Асуджаны на «хімію» дырэктар вэб-студыі: «Пэрсанал турмы пераходзіў са мной на беларускую мову»

«Прыйшлі»

Глебу Койпішу 36 гадоў. У іх з жонкай двое малых дзяцей. Ён мае невялікую студыю вэб-дызайну ў Горадні.

Сёлета 25 жніўня на Глебавай старонцы ў Facebook зьявіўся допіс «Прыйшлі». Прыйшлі да яго ў студыю шэсьць экіпаваных чалавек са словамі: «Рукі на стол». З сабой прынесьлі інструмэнты ламаць дзьверы.

У ГУБАЗіку зь ім спрабавалі запісаць «пакаяльнае відэа», аднак Глеб не адказваў на пытаньні. Ён адмовіўся разблякаваць тэлефон. Паўгадзіны тлумачыў, што ня хоча даваць доступ да асабістых фота сям’і і дзяцей. Побач стаяў чалавек, які ўвесь час разьмінаў суставы пальцаў на руках, але яго ня білі.

Пасьля гэтага 3,5 месяца інфармацыі пра Койпіша ў публічнай прасторы амаль не зьяўлялася. Сваякі былі супраць публікацый і прасілі знаёмых не прыходзіць на суд.

Бізнэсоўца трымалі ў горадзенскай турме. 9 сьнежня яго асудзілі на 2 гады «хіміі» і выпусьцілі з-пад варты.

Койпіша прызналі вінаватым ва ўдзеле ў пратэстах 10 жніўня 2020 году ў Горадні. Ягоны твар трапіў на здымкі сілавікоў. Глеб сваю віну прызнаў часткова — у тым, што знаходзіўся на месцы падзей. У той вечар сілавікі расьсеклі яму дручком галаву да крыві, зламалі палец на руцэ. На іх крымінальную справу не завялі.

За час турмы Глеб набраў 2 кіляграмы вагі. Напісаў і атрымаў па сотні лістоў. Прачытаў больш за 10 кніг. Навучыўся вязаць вяроўку з пакета ад хлеба і стаяць на руках. Зь ягонай фірмы сышлі два супрацоўнікі, а адзін працаўладкаваўся. Пасьля гэтага этапу жыцьця ён па-ранейшаму перакананы: «Кожны чалавек носіць сваё неба з сабой».

«Маёй галоўнай задачай было расьсьмяшыць жонку»

— Глеб, сям’я абрала стратэгію маўчаць. Якая ў вас пазыцыя адносна розгаласу?

— Толькі здаецца, што маўчаньне стварае бясьпеку людзям у турме. Я думаю, галоснасьць працуе на карысьць зьняволеных, бо яе баяцца. Трэба інфармацыю агалошваць. Але я вельмі ўдзячны сваёй сям’і, бо яны змагаліся за мяне.

— Вы казалі, што галоўнае выпрабаваньне выпадае ня вязьню, а ягоным родным. Патлумачце, калі ласка.

— Калі ты сябе файна паставіў у турме, то будзеш знаходзіцца там у нармальных умовах. Ня будзе пагрозы жыцьцю і здароўю. У мяне атрымалася шмат чытаць, працаваць, займацца спортам, гутарыць зь іншымі. Гэты досьвед асабіста для мяне быў вельмі карысны. З турмы я выйшаў мацнейшым.

Для сям’і гэта вельмі складана. Яны не разумеюць, што адбываецца з арыштантам, думаюць, што яго б’юць, не даюць есьці. На блізкіх звальваецца вялікая колькасьць побытавых пытаньняў. Нашай сям’і пашанцавала, бо ёй дапамагалі: вазілі сына на гурткі, рамантавалі аўтамабіль, трэнэр даў некалькі бясплатных заняткаў — гэта вельмі падтрымлівае эмацыйна.

— Пасьля прысуду Ціханоўскаму і паплечнікам пачаліся спрэчкі, ці варта казаць, што асуджаныя не адседзяць увесь тэрмін, што «ўсё будзе добра». Як варта, а як ня варта падтрымліваць вязьняў і іхніх блізкіх?

— Усё, што патрэбна чалавеку ў турме, — гэта ўвага да яго і веданьне, што ў сям’і ўсё ў парадку. Арыштанту хопіць проста лістоў: апошнія навіны, жартачкі, аповед пра сёньняшні дзень, якое прыгожае сонейка цяпер на небе. Дакладна ня трэба шкадаваць чалавека.

Я б, наадварот, даў параду арыштантам. Людзям на волі цяжэй. Таму вязьням трэба як мага больш падтрымаць сям’ю. Маёй галоўнай задачай з жонкай на сьвіданцы ў турме было яе расьсьмяшыць.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА:

Цытаты праз краты. «Калі каханьне вартае таго, каб чакаць, то свабода вартая таго, каб сядзець»

«Даруйце, я вас зараз абшукаю»

— Як вашае зьняволеньне паўплывала на працу кампаніі?

— У нас шматлікія працэсы былі завязаныя на мяне. Не было чалавека, які мог бы адначасна падхапіць усё. Але дзякуючы чалавечым і прафэсійным якасьцям каманда пераадолела гэты пэрыяд. Фірма працавала ўвесь гэты час.

95% кліентаў сказалі: «Мы ўсё разумеем, не хвалюйцеся». Некаторыя прапаноўвалі дапамогу. Наш партнэр прапанаваў мне зь сям’ёй пераезд у Францыю.

Адразу ў мэдыя зьявілася няправільная інфармацыя пра ператрус у офісе, якога не было. Гэта адштурхнула патэнцыйных кліентаў. Многія думалі, што мы не працуем або працуем у абмежаваным рэжыме.

— Вы размаўлялі ў турме і ў судзе па-беларуску. Як гэта ўплывала на іншых?

— На волі я гаварыў па-беларуску зь беларускамоўнымі людзьмі і сынам. За кратамі трыгерам стала тое, што мы сустрэліся зь Дзянісам Івашыным (журналістам-расьсьледавальнікам, якога вінавацяць у здрадзе дзяржаве. — РС), пачалі размаўляць па-беларуску, да нас далучыліся яшчэ некалькі чалавек.

Пэрсанал турмы, калі мне прыносілі перадачы, зьвярталіся на беларускай мове: «Добры дзень! Вось вам гародніна, садавіна. Вось тут напішыце: „Атрымаў цалкам“». Гэта было вельмі прыемна. Зь бібліятэкарамі, лекарамі можна было паразмаўляць па-беларуску. Калі вярталіся з «гулкі», я дзякаваў за яе, адказвалі: «Калі ласка».

— Як у турме застацца чалавекам?

— Кожны чалавек носіць сваё неба з сабой. У турме ёсьць свае правілы. Трэба азірнуцца і іх вывучыць. Але не абавязкова ўсіх іх прытрымлівацца. Ёсьць правіла дзяліцца інфармацыяй, хто куды заехаў, па якіх артыкулах; дапамагаць людзям у патрэбе, асабліва тым, хто заехаў на «кічу» (у карцар. — РС). Гэта ў турме называецца «людзкім».

Сярод «вертухаяў» (работнікаў турмы. — РС) таксама ёсьць добрыя людзі. «Шмон» (вобшук у камэры. — РС) можна правесьці па-рознаму. Адзін чалавек перад тым, як мяне абшукаць, запытаўся: «Даруйце, я вас зараз абшукаю. Я нічога не зламаю ў вашых кішэнях?».

У турме я пазнаёміўся зь цікавымі людзьмі. Сярод іх Артур Жвірыдоўскі з Астраўца. Ён прафэсійны трэйсэр, вучыў мяне паркуру. Гэта было весела. Я цяпер магу ўскочыць на другі паверх «шконкі» (нараў. — РС) адразу нагамі, а не азадкам.

ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА:

Кныровіч: «Яны ведаюць, што пераважная большасьць беларусаў жыве зь фігай у кішэні і чакае, як яе паказаць»

«У турме варта жыць паўнавартасным жыцьцём»

— Чаму вы яшчэ навучыліся ў турме?

— Турма — гэта выдатнае месца, каб паразважаць. Час, каб зразумець, што ты робіш штодня, навошта ты гэта робіш, што галоўнае, што другаснае.

У турме можна шмат працаваць. У першыя тыдні ў мяне быў вялікі эмацыйны і мэнтальны ўздым. Я сьпісаў цэлы сшытак стратэгіямі па HR, продажах, вырабе прадукцыі.

Зараз раскажу, як выйсьці з турмы ў добрым эмацыйным і фізычным стане. Я прачытаў артыкул па эмацыйным інтэлекце. Там былі тры парады:

• рэалістычна ўспрымаць рэчаіснасьць (горш за ўсё ў турме тым, хто спадзяецца «на наступным тыдні выйсьці»);
• цаніць сваё жыцьцё ў канкрэтны пэрыяд;
• умець рабіць нешта з абмежаваных рэсурсаў і хутка прымаць рашэньні ў нестандартных сытуацыях.

У турме варта жыць паўнавартасным жыцьцём з улікам абмежаваньняў. У турме нельга мець вяроўку, але яны неяк вяжуцца, нельга мець нож, але нечым там рэжуць каўбасу.

У турме я зразумеў, што варта атрымліваць асалоду ад кожнага моманту. Кожнаму варта час ад часу запавольвацца і разважаць, куды ён бяжыць. Варта больш часу праводзіць зь сям’ёй і сябрамі.

— Вам прапанавалі зьехаць у Парыж. Вядомыя выпадкі, калі вязьні ўцякалі за мяжу перад «хіміяй» або з «хіміі». Вы вырашылі застацца ў Беларусі. Чаму?

— Я вырашыў яшчэ год таму: пакуль ня будзе фізычнай пагрозы маёй сям’і, мы застаёмся тут. Калі мы цяпер зьедзем у іншую краіну, дзеці пойдуць у школу зь іншай мовай адукацыі, завядуць свае сяброўствы. Я пачну новы бізнэс за мяжой. Тады мы наўрад ці некалі вернемся ў Беларусь. Жонка цалкам падтрымлівае мой выбар.

Яшчэ раз скажу: вязьням варта заставацца бадзёрымі і перадаваць гэтую бадзёрасьць родным. Блізкім на волі варта аб’яднацца і таксама перадаваць сваю бадзёрасьць арыштанту. Тады гэты час стане прыгодамі, а сям’я — мацнейшай.