непакоіць...”

(Арлоў: ) “...тое, што гэтае жыцьцё ня мае магчымасьцяў для натуральнага разьвіцьця. Яно заганяецца ў андэграўнд. Заганяецца ў лябірынты. Увогуле, лябірынты – гэта знакавае слова беларускай гісторыі”.

(Інга: ) “Добры вечар, спадар Арлоў. Як Вы думаеце, ці маюць шанцы беларусы, скажам, у змаганьні на полі гістарычнай літаратуры з тымі ж літоўцамі, якія даўно назвалі літоўцамі і Лышчынскага, і Семяновіча, і нават Міцкевіча. А можна нават прачытаць, што літоўскі народ даў сьвету пісьменьніка Дастаеўскага. Дзякуй”.

(Арлоў: ) “Ведаеце, Інга, за апошняе пятнаццацігодзьдзе мы выдалі столькі гістарычнай літаратуры, колькі не выходзіла за ўсю папярэднюю гісторыю Беларусі. Калі я быў студэнтам гістарычнага факультэту, то ў нашых унівэрсытэцкіх падручніках не было многіх дзясяткаў імёнаў, якія цяпер ведаюць малодшыя школьнікі. Самы клясычны прыклад – там не было імя Эўфрасіньні Полацкай.

У наш час адбываецца – і не бяз посьпеху – вяртаньне герояў, “прыватызаваных” нашымі суседзямі. На жаль, улада ў найлепшым выпадку не замінае гэтага рабіць...”

(Анатаніна Кірэйчык: ) “Спадар Уладзімер, раскажыце, калі ласка, як вы з жонкай выхоўваеце ў сваіх дзецях беларушчыну? З чаго пачалі і што параіце маладзейшым, якія хочуць, каб іхныя сыны былі падобныя да вашых...”

(Арлоў: ) “Для нашых сыноў Рамана і Багдана зь дзяцінства мы імкнуліся стварыць няхай сабе й маленькі, але натуральны беларускі сьвет. З нашымі калыханкамі, казкамі, сьвятамі... З нашымі беларускімі каштоўнасьцямі. Найбольшая заслуга тут належыць, безумоўна, маёй жонцы, Валянціне... Я звычайна раю маладым бацькам даць свайму сыну ці дачушцы адметнае беларускае імя, каб ужо яно праграмавала лёс гэтага дзіцяці. У мяне, напрыклад, ёсьць дзесяць знаёмых Вітаўтаў, і ўсе яны растуць такімі, ну, крыху незвычайнымі хлопцамі. Ці ўжо вырасьлі...”

“Ня я – Карамзін сказаў, што гісторыя павінна быць злапамятлівай”.

(Галіна Люмарава, Віцебск: ) “Мне патрэбен Уладзімер Арлоў!”

(Арлоў: ) “Ён, можна сказаць, перад вамі!”

(Люмарава: ) “Ой, не пазнала!”

(Арлоў: ) “Можа, забагацею...”

(Люмарава: ) “А што, вы бедны?”

(Арлоў: ) “Беларускі пісьменьнік па вызначэньні ня можа быць багатым. Такая ў нас цяпер дзяржава”.

(Люмарава: ) “Чытала вас. Напрыклад, “Машу і мядзьведзяў”... Ну чаму вы, Уладзімер, такі злы?”

(Арлоў: ) “Вы маеце на ўвазе, што ў мяне белыя мядзьведзі зьелі ня проста Машу, а – расейскую дзяўчынку?”

(Люмарава: ) “Вось-вось, я пра тое й хацела запытацца!”

(Арлоў: ) “Проста ў тых шыротах, дзе разгортваецца сюжэт апавяданьня, расейскія дзяўчаткі сустракаюцца значна часьцей, чым, напрыклад, нямецкія, грузінскія ці беларускія.

Спадарыня Галіна, я спадзяюся, Вы не аплаквалі гаротнай Машы?

Мне чамусьці згадаліся словы Магатмы Гандзі пра тое, што, калі б у яго не было пачуцьця гумару, ён бы, напэўна, даўно скончыў жыцьцё самагубствам. Гэта я пра сябе”.

(Люмарава: ) “А можна я вам працытую вас жа? “...Выйшла з марское пены Афрадыта, якую, як сьведчыць паданьне, пастухі не валаводзячыся пазнаёмілі зь зямнымі рэаліямі, пазбавіўшы нявіннасьці проста на прыбярэжным жвіры...” Вас што, не кахаюць жанчыны?..”

(Арлоў: ) “Тут проста выкладзены ў вольнай форме сюжэт антычнага міту”.

(Люмарава: ) “Вядома, гэта вашае права мастака! Але вы выбіраеце сарказм і злосьць!”

(Арлоў: ) “Часам за сарказм прымаюць нават іронію і самаіронію...”

(Люмарава: ) “Не, вы злы, вы дужа злы!”

(Арлоў: ) “Відаць, вы кажаце найперш пра мае гістарычныя тэксты. Дазвольце я працытую Карамзіна: гісторыя павінна быць злапамятлівай”.

(Люмарава: ) “А ці ёсьць пазытыў у нашым жыцьці?”

(Арлоў: ) “Па-мойму, мае кніжкі наскрозь прасякнутыя аптымізмам. Пачытайце апошні зборнік эсэ “Сланы Ганібала” – я веру, што непазьбежна прыйдуць сланы нашае перамогі...”

(Міхал Грамніцкі: ) “Спадар Арлоў, ці не падаецца Вам, што полымя змаганьня за волю не разгараецца таму, што людзі, што прэтэндуць на статус гэтак званай “нацыянальнай эліты” зарана і беспадстаўна залічылі сябе, а разам і нас да эўрапейскай цывілізацыі? Мо мела б сэнс пазаставацца крыху яшчэ эўраазіятамі (якімі мы вымушаныя былі заставацца апошнія 200 год) і адпаведна вырашаць праблемы з дапамогай сякеры ды вілаў? Імёны Каліноўскага, Касьцюшкі, Булак-Балаховіча ды іншых назаўсёды застануцца ў гісторыі Беларусі, а за лябедзькамі-мілінкевічамi няма пакуль нічога, акрамя “бла-бла-бла”. Дык як казаў клясык, “сядзі – сябруй”. З павагай, Мiхал Грамнiцкi, Арэхаўна, Бікульніцкі лес”.

(Арлоў: ) “Спадар Міхал, вы ўяўляецеся мне духоўным спадкаемцам народжанага ў Арэхаўне Отана Грабніцкага, паўстанцкі аддзел якога ў 1863-м якраз і знаходзіўся ў тым самым Бікульніцкім лесе, дзе вы цяпер духоўна ці фізычна атабарыліся. Але ж у нас на календары не сярэдзіна ХІХ стагодзьдзя...”

“Мы дасягнем найбольшага эфэкту, калі кожны з нас будзе ствараць Беларусь у сябе ў сям’і, у сяброўскім коле, сярод калегаў”.

(Спадар Андрэй: ) “Уладзімер Караткевіч у папулярнай форме паказаў пярэдадзень паўстаньня Кастуся Каліноўскага. На жаль, не магу прыгадаць твораў, дзе б у падобнай форме адлюстраваліся іншыя, ня менш значныя падзеі беларускай гісторыі... Хіба не заслугоўвае творчай увагі пярэдадзень першай сусьветнай, абвешчаньне БНР? Ці плянуеце вы заняцца нечым падобным у блізкім часе?”

(Арлоў: ) “Я пішу аповесьць пра паўстаньне 1831 году. Калі казаць пра стагодзьдзе дваццатае, то мяне цяпер хвалюе і натхняе зусім блізкая наша гісторыя, але – ужо гісторыя... Я маю на ўвазе падзеі сакавіка гэтага году”.

(Андрэй: ) “Можа быць, тады адлюстроўваць іх, скажам так, у зьвязку з падзеямі “нашаніўскага” часу – каб адчуваўся дух пераемнасьці. Не?”

(Арлоў: ) “Дарагі Андрэй! Наша кароткая размова з вамі прыводзіць да думкі, што вы б таксама маглі паспрабаваць свае сілы ў літаратуры і менавіта ў гістарычным жанры”.

(Андрэй: ) “Праўда?”

(Арлоў: ) “Праўда!”

(Ала Сільва: ) “Выбары, Плошча, Акрэсьціна засьведчылі: раней Беларусь была падзеленая на ўсходнюю і заходнюю, цяпер – на лукашэнкаўскую і новую. Ці як вы неяк сказалі – савецкую і нацыянальную... Справа ня ў формуле, а ў тым, што ў нас няма грамадзянскага міру”.

(Арлоў: ) “Згодны з вамі, што такі драматычны падзел існуе. І мінулая вясна найбольш красамоўна засьведчыла гэты раскол. Але тыя самыя падзеі сьведчаць і пра іншае. Пра тое, што наша з вамі Беларусь, арыентаваная на нацыянальныя і разам з тым на дэмакратычныя каштоўнасьці, гэтая Беларусь пашырыла свае абсягі”.

(Аляксандар, Менск: ) “Ня думаю, што прымушу вас задумацца над сваім пытаньнем: вы, спадар Арлоў, безумоўна, нацыяналіст. Якім павінен быць сёньняшні беларускі нацыяналізм – агрэсіўным, дынамічным? Ён мае зацьвярджацца ў барацьбе з чужынцамі ці ўласнымі маргіналамі? Як з найменшымі выдаткамі пераадолець комплекс нацыянальнай непаўнавартасьці беларусаў?”

(Арлоў: ) “Спадар Аляксандар, сёньня мы дасягнем найбольшага эфэкту, калі кожны з нас будзе ствараць Беларусь у сябе ў сям’і, у сяброўскім коле, сярод калегаў. Няхай у нас будуць свае каштоўнасьці, свае сьвяты й сьвятыні, свае кнігі, свае месцы паломніцтваў і маршруты экскурсіяў... Няхай у нашым коле гучыць беларуская мова! Найлепшы сродак змагацца за яе – гаварыць на ёй. Няхай той, хто яшчэ марудзіць, пачне размаўляць па-беларуску адразу пасьля гэтае перадачы”.

“З суседзямі-расейцамі мы былі і застаемся рознымі, вельмі рознымі мэнтальна народамі”.

(Віктар Бараноўскі, Горадня: ) “Часта гавораць, што рускія і беларусы – адзін народ...”

(Арлоў: ) “Спадар Бараноўскі, хочаце, я раскажу вам адну страшную гісторыю? Ехаў я аднойчы на спадарожнай машыне, хлопец за рулём сядзеў з Тулы. Якраз той парой буслы ў чароды зьбіраліся. Я й кажу расейскаму кіроўцу: “Ведаеце, гэта добрая прыкмета – сустрэць бусла, асабліва калі ён ляціць”. У адказ чую: “А ты ведаеш, якое салодкае ў іх мяса?!”

Беларусы ніколі не хварэлі на комплексы мэсіянства, уласьцівыя расейцам. Мы ніколі не зьбіраліся ўратаваць сьвет. Ніколі не прэтэндавалі, як Масква, на тое, каб наш Менск быў трэцім Рымам...” (Алесь Ліцьвінчук: ) “Калі льга будзе знайсьці ў крамах кнігі па гісторыі ВКЛ, але не такія, дзе пішацца пра ўсё двума словамі, але ж нешта паўнейшае, сур''ёзьнейшае. Пагатоў дзе б акцэнтавалася ўвага на тым, што ВКЛ ё нашаю Бацькаўшчынаю. Бо, ведаеце, Міколы Ермаловіча для паўнюткага разуменьня працэсаў, што адбываліся ў тыя часіны, недастаткова”.

(Арлоў: ) “Цяпер ідзе праца над кнігай “Вялікае Княства Літоўскае”, якая стане працягам вядомага вам выданьня “Краіна Беларусь”. Спадзяюся, яна адкажа на шмат якія пытаньні”.

“Наш беларускі сьвет, наш нацыянальны космас пачаўся ад Полацку... Дык давайце ганарыцца гэтым пасіянарным кутком Беларусі”.

(Спадар: ) “Вы ўвесь час падкрэсьліваеце пасіянарнасьць Віцебшчыны, ва ўсякім разе Полаччыны абавязкова. Мо, дрэнна ведаеце іншыя вобласьці?”

(Арлоў: ) “Мне зь дзяцінства блізкая адна ангельская прыказка: трэба ведаць што-небудзь пра ўсё, і ўсё – пра што-небудзь. Усё я імкнуся ведаць пра свой Полацак і Полаччыну. Ня знойдзецца ў краіне іншага гораду, які даў бы столькі выдатных асобаў, пачынаючы з Рагвалода й Рагнеды: Усяслаў Чарадзей, Эўфрасіньня, Скарына, Сімяон Полацкі... І калі глядзець шырэй, казаць пра Полаччыну, дык і нашых выбітных сучасьнікаў – Васіля Быкава, Рыгора Барадуліна... Там, дзе яны нарадзіліся, горадам называюць толькі Полацак...

Дык будзьма ж ня крыўдзіцца за іншыя мясьціны, а ганарыцца, што ў нас ёсьць пасіянарны Полацак, дзе вытокі нашай дзяржаўнасьці, гісторыі, культуры... Памятаеце, як там у Барадуліна: “Ад Полацку пачаўся сьвет...”? Наш беларускі сьвет, наш космас сапраўды пачаўся там...”

(Міхаленя: ) “Вы апісалі, якіх высілкаў каштавала Эўфрасіньні Полацкай стварэньне ўнікальнага культурнага асяродку, у якім нараджалася наша нацыя. Ці не здаецца, што цяпер ад той унікальнасьці засталося папялішча? І калі давядзецца адраджаць беларускую культуру наноў, то зь якіх крокаў пачалі б вы, спадар Арлоў?”

(Арлоў: ) “Мне не здаецца, што ад той унікальнасьці засталося адно толькі папялішча, іначай у нас не было б гэтага дыялёгу з вамі, спадар Міхаленя. Упэўнены: беларускую культуру наноў з папялішча адраджаць не давядзецца. Яна цягам стагодзьдзяў давяла сваю жыцьцяздольнасьць. Яна – выжыла, данесла да нас скарбы з розных эпох, нягледзячы на самыя неспрыяльныя ўмовы.

Ведаеце, спадар Міхаленя, як даказваюць, што вушы ў павука на нагах? Яму кажуць: “Бяжы”, – і ён бяжыць. Потым ловяць, адрываюць ногі і зноў камандуюць тое самае, а павук ужо не бяжыць... Адсюль і робіцца выснова, што вушы ў павукоў на нагах...

Русіфікатары абкрадалі наш народ, нявечылі яго, а потым заяўлялі – дык у іх жа нічога няма! Дык чым яны могуць ганарыцца? Ды гэта й не народ зусім! І тым ня менш мы выжылі, мы зноў сталі дзяржаўным народам. Тры тысячы нацыяў і народнасьцяў у сьвеце! Але свае дзяржавы стварылі зь іх менш за дзьвесьце. Мы – здолелі стварыць”.

(Зіноўеў: ) “У рамане “Свае і чужыя” Іван Чыгрынаў піша, што мошчы Эўфрасіньні Полацкай бальшавікі ўзялі з полацкай царквы і зьмясьцілі ў віцебскім музэі. Калі тое было і ў якім музэі менавіта? І яшчэ раскажыце пра гісторыю вяртаньня мошчаў назад...”

(Арлоў: ) “Злачыннае ўскрыцьцё мошчаў сьвятой Эўфрасіньні за бальшавікамі адбывалася не аднойчы. У 1922 годзе гэтае вусьцішнае блюзьнерства ўчынілі ў самім Полацку. Потым мошчы павезьлі на атэістычную выставу ў Маскву, адтуль – у Віцебск, у экспазыцыю краязнаўчага музэю. У Полацак яны вярнуліся толькі ў гады другой сусьветнай вайны. У 1943-м. З дазволу нямецкіх уладаў, якія, вядома, перасьледавалі свае мэты. У тых падзеях удзельнічаў пісьменьнік Юрка Віцьбіч – пазьней адзін зь лідэраў беларускай літаратурнай эміграцыі”.

(Спадарыня: ) “У Горадні ўлады пад выглядам рэканструкцыі разбурылі ўвесь гістарычны цэнтар, так званы рынак. Мясцовыя гісторыкі выдаюць пра гэта нават кнігу. Але Старога гораду, яго сэрца ў Горадні больш няма! Што вы на гэты конт думаеце?”

(Арлоў: ) “Мне бясконца сумна, што гарадзенскай грамадзкасьці не ўдалося наладзіць моцны супраціў сучасным герастратам. Але, можа, яшчэ ня ўсё страчана. Я зычу Вам посьпехаў у абароне таго, што ацалела і што па-ранейшаму робіць Горадню адметнай.

Успамінаю, як мы ў Полацку ў 1980-я, таксама ня ў самыя лепшыя часы, змагаліся супраць зносу адной гістарычнай мураванкі. Даводзілася ладзіць дзяжурствы, начаваць там, браць дом у жывое ачапленьне, і ўрэшце мы перамаглі. Цяпер у тым будынку Полацкая дзіцячая мастацкая школа”.

“Самае страшнае – што “Лінію Сталіна” будуюць у нашых галовах”.

(Уладзімер Дарагуш, Чэрвень: ) “Чаму нашыя галоўныя дзяржаўныя сьвяты зьвязаныя зь Вялікай Айчыннай? Дзявятага траўня – “Дзень Пабеды”... Так, менавіта – па-бе-ды! Слова перамога не ўжывае нават беларускамоўны каляндар “Родны край”. Трэцяга ліпеня – Дзень незалежнасьці, а ў дужках – Дзень рэспублікі... Чаму ўлады не прымаюць удзелу ў жалобных урачыстасьцях у Курапатах ці на Ігуменскім шляху? Што яны, нашчадкі бальшавіцкіх карнікаў?”

(Арлоў: ) “Спадар Дарагуш, у другім вашым пытаньні і ёсьць частка адказу, а што да сьвятаў... Ведаеце, я безумоўна шаную подзьвіг нашых бацькоў, дзядоў. Я сын франтавіка, Аляксея Арлова, некалькі разоў параненага, узнагароджанага ордэнамі й мэдалямі... Але ж нельга зводзіць усё да фарсу: калі я іду на пачатку траўня ў краму і купляю слоік сьмятаны, а там віншаваньне: “З Днём Перамогі!” Альбо заходзім ў фірмавую краму аб’яднаньня “Крышталь”, а там цэлы арсэнал з сувэнірных шкляных аўтаматаў з гарэлкай...

Калі ў 1970-я гады я быў студэнтам гістарычнага факультэту, гісторыя Беларусі павінна была пачынацца з 1917 году. Цяперашнія ўлады хочуць, каб яна пачыналася з 1941-га... Ці, можа, ужо з 1994-га?”

(Спадарыня: ) “Як асабіста вы адносіцеся да пабудаваньня на тэрыторыі Беларусі “Лініі Сталіна”, якой насамрэч тут ніколі не было. А таксама якое вашае стаўленьне да ідэі паставіць помнік Дзяржынскаму?”

(Арлоў: ) “Самае страшнае ня тое, што “Лінію Сталіна” будуюць на зямлі – яе будуюць у нашых галовах, у нашых розумах. Складовай часткай гэтага будаўніцтва ёсьць і той самы помнік Дзяржынскаму”.

(Спадарыня: ) “Спадар Уладзімер, мне дагэтуль сорамна за выпадак, які адбыўся ў маім родным Верхнядзьвінску: памятаеце, як у выбарчую кампанію жанчыны з залі крычалі, што ўласнаручна расстралялі б вас... Скажыце, гуманіст Арлоў, адкуль гэткае людажэрства? Не рахманыя беларусы, а сапраўдныя зомбі з “Карнікаў” Алеся Адамовіча – нашчадкі Дзірлівангера...”

(Арлоў: ) “Дзякуй вам за ваш сорам. Скажу так: магчымасьці для згаданага вамі замбаваньня цяпер непараўнальна большыя...”

(Андрэй: ) “У чым праблема нумар адзін беларускай крэатыўнай меншасьці?”

(Арлоў: ) “У тым, што яна, гэтая меншасьць, яшчэ не дасягнула крытычнай масы, дастатковай для таго, каб зьмяніць сытуацыю ў краіне”.
XS
SM
MD
LG