Амэрыканскі палітычны аглядальнік Пол Гобл на сайце Jamestown Foundation тлумачыць, чаму паміж Азэрбайджанам і Армэніяй можа пачацца новая вайна.
Дзьве, здавалася б, не зьвязаныя паміж сабой падзеі непакояць урадоўцаў на Паўднёвым Каўказе, у Расеі і на Захадзе. З аднаго боку, нарастае напружанасьць паміж Армэніяй і Азэрбайджанам вакол адкрыцьця транзытнага калідору паміж Азэрбайджанам і яго несумежнай Нахічаванскай аўтаноміяй.
А зь іншага боку, расейцы ўсё больш занепакоеныя тым, што дамінаваньне Масквы на Касьпійскім моры ставіцца пад сумнеў. Гэтаму дамінаваньню кідае выклік узмацненьне вайскова-марскіх флётаў іншых прыкасьпійскіх дзяржаваў.
Тое, што Іран не ратыфікаваў канвэнцыю аб дэлімітацыі 2018 году, юрыдычна пакідае адкрытай магчымасьць таго, што іншыя дзяржавы — у прыватнасьці Турэччына — могуць вывесьці ў мора свае вайсковыя сілы. Такое разьвіцьцё падзеяў магло б кардынальна зьмяніць вайсковы балянс у рэгіёне, а таксама зрабіць больш імавернай новую вайну, чые вынікі будзе складана прадказаць.
Нядаўні абмен дэклярацыямі паміж Баку і Ерэванам наконт так званага Зангезурскага сухаземнага калідора паміж уласна Азэрбайджанам і Нахічаванскім эксклявам праз паўднёвую Армэнію прывёў некаторых расейскіх аналітыкаў да высновы, што можа адбыцца новы выбух ваенных дзеяньняў паміж дзьвюма краінамі Паўднёвага Каўказу.
Сытуацыя, у якой Расея апынулася на Касьпіі, прымусіла іншых экспэртаў выказаць здагадку, што ў разе такога канфлікту Масква, магчыма, ня зможа разьлічваць на тое, што доўгі час было яе козырам у рэгіёне. Гэта можа адкрыць шлях да прынцыповага пераразьмеркаваньня фактараў сілы на Паўднёвым Каўказе.
Азэрбайджан заўсёды хацеў мець наземны калідор паміж сваёй асноўнай тэрыторыяй і Нахічаваньню, разглядаючы падзел, зроблены Сталіным, ня толькі як абразу сваёй нацыянальнай годнасьці, але і як абмежаваньне на кантакты краіны з Турэччынай.
Гэты калідор быў і ёсьць нагэтулькі важным для Баку, што ў мінулым некаторыя нават гаварылі пра абмен тэрыторыямі паміж Азэрбайджанам і Армэніяй, калі Баку адмаўляецца ад Карабаху, а Ерэван — ухваляе калідор.
Гэтая ідэя была выказаная аўтарам цяперашняга артыкулу Полам Гоблам у 1992 годзе. Яна знайшла пэўную падтрымку ў Азэрбайджане і Турэччыне, але супраць яе выступаюць Армэнія, Расея і Іран, а таксама Захад, які ў цэлым супраць любых тэрытарыяльных зьменаў.
Аднак, атрымаўшы перамогу ў вайне 2020 году, Баку лічыць, што ня трэба ні ад чаго адмаўляцца, каб адкрыць калідор для падарожжаў паміж уласна Азэрбайджанам і яго эксклявам. Калі ў выніку Ерэван страціць дэ-факта кантроль над гэтай тэрыторыяй, гэта пакіне Армэнію бяз доступу да Ірану і яна сутыкнецца з аб’яднаным азэрбайджана-турэцкім фронтам на поўдні і ўсходзе.
Цяпер прэзыдэнт Ільхам Аліеў заявіў, што «гатовы ўжыць сілу супраць Армэніі, калі яна ня выканае сваіх дамоўленасьцяў, і запатрабаваць ад Ерэвану вызначыць дакладную дату адкрыцьця Зангезурскага калідору». Калі Армэнія зробіць гэта, заявіў ён, дык усё будзе добра і мір захаваецца. Калі ж не, Баку будзе вымушаны выкарыстоўваць іншыя сродкі для адкрыцьця калідору. Гэтая пагроза можа прывесьці да вайны.
Канвэнцыя 2018 году, якая падзяляе Касьпій паміж пяцьцю прыбярэжнымі дзяржавамі і забараняе прысутнасьць на моры любых вайскова-марскіх караблёў пад замежным сьцягам, дагэтуль не ўступіла ў сілу. Нягледзячы на ціск з боку Масквы, Іран яшчэ не ратыфікаваў гэтае пагадненьне, і таму іншыя некасьпійскія краіны, у тым ліку Турэччына, па-ранейшаму могуць свабодна разьмяшчаць на Касьпіі свае караблі.
Такім чынам, Азэрбайджан можа вырашыць пачаць ваенныя дзеяньні ў Зангезурскім калідоры ў найбліжэйшай пэрспэктыве і пакінуць Расеі значна менш варыянтаў адказу. Усё гэта робіць новыя баявыя дзеяньні на Паўднёвым Каўказе больш імавернымі, чым маглі думаць тыя, хто цешыўся ранейшымі пасьляваеннымі дэклярацыямі.
Камэнтаваць тут можна праз Facebook. Калі вы ў Беларусі, любы камэнтар можа быць падставай для перасьледу з боку ўладаў